Buzz
Vào năm 1934, một cô gái trẻ tên là Sara Pollard đã apply vào trường Vassar College. Trong khoảng thời gian chờ xét duyệt, bố mẹ của cô gái được yêu cầu điền vào bản thăm dò, và bố của Sara đã miêu tả con gái mình “thực sự là thuộc tuýp người đi theo hơn là một người lãnh đạo”.
Kết quả là ngôi trường đó đã chấp nhận Sara với lí do là họ đã có … đủ người lãnh đạo rồi.
Thật khó tin khi hình dung điều này đang thực sự diễn ra! Nếu văn phòng tuyển sinh không hỏi bố của Sara, chắc ông ấy cũng sẽ khó mà thừa nhận rằng con gái mình bản chất là một người chỉ biết đi theo vì như thế chắc sẽ có ít trường dang tay đón nhận con bé mất. Ngày nay, chúng ta đề cao khả năng lãnh đạo hơn những kĩ năng khác, đặc biệt là ở các văn phòng tuyển sinh Đại học, Cao đẳng. Penny Bach Evins, Hiệu trưởng trường tư St.Paul’s School for Girls ở Maryland, nói rằng: “Có vẻ như là các trường Đại học luôn tìm kiếm những người xuất chúng dẫn đầu, còn những người thực thi và những nhà tư tưởng thường không nắm giữ vị trí đó.”
Đơn ứng tuyển vào trường Đại học Harvard thường quảng bá về sứ mệnh của họ là 'huấn luyện sinh viên trở thành công dân, đặc biệt là những công dân có khả năng lãnh đạo xã hội”. Còn trường Đại học Yale thì quảng cáo trên trang web của trường rằng trường tìm kiếm “những nhà lãnh đạo thế hệ”; ở Princeton thì “những hoạt động có yếu tố lãnh đạo” là tiêu chí hàng đầu trong danh sách tuyển sinh sinh viên tương lai. Thậm chí ở trường Wesleyan, nơi được biết đến về văn hóa nghệ thuật, họ cũng đánh giá các hồ sơ ứng viên dựa vào khả năng lãnh đạo tiềm ẩn.
Nếu các văn phòng tuyển sinh này cho chúng ta biết họ đề cao những giá trị gì, ta có thể nghĩ rằng xã hội lý tưởng là nơi tràn ngập hình mẫu kiểu A. Điều này có thể không bất ngờ lắm, đặc biệt trong các tổ chức cạnh tranh như Mỹ khi việc tôn vinh những người nổi bật và đặc biệt đã là một phần của văn hóa. Trong vài thập kỷ gần đây, hiện tượng Steve Jobs từng làm việc trong garage và Mark Zuckerberg từ phòng kí túc xá tạo ra Facebook, đã khiến ước mơ trở thành người dẫn đầu có vẻ khả thi đối với các thanh niên 19 tuổi. Vì vậy, hiện nay, ta thấy học sinh phổ thông ganh đua trở thành chủ tịch của nhiều câu lạc bộ hết mức có thể; làm thành viên trong Hội Sinh viên không còn đủ, bây giờ bạn phải là người điều hành trường cơ!
Tuy nhiên, một nhóm học sinh muốn hoạt động tốt – không tính đến một quần thể – rất cần sự đồng đội. Nói rõ ràng hơn, nhóm học sinh đó cần những người đồng đội, cần cả những người có thể hoạt động độc lập, và trên hết cần người chỉ huy sẵn sàng phục vụ, giúp đỡ hơn là một cái mác chỉ điều khiển.
Các văn phòng tuyển sinh thường nói với bạn rằng tiêu chí dành cho những người lãnh đạo tương lai dựa trên khao khát, mong muốn tạo ra sự thay đổi tích cực để làm cho thế giới này trở nên tốt đẹp hơn. Tôi nghĩ họ nói thế có lý.
Tuy nhiên, nhiều sinh viên tôi từng nói chuyện lại coi “kỹ năng lãnh đạo” là biểu tượng của quyền lực và thế thống trị; và chúng nghĩ những nhà lãnh đạo “có thể ra lệnh với người xung quanh”. Và theo một Giáo sư nổi tiếng trong hệ thống Ivy Leaguage, những sinh viên đó không hề sai; vì khái niệm về lãnh đạo theo các văn phòng tuyển sinh “có vẻ toàn hướng về năng lực, sức mạnh chính trị hoặc thương mại”, thay vì tập trung vào “tạo ra các bước tiến trong việc giải quyết các vấn đề toán học” hay “trở thành nhà thơ vĩ đại nhất của thế kỉ”.
Mặc dù mục tiêu của các trường Cao đẳng có thể khác nhau, áp lực từ người lãnh đạo đã thay đổi và biến tình hình trưởng thành của thanh niên ngày nay. Một phụ nữ trẻ kể về quá trình trưởng thành của mình, từ việc đọc sách, đam mê âm nhạc đến học hành nỗ lực. Nhưng khi bước vào năm đầu tiên ở trường trung học phổ thông, sự xuất hiện của hình thức tuyển sinh đã làm thay đổi tất cả, khiến mọi hoạt động trước đây của cô trở nên không còn ý nghĩa nếu không liên quan đến khả năng lãnh đạo.
