Khu vực Cần Giờ

Cần Giờ là huyện ven biển thuộc ngoại thành Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

Đặc điểm địa lý

Vị trí địa lý cụ thể

Cần Giờ là huyện duy nhất của Thành phố Hồ Chí Minh tiếp giáp với biển, tọa lạc ở phía đông nam, cách trung tâm thành phố khoảng 50 km theo đường bộ. Huyện này có vị trí địa lý tách biệt với các khu vực lân cận, cụ thể như sau:

• Phía đông giáp thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
• Phía tây tiếp giáp các huyện Cần Giuộc, Cần Đước, tỉnh Long An và huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang
• Phía nam giáp Biển Đông
• Phía bắc tiếp giáp huyện Nhà Bè và huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai

Huyện có diện tích 704,45 km², dân số năm 2019 đạt 71.526 người, với mật độ dân số 102 người/km².

Do bị chia cắt bởi nhiều con sông lớn và chưa có cầu bắc qua, hiện tại để đến Cần Giờ, người ta phải sử dụng phà, chủ yếu là phà Bình Khánh. Đường bộ quan trọng nhất tại Cần Giờ là đường Rừng Sác, chạy từ Tây Bắc đến Đông Nam của huyện, vừa được nâng cấp hoàn thành vào giữa năm 2011.

Điều kiện tự nhiên

Huyện Cần Giờ có khoảng 20 km bờ biển tiếp giáp với Biển Đông. Nơi đây nổi bật với khu rừng ngập mặn Cần Giờ, một khu vực rừng ngập mặn phong phú với hệ thống sông rạch dày đặc, chứa đựng nhiều hệ sinh thái đa dạng với các loài động thực vật đặc hữu của miền duyên hải Việt Nam. Diện tích đất lâm nghiệp chiếm 32.109 hécta (46,45% tổng diện tích huyện), đất sông rạch là 22.850 hécta (32% diện tích huyện). Vùng ngập mặn chiếm đến 56,7% diện tích toàn huyện, với khoảng 69 cù lao lớn nhỏ.

Trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam, khu rừng Sác ở Cần Giờ là căn cứ của lực lượng đặc công nước thuộc quân Giải phóng.

Nhân khẩu

Vào năm 2009, huyện có dân số 68.213 người, bao gồm các dân tộc Kinh (80%), Khmer và Chăm.

Quản lý hành chính

Huyện Cần Giờ bao gồm 7 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có thị trấn Cần Thạnh và 6 xã: An Thới Đông, Bình Khánh, Long Hòa, Lý Nhơn, Tam Thôn Hiệp, và Thạnh An.

Lịch sử

Thời kỳ nhà Nguyễn

Vào năm 1822, đại sứ John Crawfurd của Anh, trong chuyến công du đến Xiêm và Cochinchina (Việt Nam), đã dừng lại tại Cần Giờ và đậu tàu để đi thuyền nhỏ vào thành Sài Gòn.

Vào ngày 24 tháng 8, Crawfurd đậu tàu tại vịnh Dừa thuộc Vũng Tàu. Vào buổi chiều, ông lên thuyền và đặt chân lên bờ ở Kandyu [Cần Giờ]. Khi đến làng Pungtăo [Lòng Tàu?], ông được người dân địa phương tiếp đón nồng hậu. Crawfurd ấn tượng mạnh với người dân Việt Nam, cảm thấy họ văn minh và hoạt bát hơn so với người Xiêm, dù vẻ ngoài có phần tiều tụy. Ông được trưởng thôn giúp viết một lá thư bằng tiếng Pháp để gửi cho ngài Tổng trấn Sài Gòn. Crawfurd đã neo tàu tại mũi Cần Giờ và chờ tin. Ông cảm thấy thú vị khi sông Cần Giờ có nước trong xanh mặc dù có nhiều phù sa ở thượng nguồn, điều này khác biệt với sông Hằng và Mê Nam. Crawfurd biết rằng dân số Cần Giờ khoảng 2.000 người, một khu vực nghèo nhưng người dân rất tốt bụng, không xây nhà sàn như người Xiêm. Ông cũng hiểu vì sao người Việt được gọi là 'người Pháp của Ấn Độ': vì họ thường khua tay múa chân khi giao tiếp với người nước ngoài. Ông còn được dẫn đi thăm các miếu thờ cá Ông, thần bảo trợ của ngư dân Cần Giờ và các khu vực lân cận.

Thời kỳ Pháp thuộc

Vào ngày 18 tháng 12 năm 1872, người Pháp đã thành lập tổng Cần Giờ, bao gồm 05 làng, từ việc tách ra khỏi hai tổng: Bình Trị Trung và Bình Trị Hạ, thuộc huyện Bình Dương, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định thời nhà Nguyễn.

Vào ngày 28 tháng 2 năm 1875, tổng An Thít được thành lập thêm từ việc chia tách tổng Cần Giờ.

Từ ngày 1 tháng 1 năm 1911, tỉnh Gia Định được chia thành 4 quận: Hóc Môn, Thủ Đức, Gò Vấp và Nhà Bè. Trong đó, quận Nhà Bè bao gồm bốn tổng: Bình Trị Hạ, Dương Hòa Hạ, An Thít (hay còn gọi là An Thịt) và Cần Giờ.

Vào ngày 3 tháng 5 năm 1947, hai tổng Cần Giờ và An Thít thuộc quận Nhà Bè đã được tách ra khỏi tỉnh Gia Định và chuyển sang tỉnh Vũng Tàu, đồng thời thành lập quận Cần Giờ thuộc tỉnh Vũng Tàu (tỉnh này sau đó đổi thành thị xã Vũng Tàu vào năm 1952). Quận Cần Giờ bao gồm hai tổng: Cần Giờ và An Thít.

Thời kỳ 1956-1976

Chế độ Việt Nam Cộng hòa

Năm 1956, quận Cần Giờ (gồm hai tổng: Cần Giờ và An Thít) thuộc thị xã Vũng Tàu. Ngày 3 tháng 1 năm 1957, do việc giải thể thị xã, quận Cần Giờ được phân chia: tổng An Thít bị giải thể, các xã của tổng này được nhập vào tổng Dương Hòa Hạ thuộc quận Cần Giuộc, tỉnh Long An; phần còn lại của quận Cần Giờ, bao gồm tổng Cần Giờ, được chuyển sang thuộc tỉnh Phước Tuy (tên mới của tỉnh Bà Rịa vào thời điểm đó). Quận Cần Giờ lúc này bao gồm 05 xã: Cần Thạnh, Đồng Hòa, Long Thạnh, Thạnh An và Tân Thạnh, cùng với 10 ấp. Quận lỵ được đặt tại xã Cần Thạnh.

Vào ngày 30 tháng 8 năm 1957, tổng An Thít được tái lập trong quận Cần Giuộc, bao gồm 04 xã: Bình Khánh, An Thới Đông, Lý Nhơn và Tam Thôn Hiệp, trước đây thuộc tổng Dương Hòa Hạ.

Ngày 29 tháng 1 năm 1959, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã thành lập quận Quảng Xuyên thuộc tỉnh Phước Tuy, dựa trên cơ sở tổng An Thít tách ra từ quận Cần Giuộc, tỉnh Long An. Quận Quảng Xuyên bao gồm 04 xã: Bình Khánh, An Thới Đông, Tam Thôn Hiệp và Lý Nhơn, với quận lỵ đặt tại xã An Thới Đông.

Ngày 9 tháng 9 năm 1960, quận Cần Giờ và quận Quảng Xuyên của tỉnh Phước Tuy được chuyển giao về tỉnh Biên Hoà.

