Khu vực Gò Dầu

Gò Dầu là một huyện thuộc miền nam tỉnh Tây Ninh, Việt Nam.

Vị trí

Huyện Gò Dầu nằm ở miền nam tỉnh Tây Ninh, có vị trí địa lý như sau:

• Hướng đông và nam tiếp giáp với thị xã Trảng Bàng
• Hướng tây giáp huyện Bến Cầu và huyện Châu Thành
• Hướng bắc tiếp giáp với thị xã Hòa Thành và huyện Dương Minh Châu.

Diện tích huyện Gò Dầu là 260 km², dân số vào năm 2019 là 152.757 người, với mật độ dân số đạt 588 người/km².

Tài nguyên đất đai

Huyện Gò Dầu có địa hình đồng bằng với hai dạng chính: dạng gò đồi đất xám cao từ 10m đến trên 30m, chiếm 65% diện tích, thích hợp cho các loại cây công nghiệp ngắn hạn. Khu vực này còn có những khu rừng nhỏ, tạo thành các vùng căn cứ liên hoàn giữa các xã. Trong thời kỳ kháng chiến, khu vực này là điểm thuận lợi cho phong trào cách mạng. Dạng địa hình bưng bàu trũng chiếm hơn 1/3 diện tích, nằm ven sông Vàm Cỏ Đông và các con rạch, với đất phù sa màu mỡ, rất thích hợp để trồng lúa.

Hệ thống sông ngòi

Gò Dầu nổi bật với một con sông lớn xuyên qua và nhiều rạch nhỏ. Sông Vàm Cỏ Đông chảy vào Gò Dầu qua xã Cẩm Giang, đi dọc theo rìa phía tây các xã Thạnh Đức, Hiệp Thạnh, Phước Trạch, Thị trấn, Thanh Phước trước khi tiếp tục đến thị xã Trảng Bàng và tiến vào Long An. Các chi lưu của sông Vàm Cỏ Đông bao gồm: rạch Bàu Nâu, rạch Đá Hàng, rạch Nho, suối Cá Nần, suối Bà Tươi,... với đặc điểm hẹp và dài, vừa là tuyến đường thủy liên kết sông lớn với nhiều khu vực khác, vừa tạo thành ranh giới tự nhiên giữa các xã trong huyện. Sông Vàm Cỏ Đông và các chi lưu luôn có nước chảy ổn định, thuận tiện cho giao thông thủy quanh năm và là môi trường lý tưởng cho các loài thủy sản phát triển. Ngoài ra, Gò Dầu còn có hàng chục km kênh mương thuộc hệ thống thủy lợi Dầu Tiếng cung cấp nước cho các xã phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Hành chính

Huyện Gò Dầu bao gồm 9 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có thị trấn Gò Dầu (huyện lỵ) và 8 xã: Bàu Đồn, Cẩm Giang, Hiệp Thạnh, Phước Đông, Phước Thạnh, Phước Trạch, Thạnh Đức, Thanh Phước.

Lịch sử

Nguồn gốc tên gọi

Trước thế kỷ XVII, vùng đất hiện tại của huyện Gò Dầu còn hoang sơ với nhiều rừng rậm và động vật hoang dã. Vào giữa thế kỷ XVII, một nhóm cư dân từ các tỉnh miền Trung đã di cư vào miền Nam để lập nghiệp. Họ chọn một khu vực có nhiều cây dầu gần sông Vàm Cỏ Đông, và từ đó tên gọi 'Gò Dầu' ra đời.

Lịch sử hành chính

Gò Dầu trước đây là một tổng thuộc quận Trảng Bàng, mang tên tổng Mỹ Ninh.

Năm 1948, quận Gò Dầu Hạ được thành lập, sau đó bị giải thể và sau đó được tái lập; quận lỵ đặt tại xã Thanh Phước.

Năm 1959, chính quyền Sài Gòn đã chia quận Gò Dầu Hạ thành hai quận: Hiếu Thiện và Khiêm Hanh. Quận Hiếu Thiện có quận lỵ tại Gò Dầu Hạ, bao gồm 3 tổng: Mỹ Ninh, Giai Hoá, Triêm Hoá và được chia thành 15 xã. Quận Khiêm Hanh có quận lỵ tại Bàu Đồn, có 1 tổng là Thạnh Bình và được chia thành 5 xã.

