Khu vực Thạch Thành

Thạch Thành là một huyện miền núi thuộc phía bắc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam.

Huyện nằm dọc theo sườn tây nam của dãy núi Tam Điệp.

Đặc điểm địa lý

Huyện Thạch Thành tọa lạc ở phía bắc tỉnh Thanh Hóa và có các ranh giới địa lý như sau:

• Phía đông tiếp giáp với huyện Hà Trung và thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình
• Phía tây giáp huyện Cẩm Thủy và huyện Bá Thước
• Phía nam giáp huyện Vĩnh Lộc
• Phía bắc giáp huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình và huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.

Huyện Thạch Thành có tổng diện tích 559,22 km², dân số vào năm 2022 là 169.221 người với mật độ dân số đạt 303 người/km². Năm 2019, dân số là 144.343 người và mật độ dân số là 258 người/km².

Lịch sử

Thời kỳ thuộc Hán, khu vực này thuộc huyện Dư Phát. Trong thời Tam Quốc, Lưỡng Tấn và Nam Bắc Triều, khu vực này thuộc huyện Phù Lạc. Dưới triều Tùy - Đường, Đinh - Lê - Lý, nơi đây thuộc huyện Nhật Nam.

Trong thời Trần - