Khu vực Cát Tiên

Cát Tiên là một huyện thuộc tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Huyện Cát Tiên nằm ở phía tây nam tỉnh Lâm Đồng, có đặc điểm địa lý như sau:

• Phía đông giáp với huyện Đạ Tẻh và huyện Bảo Lâm
• Phía tây tiếp giáp với huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước
• Phía nam giáp huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai
• Phía bắc giáp huyện Đắk R'lấp, tỉnh Đắk Nông.

Cát Tiên nằm ở khu vực thượng nguồn sông Đồng Nai. Sông Đa Dâng (hay Đạ Đờng) tạo thành ranh giới tự nhiên ở phía bắc, tây và nam của huyện.

Đặc điểm địa hình

Địa hình chính của Cát Tiên là đồi núi thấp, chuyển tiếp từ vùng cao nguyên Nam Tây Nguyên xuống đồng bằng. Độ cao trung bình khoảng 400m. Cát Tiên nằm ở khu vực giao thoa giữa Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ, được bao quanh bởi sông Đồng Nai từ ba phía: tây, nam và bắc. Đỉnh núi cao nhất của huyện là Laet Bite, nằm ở phía đông bắc, cao 659m.

Thời tiết

Cát Tiên nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa gần xích đạo, với nền nhiệt và bức xạ mặt trời cao quanh năm, không có sự biến động khí hậu cực đoan. Mưa nhiều nhưng phân bố không đều, tạo ra hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Vào mùa khô, khu vực thường xuyên đối mặt với hạn hán, trong khi mùa mưa có thể gây lũ lụt. Trong mùa lũ hàng năm, đất trồng lúa có thể bị ngập nước từ 0,5 đến hơn 3m, với thời gian ngập kéo dài từ 15 ngày đến 3 tháng, và có thể ngập quanh năm ở một số nơi. Tuy nhiên, sau khi thủy điện Đồng Nai 4 và 5 hoàn thành, tình trạng lũ lụt đã giảm đáng kể. Khí hậu tại đây có sự phân hóa rõ rệt giữa các tháng nóng và lạnh, đặc biệt là vào những tháng gần Tết Nguyên đán, nhiệt độ có thể xuống thấp từ 15 đến 19°C.

Tài nguyên thiên nhiên

Huyện Cát Tiên có ba loại đất chủ yếu:

• Đất phù sa dọc theo các con sông Đồng Nai và các suối, thích hợp cho trồng lúa nước, chiếm phần lớn diện tích đất nông nghiệp.
• Đất đỏ vàng trên đá phiến sét cổ xưa ở địa hình cao.
• Đất dốc tụ.

Quản lý hành chính

Huyện Cát Tiên bao gồm 9 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 2 thị trấn: Cát Tiên (trung tâm huyện) và Phước Cát, cùng với 7 xã: Đồng Nai Thượng, Đức Phổ, Gia Viễn, Nam Ninh, Phước Cát 2, Quảng Ngãi, Tiên Hoàng.

Lịch sử

Trước đây, phần lớn khu vực huyện Cát Tiên thuộc tỉnh Biên Hòa.

Trong thời kỳ Việt Nam Cộng hòa, huyện Cát Tiên chủ yếu thuộc quận Đôn Luân, tỉnh Phước Long.

Vào năm 1977, khu vực này thuộc xã Đồng Nai, huyện Phước Long, tỉnh Sông Bé.

Ngày 29 tháng 12 năm 1981, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết chuyển xã Đồng Nai từ huyện Phước Long, tỉnh Sông Bé về quản lý của huyện Đạ Huoai thuộc tỉnh Lâm Đồng.

Ngày 6 tháng 3 năm 1984, Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định số 38-HĐBT, chia xã Đồng Nai thành 4 xã: Đồng Nai, Quảng Ngãi, Phù Mỹ và Phước Cát.

Ngày 6 tháng 6 năm 1986, Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định số 67-HĐBT với các nội dung sau:

• Chia xã Quảng Ngãi thành hai xã: Quảng Ngãi và Tư Nghĩa.
• Chia xã Phù Mỹ thành hai xã: Phù Mỹ và Mỹ Lâm.
• Chia xã Đồng Nai thành 4 xã: Đức Phổ, Nam Ninh, Gia Viễn, Tiên Hoàng và thành lập thị trấn Đồng Nai.
• Chia xã Phước Cát thành hai xã: Phước Cát 1 và Phước Cát 2.

Ngày 6 tháng 6 năm 1986, Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định số 68-HĐBT thành lập huyện Cát Tiên, trên cơ sở thị trấn Đồng Nai và 10 xã: Đức Phổ, Gia Viễn, Mỹ Lâm, Nam Ninh, Phù Mỹ, Phước Cát 1, Phước Cát 2, Quảng Ngãi, Tiên Hoàng, Tư Nghĩa, với diện tích 35.900 hécta và dân số 24.700 người từ huyện Đạ Huoai.

Vào ngày 31 tháng 12 năm 2002, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 112/2002/NĐ-CP, quyết định thành lập xã Đồng Nai Thượng bằng cách lấy một phần diện tích và dân số từ xã Tiên Hoàng.

Ngày 29 tháng 12 năm 2013, Chính phủ thông qua Nghị quyết số 134/NQ-CP, thực hiện việc sáp nhập xã Phù Mỹ và thị trấn Đồng Nai thành thị trấn Cát Tiên.

Ngày 12 tháng 4 năm 2018, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 493/NQ-UBTVQH14, thành lập thị trấn Phước Cát dựa trên toàn bộ diện tích và dân số của xã Phước Cát 1.

Ngày 17 tháng 12 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 833/NQ-UBTVQH14, quy định các việc sau đây:

• Sáp nhập xã Mỹ Lâm vào xã Nam Ninh.
• Sáp nhập xã Tư Nghĩa vào xã Quảng Ngãi.

Huyện Cát Tiên hiện có 2 thị trấn và 7 xã.

Dân số

Huyện Cát Tiên có các dân tộc như: Kinh, Mạ, Xtiêng, Mnông, Cơ Ho,...

Theo Bách khoa toàn thư Việt Nam, vào năm 2003, dân số huyện Cát Tiên là 39.500 người.

Huyện Cát Tiên có tổng diện tích là 428,3 km² và dân số vào năm 2004 là 37,8 nghìn người.

Huyện Cát Tiên có tổng diện tích là 427,20 km². Vào năm 2017, dân số huyện đạt 44.000 người, với mật độ dân số là 88 người/km².

Huyện Cát Tiên có diện tích 427,20 km². Tính đến ngày 1/4/2019, dân số là 35.283 người, mật độ dân số đạt 83 người/km².

Với diện tích 426,70 km², dân số huyện Cát Tiên đến ngày 31/12/2022 là 44.783 người, mật độ dân số đạt 104 người/km².

Du lịch

Vườn quốc gia Cát Tiên

Huyện Cát Tiên, thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên, đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển toàn cầu và còn có khu bảo tồn tê giác một sừng.

Thánh địa Cát Tiên

Chú thích