Khóa Uni

UniKey là phần mềm gõ tiếng Việt miễn phí trên hệ điều hành Windows, được phát triển bởi Phạm Kim Long. Nó cung cấp khả năng gõ tiếng Việt trên Windows một cách dễ dàng.

Từ khi ra mắt, phần mềm này đã trở thành bộ gõ tiếng Việt phổ biến nhất trên Windows. Mã nguồn phần xử lý tiếng Việt của UniKey được phát hành mã nguồn mở theo giấy phép GNU GPL, đã được tích hợp vào các bộ gõ tiếng Việt nổi tiếng trên nhiều hệ điều hành khác.

Lịch sử

Phạm Kim Long, nhà sáng lập Unikey, bắt đầu viết bộ gõ tiếng Việt có tên TVNBK vào năm 1994 khi còn là sinh viên tại Đại học Bách khoa Hà Nội. TVNBK ban đầu được viết bằng hợp ngữ cho DOS. Vào giữa những năm 1990, Phạm Kim Long đã chuyển nó lên Windows và đổi tên thành LittleVnKey. Đến năm 2000, ông phát hành bộ gõ với tên mới Unikey, hỗ trợ nhập liệu Unicode và phát hành miễn phí theo giấy phép GNU GPL.

Kể từ năm 2001, mã nguồn của phần mềm xử lý tiếng Việt UniKey, được biết đến với tên UniKey Vietnamese Input Method, đã được phát hành dưới giấy phép mã nguồn mở GNU General Public License. Từ đó, công nghệ xử lý tiếng Việt của UniKey đã được tích hợp vào nhiều bộ gõ tiếng Việt khác nhau trên các nền tảng khác nhau, bao gồm phiên bản Linux của UniKey mang tên X-UniKey.

Phiên bản UniKey 3.62 là phiên bản cuối cùng của UniKey cho Windows được phát hành với mã nguồn đi kèm. Trước đó, các bản phát hành chính thức của UniKey trên Windows đều được phát hành theo giấy phép mã nguồn mở GNU General Public License. Tuy nhiên, bắt đầu từ phiên bản 4.2 phát hành vào ngày 18 tháng 1 năm 2014, bản phát hành chính thức đã được chuyển sang giấy phép miễn phí. Tất cả các phiên bản và mã nguồn đã phát hành hiện được lưu trữ trên SourceForge.

Chức năng

Tương tự như các chương trình gõ tiếng Việt khác, UniKey hỗ trợ nhập liệu tiếng Việt trên hệ điều hành Microsoft Windows với nhiều bảng mã phổ biến như Unicode, TCVN (ABC), VNI,... và nhiều kiểu gõ tiếng Việt khác nhau, bao gồm hai kiểu gõ chính là TELEX và VNI. Ngoài ra, UniKey còn hỗ trợ chuyển đổi mã văn bản và các phím tắt để gõ nhanh.

Từ phiên bản 4, UniKey đã tích hợp tính năng gõ thông minh, cho phép tự động phục hồi các từ đã gõ bằng cách nhấn phím Space hoặc nhấn phím hai lần để hoàn nguyên từ đã gõ. UniKey hỗ trợ nhiều phím tắt cho các tính năng như Ctrl+⇧ Shift+F9 để chuyển mã nhanh, Ctrl+⇧ Shift+F5 để mở bảng điều khiển và Ctrl+⇧ Shift+F6 để mở hộp công cụ chuyển mã.

Theo thông tin từ trang web chính thức, UniKey không chỉ cung cấp các tính năng cơ bản của một chương trình gõ tiếng Việt thông thường mà còn nổi bật với kích thước nhỏ gọn, chỉ cần một file EXE duy nhất mà không yêu cầu thêm thư viện phụ trợ, có thể sử dụng mà không cần cài đặt.

Hệ điều hành tương thích

Phiên bản UniKey mới nhất hiện chỉ tương thích với Windows 7 trở lên. Các phiên bản cũ hơn hỗ trợ từ Windows Vista trở xuống đã được lưu trữ trên trang dự án Sourceforge của UniKey:

• UniKey 3.63 là phiên bản cuối cùng hỗ trợ Windows NT 4.0 và các phiên bản Windows cũ hơn.
• UniKey 4.0 RC2 là phiên bản cuối cùng hỗ trợ Windows 2000, Windows XP, Windows Vista.
• Từ phiên bản UniKey 4.2 RC1 trở đi, chỉ hỗ trợ từ Windows 7 trở lên.

Ý kiến công chúng

Do sự phổ biến rộng rãi của phần mềm, UniKey cùng với trang web của nó đã trở thành mục tiêu của nhiều cuộc tấn công mạng và phát tán mã độc qua cả phần mềm lẫn trang web. Từ phiên bản Unikey 4.3 RC1, tác giả đã tích hợp chứng thực chữ ký số vào tệp tin thực thi của Unikey để đảm bảo tính an toàn. Để phòng tránh virus khi tải về, tác giả khuyến cáo người dùng chỉ nên tải phần mềm từ trang chủ Unikey tại https://www.unikey.org hoặc từ dự án Unikey trên sourceforge.net tại https://sourceforge.net/projects/unikey/

Trang web bị xâm nhập

Vào ngày 1/2/2012, quản trị viên của diễn đàn CMC InfoSec đã phát hiện và thông báo trên các diễn đàn bảo mật về việc trang web https://unikey.org của tác giả Phạm Kim Long đã bị hacker kiểm soát và đã điều chỉnh các liên kết tải Unikey trên trang web phần mềm sourceforge.net. Các tệp phần mềm Unikey lưu trữ trên trang web này cho đến sáng ngày 1/3/2012 đều chứa phần mềm độc hại Trojan.

Lợi dụng để thực hiện các cuộc tấn công

Vào ngày 4 tháng 12 năm 2019, CMC Cyber Security Lab phát hiện một chiến dịch tấn công APT mới nhằm vào người dùng Việt Nam bằng cách chèn tệp độc hại vào thư mục UniKey. Khi khởi động Unikey, thay vì chạy tệp Windows để thực thi chương trình, kẻ tấn công đã sửa đổi chương trình để ưu tiên chạy tệp độc hại trước. Điều này dẫn đến việc máy tính bị nhiễm mã độc, có nguy cơ bị thu thập dữ liệu và tấn công bởi các hành vi nguy hiểm. CMC cảnh báo người dùng kiểm tra lại thư mục chứa tệp UniKey và chỉ tải phần mềm từ trang web chính thức.

• Ibus
• EVKey
• Vietkey
• VPSKeys
• xvnkb
• Laban Key

Liên kết bên ngoài

• Trang web chính thức
• Unikey trên Sourceforge.net