Sau Hiệp định Genève, vào đầu năm 1955, một phần diện tích phía bắc huyện Trảng Bàng được tách ra để lập huyện Gò Dầu theo chính quyền cách mạng.

Cuối năm 1959, phần đất nằm phía tây sông Vàm Cỏ Đông của huyện Gò Dầu được tách ra để thành lập huyện Bến Cầu.

Năm 1960, huyện Gò Dầu được sáp nhập trở lại vào huyện Trảng Bàng, nhưng đến cuối năm 1961 lại được tách ra thành huyện riêng.

Năm 1963, một phần diện tích và dân số từ xã Thanh Phước được tách ra để hình thành thị trấn Gò Dầu.

Sau năm 1975, huyện Gò Dầu bao gồm thị trấn Gò Dầu và 7 xã: Bàu Đồn, Cẩm Giang, Hiệp Thạnh, Phước Thạnh, Phước Trạch, Thạnh Đức, Thanh Phước.

Vào ngày 26 tháng 9 năm 1981, xã Phước Đông được thành lập từ việc tách ấp Phước Đức của xã Phước Thạnh và các ấp Cây Trắc, Suối Cao của xã Thanh Phước.

Hiện tại, huyện Gò Dầu bao gồm một thị trấn và 8 xã.

Kinh tế

Nông nghiệp

Huyện Gò Dầu có khu vực trồng lúa chủ yếu dọc theo sông Vàm Cỏ Đông, đồng thời cũng phát triển các vùng chuyên canh cao su và đậu phộng. Đất ở đây thường là đất phèn và đất xám, có độ màu mỡ thấp.

Công nghiệp

Huyện Gò Dầu có Khu công nghiệp Phước Đông - Bời Lời nằm trong địa bàn xã Phước Đông.

Văn hóa

Tôn giáo

Gò Dầu có ba tôn giáo chính là Phật giáo, Thiên Chúa giáo, và Cao Đài.

Di tích

• Đền Cẩm Phong
• Miếu Huỳnh Công Thắng
• Đình Cẩm An
• Chùa Cao Sơn
• Chùa Thạnh Lâm
• Đình Thanh Phước
• Đình Thạnh Đức

Giao thông

Đường Xuyên Á và quốc lộ 22B đi qua các xã như Thanh Phước, Hiệp Thạnh, Phước Trạch, Thạnh Đức, Cẩm Giang và thị trấn Gò Dầu. Thị trấn Gò Dầu là điểm giao cắt giữa đường Xuyên Á và quốc lộ 22B, đóng vai trò là trung tâm của khu vực phía Nam tỉnh Tây Ninh. Bên cạnh đó, sông Vàm Cỏ Đông cũng chảy qua huyện, tạo thành ranh giới tự nhiên giữa Gò Dầu và Bến Cầu.

Huyện Gò Dầu có bến xe buýt với các tuyến: Thành phố Hồ Chí Minh - Gò Dầu, Gò Dầu - Thị xã Tây Ninh (hiện đã gộp thành tuyến Củ Chi - Gò Dầu - Thành phố Tây Ninh), và Gò Dầu - Mộc Bài.

Đường Quốc lộ 22A nối Thành phố Hồ Chí Minh với Gò Dầu, đi qua cầu Rỗng Tượng và ngã ba thị trấn Gò Dầu, rẽ hướng tây qua huyện Bến Cầu, kéo dài đến biên giới Việt Nam – Campuchia với đoạn qua huyện dài 6 km. Quốc lộ 22B từ ngã ba Gò Dầu hướng bắc đến huyện Hoà Thành dài 22 km, tiếp tục đến thành phố Tây Ninh. Đường tỉnh 782 dài 19 km từ Trảng Bàng đến ranh giới Gò Dầu, trong khi đường tỉnh 784 dẫn đến Truông Mít thuộc huyện Dương Minh Châu. Bên cạnh đó, còn có các tuyến đường liên huyện như: đường 253 từ thị trấn Gò Dầu đến xã Phước Đông và đường 239 kết nối Thạnh Đức với đường tỉnh 784.

Chú thích