Buzz
Đá Zirconia, thường được gọi tắt là Đá CZ (từ Cubic zirconia trong tiếng Anh), là một loại trang sức giả kim cương. Đây là một tinh thể nhân tạo được tạo ra từ Zirconium(IV)-oxid (Baddeleyit), tinh chế và ổn định ở nhiệt độ cao. Cubic Zirconia (cũng gọi là Fianit) được phát triển lần đầu vào năm 1937 tại Viện Lebedev (Viện vật lý FIAN của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, vì vậy còn có tên gọi là Fianit). Với độ cứng từ 8 đến 8,5 trên thang Mohs và quy trình sản xuất tinh vi, chúng tạo thành các món trang sức cao cấp nhưng với chi phí thấp hơn, và hiện đang rất được ưa chuộng trong ngành công nghiệp trang sức giá rẻ. Tuy nhiên, khác với kim cương hoặc kim cương nhân tạo, Zirconia dễ bị trầy xước và xuống màu nhanh chóng.
Cubic Zirconia (CZ) là dạng tinh thể của zirconium dioxide (ZrO2). Vật liệu này khi kết tinh có độ cứng cao (dù vẫn thấp hơn kim cương nhiều lần), độ quang học hoàn hảo và thường không màu, nhưng có thể được pha thêm các oxit kim loại để tạo ra nhiều màu sắc khác nhau. Nó không nên bị nhầm lẫn với zircon hay zirconi, là một dạng zirconium silicate (ZrSiO4).
Viên Zirconia chất lượng cao rất khó phân biệt với kim cương chỉ bằng mắt thường. Một phương pháp đo lường đơn giản và không phá hủy có thể giúp nhận diện sự khác biệt là chiết suất ánh sáng (2,18 cho zirconia và 2,42 cho kim cương) và mật độ (Zirconia 5,8 g/cm³; kim cương 3,5 g/cm³).
Chế tác
Tinh thể Zirconia thường có màu trắng trong, nhưng qua quá trình chế tác và thêm một số oxit kim loại (dopant) vào bột trong công đoạn mài, có thể tạo ra nhiều màu sắc khác nhau. Ví dụ:
| Hợp chất / Độ | Màu sắc |
|---|---|
| Cerium | vàng |
| cam | |
| đỏ | |
| Chromium | xanh |
| Neodymium | tím |
| Erbium | hồng |
| Titanium | nâu vàng |
Trên thị trường hiện nay
Zirconia, nhờ độ cứng và độ sáng gần giống kim cương nhưng giá thành thấp, thường được sử dụng trong ngành trang sức giá rẻ và trung cấp. Ở Việt Nam, các loại đá tổng hợp như Đá CZ và Moissanit thường bị quảng cáo sai là kim cương nhân tạo để tăng giá. Đá Zirconia có giá thấp hơn kim cương khoảng 1000 - 2000 lần, trong khi Moissanit rẻ hơn kim cương tự nhiên từ 15 - 20 lần. Trên toàn cầu, đá CZ còn có các tên gọi như Cubic Z, Diamond Z, Diamonesque, Diamonite, Djevalite và Phianite, C-Ox. Trong giới chuyên môn, đá CZ thường được gọi là xoàn (hột xoàn) Mỹ, xoàn Thái hoặc xoàn Nga
Zirconia có độ cứng kém hơn kim cương và kim cương nhân tạo hàng trăm lần, các mặt cắt giác mài không sắc bén và dễ bị xước, phai màu nhanh chóng.
