Khu rừng nhiệt đới

Khu rừng nhiệt đới là một hệ sinh thái cây gỗ dày đặc, phát triển mạnh mẽ trong điều kiện ẩm ướt. Những khu rừng này thường có nhiều tầng cây, bao gồm cây gỗ, cây bụi và các tầng thực vật khác nhau. Đặc trưng của rừng mưa là sự phong phú của thảm thực vật nhiệt đới ẩm, kể cả trong các khu vực có khí hậu phân mùa, cũng như thực vật nhiệt đới và á nhiệt đới trong các vùng có độ ẩm cao.

Phân loại các khu rừng nhiệt đới

Hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới

Rừng mưa nhiệt đới là hệ sinh thái thực vật đặc trưng của các khu vực gần xích đạo. Những khu rừng này xuất hiện ở Đông Nam Á, Papua New Guinea, miền bắc và đông Australia, châu Phi cận Sahara từ Cameroon đến Congo, Nam Mỹ (rừng mưa Amazon), Trung Mỹ (Bosawás, phía nam bán đảo Yucatán-El-Peten Belize-Calakmul), và nhiều đảo ở Thái Bình Dương (như Hawaii).

Rừng mưa nhiệt đới được phân loại thành các nhóm phụ: Rừng mưa xích đạo, rừng mưa phân mùa xanh quanh năm, rừng mưa nửa xanh quanh năm, rừng mưa chịu hạn, rừng mưa á sơn, rừng mưa đầm lầy, và rừng mưa á nhiệt đới.

Hệ sinh thái rừng mưa ôn đới

Rừng mưa ôn đới là kiểu rừng mưa xuất hiện ở các vùng khí hậu ôn hòa. Chúng có mặt ở Bắc Mỹ, châu Âu (bao gồm Anh, các đảo nhỏ ven biển của Ireland và Scotland, miền nam Na Uy, tây Balkan dọc theo bờ biển Adriatic, cũng như tây bắc Tây Ban Nha và vùng ven biển phía đông Biển Đen, gồm Georgia và Thổ Nhĩ Kỳ), Đông Á (miền nam Trung Quốc, Đài Loan, nhiều khu vực của Nhật Bản và Hàn Quốc, cùng đảo Sakhalin và bờ biển cực đông Nga), và cũng có ở Úc và New Zealand.

Rừng mưa ôn đới được phân thành các nhóm phụ: Rừng mưa ôn đới mát, rừng mưa ôn đới ấm, và rừng mưa núi cao.

Cấu trúc của rừng mưa

Một khu rừng mưa điển hình thường được chia thành bốn tầng: tầng vượt tán, tầng tán chính, tầng dưới tán và tầng thảm thực vật. Mỗi tầng chứa các loại sinh vật đặc trưng thích nghi với không gian và điều kiện riêng biệt.

Tầng vượt tán

Tầng vượt tán chứa một số loài cây được gọi là cây vượt tán. Những cây này thường cao hơn tán rừng rất nhiều, với chiều cao trung bình từ 45-55 mét, thậm chí có cây lên tới 70-80 mét. Chúng có khả năng chống chịu nắng tốt và cấu trúc vững chắc, không dễ bị gió bão quật ngã. Các loài động vật thường gặp ở tầng này bao gồm đại bàng, bướm, dơi và một số loài khỉ.

Tầng tán rừng

Tầng tán rừng bao gồm hầu hết các loại cây gỗ lớn, với chiều cao từ 30-45 mét. Đây là khu vực có sự đa dạng sinh học cao nhất, với tán lá che phủ gần như liên tục. Ước tính, tầng này chứa khoảng 50% các loài thực vật, cho thấy phân nửa số cá thể sống trên trái đất có thể được tìm thấy ở đây. Trong tầng này, các thực vật biểu sinh bám vào thân cây và cành cây, hấp thu hơi nước và khoáng chất từ không khí cùng các vụn hữu cơ từ cây chủ. Quần động vật ở tầng này cũng phong phú không kém tầng vượt tán, với nhiều loài như rắn, cóc cây và chim toucan. Mặc dù khoa học đã nghi ngờ về sự phong phú của tầng tán rừng như một môi trường sống từ lâu, nhưng các nghiên cứu thực sự chỉ mới bắt đầu từ những năm 1980. Phương pháp nghiên cứu như dùng nỏ bắn dây thừng lên cây hay các công cụ như khinh khí cầu, cần trục và cầu đi bộ đã giúp tiếp cận những tán cây cao. Những phương pháp bay như vậy được gọi là dendronautics.

Tầng dưới tán

Tầng dưới tán nằm giữa tầng tán rừng và tầng thảm tươi. Đây là nơi sinh sống của nhiều loài chim, rắn, bò sát và các động vật săn mồi như báo đốm Mỹ, trăn Nam Mỹ và báo hoa mai. Tầng này cũng có sự đa dạng côn trùng. Ánh sáng chỉ chiếu qua khoảng 5% xuống tầng này, vì vậy lá cây ở đây thường lớn hơn so với tầng tán. Cây ở tầng này thường không cao quá 4 mét. Một số cây con từ tầng tán có thể sinh trưởng ở đây trước khi vươn lên tầng tán. Tầng dưới tán còn được gọi là tầng cây bụi, mặc dù cây bụi đôi khi được phân loại vào tầng riêng.

Tầng thảm tươi

Tầng thảm tươi là tầng gần mặt đất nhất và chỉ nhận khoảng 2% ánh sáng. Do đó, chỉ những cây thích nghi với ánh sáng yếu, như cây ưa bóng hay cây chịu bóng, mới có thể phát triển tốt ở đây. Ở các khu vực bờ sông, đầm lầy và những nơi không có cây gỗ lớn, thảm thực vật khá dày, nhưng ở những nơi khác, tình hình ngược lại do ánh sáng bị tầng trên che khuất. Tầng này cũng chứa nhiều mảnh vụn hữu cơ từ sự phân hủy của cây cối và động vật, và các mảnh vụn này phân hủy nhanh trong điều kiện ẩm ướt của rừng mưa. Nhiều loại nấm cũng góp phần vào quá trình phân hủy này.

Liên kết bên ngoài