Khoáng chất là gì? Tầm quan trọng của khoáng chất đối với cơ thể

1. Khoáng chất là gì?

Khoáng chất là một nhóm các chất vô cơ đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Tổng cộng có khoảng gần 60 nguyên tố được phân thành 2 nhóm chính:

• Nhóm yếu tố vi lượng (microelements): bao gồm các chất như Cu, Fe, Co, Zn, Mn, I ốt,... với hàm lượng nhỏ;

• Nhóm yếu tố đa lượng (macroelements): bao gồm các chất như Mg, P, Ca, Na, K, Cl... với hàm lượng lớn.

Mỗi loại khoáng chất có vai trò riêng biệt, nhưng chung quy lại đều tham gia vào quá trình hình thành và phát triển xương, răng; làm thành phần của enzyme giúp duy trì chức năng của hệ thần kinh; làm thành phần chính của chất lỏng và mô trong cơ thể.

Khoáng chất đến từ thực phẩm phong phú

Khoáng chất chủ yếu có trong các loại thực phẩm và việc hấp thụ dễ dàng nhất là qua việc ăn uống hàng ngày. Một chế độ ăn uống đa dạng sẽ cung cấp đầy đủ khoáng chất cho cơ thể. 

Hầu hết mọi người có thể thiếu chất khoáng nhưng không phải ai cũng có biểu hiện rõ ràng. Ví dụ, phụ nữ mang thai, thiếu nữ đang phát triển, và những người theo chế độ ăn chay có nguy cơ cao hơn bị thiếu sắt do chế độ ăn không đủ và tình trạng cơ thể đặc biệt.

2. Ý nghĩa của các khoáng chất là gì? 

Như đã nói, chất khoáng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người, cụ thể như sau:

• Tham gia vào quá trình hình thành, phát triển xương, giúp xương trở nên mạnh mẽ và phát triển tốt hơn. Các khoáng chất như magiê, canxi, photpho là thành phần chính của xương, răng và cấu thành cơ não;

• Hỗ trợ điều hòa tuần hoàn máu, hoạt động của hệ tim mạch và tiêu hóa;

• Chất khoáng cũng đóng vai trò xúc tác cho hoạt động của enzyme;

• Tham gia vào các phản ứng hóa học như: i-ốt giúp tạo ra hormone của tuyến giáp (thyroxin), thiếu i-ốt có thể gây bướu cổ; sắt tham gia tổng hợp hemoglobin và tham gia trong các quá trình oxy hóa, thiếu sắt có thể gây thiếu máu; một số chất khác như Đồng và Coban cũng đóng vai trò trong việc tạo máu;

• Chất khoáng giúp cân bằng áp suất nước ở trong và ngoài tế bào. Natri có vai trò trong việc điều hòa và chuyển hóa nước, duy trì cân bằng nước cho cơ thể;

• Chất khoáng cũng tham gia vào việc tạo thành chất béo và chất đạm cho cơ thể. Photpho là thành phần của các enzyme quan trọng giúp chuyển hóa các chất như lipid, protein, glucid, cơ bắp, hô hấp tế bào và hệ thần kinh.

Ngoài những công dụng đã nêu, đối với trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai, mẹ đang cho con bú thì khoáng chất còn mang lại những lợi ích sau: 

Đối với phụ nữ mang thai và mẹ đang cho con bú: việc cung cấp đủ khoáng chất giúp mẹ và bé khỏe mạnh suốt thời kỳ thai nghén, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm nếu thiếu dinh dưỡng cần thiết.

Vi sinh vật có thể tạo ra những tác động lớn đến sức khỏe của hệ tiêu hóa, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng.

Sự hiện diện của selen trong cơ thể thai nhi từ giai đoạn thai kỳ giúp tăng cường hệ miễn dịch, và i-ốt hỗ trợ trong việc phát triển hệ thần kinh cho trẻ. Ngoài ra, canxi và photpho cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng hệ xương và răng của trẻ, giúp chúng phát triển mạnh mẽ. Thiếu hụt các khoáng chất này có thể dẫn đến tình trạng xương yếu, thay đổi cấu trúc mô liên kết gây ra còi xương và suy dinh dưỡng. Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng khi trẻ thiếu hụt vitamin D.

3. Các rủi ro khi bổ sung khoáng chất 

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc cung cấp chất khoáng thông qua khẩu phần ăn uống tự nhiên là biện pháp tốt nhất, ngoài ra bạn cũng có thể tăng cường lượng khoáng chất qua một số loại thực phẩm bổ sung khác. Tuy nhiên, việc bổ sung chất khoáng bằng thực phẩm là phương pháp an toàn nhất. Chính vì vậy, việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối hàng ngày đóng vai trò quan trọng. Dưới đây là một số thực phẩm giàu chất khoáng bạn nên thêm vào khẩu phần ăn hàng ngày:

• Cung cấp nguồn nguyên tố vi lượng phong phú bao gồm: ngũ cốc, thịt, đậu, cá, trứng,..;

• Chứa nguồn nguyên tố đa lượng: các loại rau củ, rau lá, sữa, quả tươi,...

Khi cơ thể thiếu hụt chất khoáng, có thể xuất hiện các triệu chứng không bình thường và rủi ro gặp nhiều vấn đề bệnh lý, ví dụ như tăng nguy cơ bị nhiễm trùng, cảm cúm, huyết áp tăng, lo âu, trầm cảm, đau nhức cơ, đau nhức xương khớp, xương yếu và kém phát triển, rối loạn tiêu hóa,... 

Ngược lại, việc bổ sung quá nhiều khoáng chất cũng có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, như làm giảm trí nhớ, bệnh Alzheimer, rụng tóc nhiều, mệt mỏi, trầm cảm, rối loạn tiêu hóa, khó tiêu glucose, nguy cơ mắc tiểu đường, giảm testosterone, bệnh Parkinson, suy dinh dưỡng, giảm thị lực,... Đây có thể là dấu hiệu của ngộ độc khoáng chất, nên bạn nên thực hiện các kiểm tra y tế để kiểm tra và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.  

Thiếu hụt chất khoáng làm cơ thể mệt mỏi và gặp nhiều vấn đề về sức khỏe 

Có thể khẳng định vai trò cực kỳ quan trọng của khoáng chất đối với cơ thể. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần chú ý đến tình trạng thiếu hoặc dư thừa chất khoáng vì cả hai đều có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho sức khỏe. Hy vọng rằng thông tin từ Mytour trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của khoáng chất và nguồn cung cấp phong phú của chúng. Hãy xây dựng một thực đơn ăn uống hợp lý để có một sức khỏe vững mạnh và đầy năng lượng.