Khu vực Bắc Bình

Bắc Bình là một huyện ven biển thuộc tỉnh Bình Thuận, Việt Nam.

Khu vực địa lý

Huyện Bắc Bình là huyện có diện tích rộng nhất trong tỉnh Bình Thuận, nằm ở phía bắc tỉnh. Từ đây, bạn có thể di chuyển khoảng 230 km về phía đông để đến Thành phố Hồ Chí Minh và khoảng 200 km về phía tây nam để đến Nha Trang. Huyện này có Quốc lộ 1 và tuyến đường sắt Bắc - Nam đi qua, với các thông tin địa lý như sau:

• Phía đông tiếp giáp huyện Tuy Phong
• Phía tây tiếp giáp huyện Hàm Thuận Bắc và huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng
• Phía nam giáp thành phố Phan Thiết và Biển Đông
• Phía bắc tiếp giáp huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng.

Tuyến Đường cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết chạy qua địa phương này.

Quản lý hành chính

Huyện Bắc Bình bao gồm 18 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 2 thị trấn là Chợ Lầu (huyện lỵ) và Lương Sơn, cùng với 16 xã: Bình An, Bình Tân, Hải Ninh, Hòa Thắng, Hồng Phong, Hồng Thái, Phan Điền, Phan Hiệp, Phan Hòa, Phan Lâm, Phan Rí Thành, Phan Sơn, Phan Thanh, Phan Tiến, Sông Bình, Sông Lũy.

Quá khứ lịch sử

Khu vực huyện Bắc Bình hiện tại từng là hai huyện Hòa Đa và Phan Lý Chàm thuộc tỉnh Bình Thuận.

Vào năm 1955, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã thiết lập các quận Hòa Đa, Phan Lý Chàm, Hải Ninh và Tuy Phong thuộc tỉnh Bình Thuận. Khu vực hiện nay của huyện Bắc Bình tương ứng với các quận Hòa Đa, Phan Lý Chàm và Hải Ninh.

• Quận Hải Ninh bao gồm khu vực Sông Mao và Sông Luỹ
• Quận Phan Lý Chàm gồm các xã của người Chăm như Lạc Trị, Hậu Quách, Hựu An, Tịnh Mỹ và các xã miền núi khác
• Quận Hòa Đa bao gồm 6 xã: Nhơn Thiện, Lương Sơn, Chợ Lầu, Phan Rí Thành, Phan Rí Cửa và Thượng Văn.

Về mặt quản lý cách mạng, vào tháng 4 năm 1951, Tỉnh ủy Bình Thuận đã hợp nhất ba huyện Hòa Đa, Phan Lý Chàm và Tuy Phong thành huyện Bắc Bình. Tuy nhiên, đến tháng 11 năm 1951, huyện Phan Lý được tách ra thành huyện riêng. Huyện Bắc Bình sau đó chỉ còn lại các xã thuộc huyện Hòa Đa và Tuy Phong trước đây.

Đầu năm 1962, Tỉnh ủy Bình Thuận quyết định sáp nhập hai huyện Bắc Bình và Phan Lý để thành lập huyện Lê Hồng Phong và Ban Cán sự Bắc Sơn.

Giữa năm 1966, quyết định được đưa ra để giải thể huyện Lê Hồng Phong và Bắc Sơn, và tái lập các huyện Hòa Đa, Phan Lý, Tuy Phong, Thuận Phong theo ranh giới trước đây.

Vào tháng 4 năm 1967, Khu 6 quyết định thành lập tỉnh Bắc Bình, bao gồm ba huyện Hòa Đa, Phan Lý, Tuy Phong và K67 (tách từ tỉnh Tuyên Đức). Đến tháng 8 năm 1968, Khu 6 quyết định giải thể tỉnh Bắc Bình. Các huyện Hòa Đa, Phan Lý, Tuy Phong trở lại thuộc tỉnh Bình Thuận, và K67 được trả về tỉnh Tuyên Đức.

Đầu năm 1974, Tỉnh ủy Bình Thuận quyết định tách các xã căn cứ của hai huyện Hòa Đa và Thuận Phong để lập lại huyện căn cứ Lê Hồng Phong. Tuy nhiên, đến tháng 12 năm 1974, huyện Lê Hồng Phong lại bị giải thể, và huyện Hải Ninh được thành lập từ huyện Phan Lý, trực thuộc tỉnh.

Sau năm 1975, các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy được hợp nhất thành tỉnh Thuận Hải. Đồng thời, bốn huyện Hòa Đa, Phan Lý, Hải Ninh và Tuy Phong được sáp nhập thành huyện Bắc Bình thuộc tỉnh Thuận Hải, bao gồm 25 xã: Bình Thạnh, Chí Công, Chợ Lầu, Hải Ninh, Hòa Minh, Hòa Phú, Hòa Thắng, Hồng Thái, Lạc Tri, Liên Hương, Lương Sơn, Phan Điền, Phan Dũng, Phan Hiệp, Phan Hòa, Phan Lâm, Phan Rí Cửa, Phan Rí Thành, Phan Sơn, Phan Thanh, Phong Phú, Phú Tuy, Phước Thể, Sông Lũy và Vĩnh Hảo.

