Chúng ta thường nghe lời khuyên 'Hãy trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình', nhưng điều đó có nghĩa là gì?
Một hôm, mình bày tỏ với mẹ: “Thế hệ của mẹ có lẽ có một lợi thế hơn thế hệ trẻ ngày nay, vì họ dễ dàng tìm thấy niềm vui thực sự.”
Mỗi người có quan điểm riêng về hạnh phúc, đặc biệt là qua các thời kỳ khác nhau. Tuy nhiên, có thể nói rằng hạnh phúc là cảm giác yên bình trong cuộc sống, hài lòng và vui vẻ với những gì mình có và đã đạt được.
Đó là một trạng thái khó đạt được trong thời đại này, khi truyền thông và xã hội thường xuyên giới thiệu về những tỷ phú trẻ tuổi, những người trẻ 20-30 đã thành công trong sự nghiệp. Chúng ta bị cuốn vào những hình ảnh lấp lánh đó và cảm thấy áp lực.
Nếu không làm gì cả, liệu ta có đang chưa đủ nỗ lực? Nếu không đạt được điều gì đó, liệu có phải vì không đủ tài năng?
Ngay cả khi ta nói rằng không muốn cạnh tranh với ai, hay tin rằng mỗi người có một cuộc hành trình riêng, nhưng khi nhìn thấy bạn bè từng cùng học trường đại học mua nhà, mua xe, liệu ta có cảm thấy ít nhất là một chút bất an? Khi nhìn thấy đồng nghiệp được công nhận vì đóng góp trong công việc, ta có cảm thấy bản thân thiếu sót không?
Ghen tị khơi dậy sự cạnh tranh
Bản chất của cuộc sống là cạnh tranh, cho dù ta muốn hay không.
Điểm số 5 của chúng ta sẽ dễ chấp nhận hơn nếu 2/3 số người có điểm dưới trung bình. Game luôn hấp dẫn bởi điểm số và bảng xếp hạng người chơi.
Sự ghen tị tự nhiên là động lực để cạnh tranh và phát triển. Tuy nhiên, xã hội thường chỉ trích và phê phán, khiến ta hiểu sai và không thừa nhận cảm xúc tự nhiên này. Kết quả là ta không chân thật với bản thân mình và mất đi một phương thức hiệu quả để phát triển bản thân.
Nhưng tin tốt là khi nhận ra điều này, chúng ta có thể tìm hiểu và thay đổi tình thế.
Chúng ta đang cạnh tranh với ai, vì điều gì?
Dễ dàng bắt đầu cạnh tranh với người khác, nhưng đôi khi quá quan trọng là điểm số của mình. Khi gặp bạn bè, lại muốn biết họ đang ở đâu trong cuộc sống.
Khi cạnh tranh, thường ta mất khả năng nhận ra giá trị thực sự của những gì ta đang đuổi theo. Mọi thứ có thể không phải lúc nào cũng quan trọng như ta nghĩ.
Mặc dù thường được khuyên đừng so sánh với người khác, nhưng mình nghĩ đôi khi cần thử sức với chính mình trước đã.
- Nếu bạn vượt qua phiên bản cũ của mình, thì phiên bản đó cũng là kẻ thua cuộc.
- Nếu bạn không đạt được những gì mình đã đặt ra, thì bản thân bây giờ cũng là kẻ thua cuộc.
Một câu hỏi thú vị: Nếu mình có thể chiến thắng chính bản thân, liệu đó là điều tốt hay không?
Dù ở bất cứ thời điểm nào, mình vẫn tin rằng bản thân mình đều có giá trị và đáng quý.
Tuổi 20 có thể đầy năng lượng hơn, nhưng cũng thiếu đi sự thuần khiết của tuổi 10. Tuổi 30 có thể hiểu biết nhiều hơn, nhưng không còn nhiệt huyết tràn đầy của tuổi trẻ.
Khi chỉ biết cạnh tranh, cuộc sống trở thành cuộc chiến không ngừng. Đó là lúc ta coi thường kẻ thua, và cuối cùng, coi thường chính bản thân mình, bất kể thắng hay thua. Điều này làm ta khó lòng tận hưởng từng khoảnh khắc.
Vậy ta nên cạnh tranh như thế nào?