Ngày 17 tháng 11 năm 1965, hai quận Quảng Xuyên và Cần Giờ từ tỉnh Biên Hoà đã được chuyển về tỉnh Gia Định.

• Quận Cần Giờ bao gồm 05 xã: Cần Thạnh, Đồng Hòa, Long Thạnh, Thạnh An và Tân Thạnh;
• Quận Quảng Xuyên bao gồm 04 xã: An Thới Đông, Bình Khánh, Lý Nhơn và Tam Thôn Hiệp.

Sự phân chia hành chính của quận Cần Giờ và quận Quảng Xuyên đã được duy trì ổn định cho đến ngày 29 tháng 4 năm 1975.

Chính quyền Cách mạng

Trong thời kỳ chính quyền Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và sau đó là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, huyện Cần Giờ vẫn thuộc tỉnh Gia Định như trước. Khu vực của huyện Cần Giờ tương đương với hai quận Cần Giờ và Quảng Xuyên theo phân chia hành chính của chính quyền Việt Nam Cộng hòa trước đây.

Kể từ ngày 5 tháng 7 năm 1968, huyện Cần Giờ được hợp nhất với hai xã Phú Hữu, Phước Khánh thuộc huyện Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa và xã Long Sơn của huyện Châu Thành, tỉnh Bà Rịa để thành lập huyện Duyên Hải thuộc tỉnh Biên Hòa.

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam tiếp tục duy trì huyện Duyên Hải thuộc tỉnh Biên Hòa như trước cho đến đầu năm 1976.

Từ năm 1976 đến nay

Vào tháng 2 năm 1976, huyện Duyên Hải đã được chuyển sang thuộc tỉnh Đồng Nai, một tỉnh mới được thành lập từ sự hợp nhất của tỉnh Biên Hòa, tỉnh Bà Rịa và tỉnh Long Khánh trước đó.

Vào ngày 29 tháng 12 năm 1978, huyện Duyên Hải đã được sát nhập vào Thành phố Hồ Chí Minh theo nghị quyết của Quốc hội khóa VI, kỳ họp thứ 4.

Huyện Duyên Hải bao gồm 7 xã: An Thới Đông, Bình Khánh, Cần Thạnh (trung tâm huyện lỵ), Long Hòa, Lý Nhơn, Tam Thôn Hiệp và Thạnh An. Trước đây huyện có 9 xã, nhưng trong thời gian thuộc tỉnh Đồng Nai, đã có sự sáp nhập ba xã Long Thạnh, Đồng Hòa, Tân Thạnh và một phần xã Cần Thạnh vào xã Long Hòa.

Vào ngày 18 tháng 12 năm 1991, huyện Duyên Hải đã được đổi tên trở lại thành huyện Cần Giờ theo Quyết định số 405-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng.

Vào ngày 5 tháng 11 năm 2003, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 130/2003/NĐ-CP, theo đó thành lập thị trấn Cần Thạnh (thị trấn huyện lỵ của huyện Cần Giờ) trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của xã Cần Thạnh.

Hiện tại, huyện Cần Giờ bao gồm 1 thị trấn và 6 xã.

Giáo dục

Các trường THPT

Các trường Trung học cơ sở

Di tích lịch sử

Huyện Cần Giờ sở hữu 8 ngôi chùa; trong đó, 2 chùa thuộc phái Tịnh Độ Cư sĩ. Chỉ có Chùa Hải Đức (ở thị trấn Cần Thạnh), Chùa Quang Minh Như Lai (xã Bình Khánh) và Chùa Nhơn Hòa (xã Lý Nhơn) là có tu sĩ trụ trì. Chùa Thạnh Phước (Chùa Cây Me) tại thị trấn Cần Thạnh là ngôi chùa cổ nhất.

Giao thông

Trên địa bàn huyện có tuyến đường cao tốc Bến Lức – Long Thành đi qua, cùng với một số tuyến tỉnh lộ và huyện lộ khác.

Các tuyến đường