Vào ngày 13 tháng 3 năm 1979, Hội đồng Chính phủ đã ban hành Quyết định 104-CP với các chỉ đạo sau:

• Tách thôn Nghĩa Thuận và thôn Bàu Ốc của xã Lương Sơn, cùng khu kinh tế mới Lương Nhơn của xã Hồng Thái, thành lập xã Bình Tân
• Hợp nhất xã Phú Tuy và xã Lạc Tri để thành lập xã Phú Lạc
• Sáp nhập thôn Tiến Thắng và thôn Tiến Lộc của xã Phan Tiến vào xã Sông Lũy
• Chuyển xã Phan Rí Cửa thành thị trấn Phan Rí Cửa.

Cuối năm 1981, huyện Bắc Bình gồm 1 thị trấn Phan Rí Cửa và 24 xã: Bình Tân, Bình Thạnh, Chí Công, Chợ Lầu, Hải Ninh, Hòa Minh, Hòa Phú, Hòa Thắng, Hồng Thái, Liên Hương, Lương Sơn, Phan Điền, Phan Dũng, Phan Hiệp, Phan Hòa, Phan Lâm, Phan Rí Thành, Phan Sơn, Phan Thanh, Phong Phú, Phú Lạc, Phước Thể, Sông Lũy, Vĩnh Hảo.

Vào ngày 30 tháng 12 năm 1982, Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định 204-HĐBT với các quy định mới.

• Tách 10 xã gồm Hòa Phú, Hòa Minh, Chí Công, Bình Thạnh, Liên Hương, Phước Thể, Phú Lạc, Vĩnh Hảo, Phan Dũng, Phong Phú cùng thị trấn Phan Rí Cửa để thành lập huyện Tuy Phong.
• Sáp nhập xã Hồng Phong từ huyện Hàm Thuận (hiện tại chia thành hai huyện Hàm Thuận Bắc và Hàm Thuận Nam) vào huyện Bắc Bình.

Huyện Bắc Bình hiện có 15 xã: Bình Tân, Chợ Lầu, Hải Ninh, Hòa Thắng, Hồng Phong, Hồng Thái, Lương Sơn, Phan Điền, Phan Hiệp, Phan Hòa, Phan Lâm, Phan Rí Thành, Phan Sơn, Phan Thanh và Sông Lũy.

Vào ngày 20 tháng 6 năm 1986, xã Hải Ninh được chia thành hai xã mới là Hải Ninh và Bình An.

Ngày 26 tháng 12 năm 1991, tỉnh Bình Thuận được tái thành lập từ tỉnh Thuận Hải trước đây, và huyện Bắc Bình thuộc tỉnh Bình Thuận.

Năm 1992, xã Chợ Lầu được nâng cấp thành thị trấn Chợ Lầu, trở thành thị trấn huyện lỵ của huyện Bắc Bình.

Vào năm 1994, xã Phan Tiến được thành lập bằng cách điều chỉnh một phần diện tích và dân số từ xã Sông Lũy.

Ngày 18 tháng 7 năm 2003, xã Sông Bình được thành lập từ việc điều chỉnh diện tích và dân số của hai xã Sông Lũy và Lương Sơn.

Ngày 3 tháng 12 năm 2007, địa giới hành chính của ba xã Lương Sơn, Hòa Thắng và Sông Bình được điều chỉnh, và thị trấn Lương Sơn được thành lập trên cơ sở xã Lương Sơn sau khi điều chỉnh.

Hiện nay, huyện Bắc Bình bao gồm 2 thị trấn và 16 xã.

Văn hóa và du lịch

Bắc Bình là điểm lưu giữ nền văn hóa Chăm Pa phong phú. Vị công chúa cuối cùng của hoàng tộc Chăm Pa, được người dân địa phương gọi là Bà Thầm, qua đời vào khoảng năm 1997. Văn hóa Chăm nổi bật với những giá trị nghệ thuật xuất sắc, đặc biệt là nghệ thuật múa. Tiến sĩ nghệ thuật múa Đặng Hùng đã sống nhiều năm tại đây, nghiên cứu và bảo tồn các thể loại múa như múa quạt, múa đội nước, múa Siva (cung đình) và nhiều loại múa khác, đóng góp vào sự phát triển của nền nghệ thuật Chăm.

Du lịch

Bình Thuận và Bắc Bình nổi bật với những cảnh quan tuyệt đẹp dọc theo hơn 100 km bờ biển thanh bình, từ thị trấn Lagi ở phía nam đến mũi Kê Gà với ngọn hải đăng cổ và đẹp nhất Việt Nam; tiếp tục đến thành phố Phan Thiết, nơi lưu giữ các di sản văn hóa 300 năm của người Việt và các di sản truyền thống của người Hoa. Cảnh quan đa dạng, từ các khu rừng nguyên sinh gần Lâm Đồng với hồ thủy điện Hàm Thuận, Đa Mi, Thác Sương Mù, Thủy Điện Đại Ninh; đến đồng bằng xanh mướt với những thị trấn nhỏ và vườn thanh long; và cung đường biển ấn tượng nối từ thị trấn Lương Sơn đến Mũi Né, qua Hàm Tiến và Phan Thiết. Con đường này đi qua những đồi cát hoang sơ và các khu vực chiến khu Lê Hồng Phong oai hùng.

Dọc theo Quốc lộ 1 hướng về Nha Trang, du khách sẽ đến suối nước khoáng nóng Vĩnh Hảo nổi tiếng từng mang thương hiệu Vichy (Pháp), chỉ thêm 10 km nữa là bờ biển ấn tượng của Cà Ná với vách đá đứng.

Ghi chú