Lấp đầy khoảng trống - Điền vào khoảng cách danh tính
Thách thức là vượt qua những rào cản ngăn cản ta 'điền vào khoảng trống danh tính'.
Khoảng trống, đó là khoảng cách giữa hiện tại và tương lai mà ta mong muốn.
Bản thân sắp tới được định nghĩa bằng tiêu chuẩn nào cũng được, miễn là đó là phiên bản mà ta thật sự mong muốn trở thành.
- Tiêu chuẩn xã hội như vị thế, tài sản, phương tiện...
- Tiêu chuẩn nghề nghiệp như chức vụ cao cấp, mức lương cao...
- Tiêu chuẩn gia đình như khả năng nấu nướng, kỹ năng quản lý gia đình...
Tiếp theo, hãy so sánh với bản thân hiện tại để biết cách để đạt được mục tiêu đó.
Hàng ngày, chúng ta nghe thấy lời kêu gọi: 'Hãy tự cải thiện, hãy trở thành phiên bản tốt hơn của bản thân' nhưng không biết cách định nghĩa sự cải thiện và phiên bản tốt hơn là gì. Điều này khiến ta so sánh với người khác và cảm thấy phải trở nên giống họ để được coi là tốt hơn.
Thực ra, bạn không cần phải đạt được những thành tựu giống người khác mới có thể hạnh phúc. Bạn cũng không cần phải giỏi như họ mới được xem là thành công.
Quan trọng nhất là trở thành phiên bản mà bạn tự mong muốn, vì chỉ có bạn mới hiểu rõ điều gì là tốt cho mình. Khi đã xác định được 'khoảng cách danh tính' này, hãy đấu tranh với mọi thứ ngăn cản để tiến tới mục tiêu đó.
Làm thế nào để 'lấp đầy khoảng cách danh tính'?
Chúng ta cần xác định rõ những 'khoảng cách' mình muốn vượt qua. Có những mục tiêu có thể mất nhiều thời gian mới đạt được, còn những mục tiêu chỉ cần vài ngày là đủ.
Ví dụ, mình có thể đặt mục tiêu hít đất nhiều hơn 5 cái so với hôm nay, viết nhiều bài hơn trong tháng này, hoặc nâng cao kỹ năng quản lý cảm xúc trong năm sau.
Quan trọng là đạt được những phiên bản mà mình mong muốn, còn việc làm thế nào để đạt được mục tiêu không quan trọng. Mình sẽ tập trung vào việc khắc phục những khó khăn trong quá trình 'lấp đầy khoảng cách'.
Mình sẽ không để bản thân bị giới hạn bởi đau đớn để đạt được mục tiêu hít đất nhiều hơn 5 cái. Mình sẽ tổ chức thời gian để suy nghĩ về những ý tưởng khác nhau và viết chúng xuống khi cần. Mình sẽ không để cảm xúc chi phối mình vì lí do 'sống thật với bản thân', mà sẽ học cách nhận biết và điều chỉnh cảm xúc khi chúng xuất hiện.
Những thứ cản trở ta trở thành phiên bản mình mong muốn thường là những thói quen xấu mà ta muốn loại bỏ. Vì thế, thách thức thực sự không phải là cạnh tranh với chính mình, mà là vượt qua những thói quen xấu đó.
Bạn có thể đạt được mọi điều nếu bạn tìm thấy chúng trong bản thân mình. - Robert A Russell
Nhận xét cuối cùng
Để thay đổi cuộc sống (tốt hơn hay xấu hơn tùy vào quan điểm của mỗi người), ta phải trở thành một phiên bản khác với hiện tại. Không có đảm bảo rằng phiên bản đó sẽ là phiên bản tốt hơn, nhưng ít nhất nó sẽ mang lại sự mới mẻ và những trải nghiệm mới.
Đôi khi, việc thay đổi sẽ dạy cho ta những bài học tiêu cực để chọn lại một con đường mới. Hoặc nó cũng có thể mở ra những cánh cửa mới mà ta chưa từng nghĩ đến.
Trên hành trình này, ta không cần thiết phải cạnh tranh với người khác hay chính mình. Và nếu không may tìm ra những phiên bản không như ý, không sao cả, ta có thể bắt đầu lại từ đầu.