Một phụ nữ đã cố gắng thay đổi bản thân để trở thành lãnh đạo mà nhiều người ao ước, nhưng cuối cùng lại bị loại bỏ khỏi chương trình vì thiếu sự cởi mở. Mặc dù lúc đó cảm thấy thất vọng, nhưng thực tế, điều đó đã giúp cô tìm được đam mê của mình trong lĩnh vực Khoa học. Bắt đầu làm việc với giáo viên môn Di truyền học sau giờ học, cô đã xuất bản bài nghiên cứu đầu tiên vào năm 18 tuổi, từ đó nhận được học bổng lớn nhất của trường và theo đuổi ngành Khoa học kĩ thuật y sinh cũng như âm nhạc.
Có lẽ các trường tinh tú quá coi trọng khả năng lãnh đạo vì họ nghĩ rằng đang chuẩn bị cho sinh viên sẵn sàng tham gia vào thế giới hội nhập. Tuy nhiên, trong thực tế tổ chức, 'tính thi hành kỉ luật' đang được chú trọng hơn. Robert Kelley đã định nghĩa cụm từ này trong một bài báo trên Harvard Business vào năm 1988. Ông liệt kê các phẩm chất cần thiết cho một người thực hiện tốt công việc, bao gồm khả năng cam kết với mục tiêu, nguyên tắc hoặc người khác; sự dũng cảm, trung thực và đáng tin cậy. Đây là những phẩm chất mà quân đội luôn đào tạo cho quân lính của mình.
Các nhà tư duy kinh doanh đã áp dụng thuyết 'tính lãng mạn của lãnh đạo', khiến chúng ta nghĩ rằng mọi thành công hay thất bại của tổ chức đều phụ thuộc vào người đứng đầu, và quên mất rằng có một nhóm người đang làm việc cần cù phía sau. Adam Grant, tác giả của một số sách về động lực, đã nói rằng câu hỏi phổ biến nhất mà ông nhận được là làm thế nào để đóng góp cho một tổ chức khi không có vị trí quản lý nhưng lại có ý tưởng và mong muốn được lắng nghe. Ông nhấn mạnh rằng đó không phải là câu hỏi từ các nhà lãnh đạo mà là câu hỏi cơ bản về tính thực hiện.
Đồng đội luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống. Các con trai của tôi đều đam mê bóng đá, điều quan trọng không chỉ là việc ai là người đứng đầu nhóm hay ghi bàn, mà còn là sự hợp tác giữa các cầu thủ. Những cú sút, cú chuyền tinh tế, khả năng đoán ý đồ của đồng đội và sẵn sàng hỗ trợ là những yếu tố quan trọng tạo nên một trận đấu đẹp mắt.
Xã hội hiện nay phụ thuộc vào những người tự điều hành cuộc đời của mình. Chúng ta thường thấy những loại người này ở mọi lĩnh vực: trong khoa học, thể thao như tennis, múa trượt băng; và cả trong nghệ thuật. Mặc dù nghệ thuật và khoa học làm cho cuộc sống thêm phong phú và đáng sống hơn, nhưng về bản chất, hai lĩnh vực này không liên quan đến tính lãnh đạo. Helen Vendler, giáo sư Tiếng Anh tại Harvard, đã khuyến khích các trường đại học tăng cường hỗ trợ cho nghệ sĩ hơn, không nhất thiết phải yêu cầu họ trở thành nhà lãnh đạo. Một số sinh viên sẽ trở thành những người dẫn đầu trong lĩnh vực nghệ thuật như chỉ đạo dàn nhạc hoặc khích lệ phong trào nghệ thuật tại trường nhưng không cần phải làm những công việc phục vụ cộng đồng.
Hậu quả lớn nhất của việc quá tôn trọng 'kĩ năng lãnh đạo' là làm cho nó trở nên hỏng hóc và trống rỗng. Khả năng lãnh đạo hấp dẫn những người muốn nổi bật trước công chúng, thay vì mong muốn đóng góp ý kiến và công sức. Nó dạy sinh viên trở thành nhà lãnh đạo vì vị trí phụ trách, chứ không vì mục tiêu hoặc ý tưởng mà họ thực sự quan tâm. Sự khác biệt rõ ràng giữa hai loại này là loại thứ hai đã tạo ra những bước tiến lớn trong xã hội như Rev. Dr. Martin Luther King Jr. và Gandhi; còn loại đầu tiên là kiểu lãnh đạo phổ biến ngày nay.
Nếu ý tưởng này nghe lý tưởng, hãy nhìn vào hiện thực hiện nay: sinh viên cạnh tranh để giành vị trí lãnh đạo chỉ để làm sáng điểm cho lý lịch cá nhân. Một cố vấn tại trường New Jersey nói với tôi: 'Tất cả sinh viên muốn trở thành chủ tịch của mỗi câu lạc bộ, thậm chí họ còn không biết họ đang cạnh tranh vì điều gì.'
- Nếu chúng ta nói với ứng viên vào các trường Đại học rằng chúng tôi tìm kiếm trí thông minh, niềm đam mê và sự cống hiến cho xã hội hơn là kĩ năng lãnh đạo, thì chắc chắn sẽ có những người dẫn đầu nhóm xuất sắc. Nhưng điều quan trọng là không làm cho tính lãnh đạo trở thành yếu tố hàng đầu và duy nhất được chú trọng.
Thay vì thế, chúng ta cần xã hội với những con người quan tâm đến nhau, sáng tạo và cam kết, và những nhà lãnh đạo cảm thấy hạnh phúc khi phục vụ người khác thay vì chỉ làm theo nhãn mác. Hãy cùng nhau làm việc để xây dựng một xã hội mà mọi người đều mong ước.
Mytour
Bài gốc: Nytimes
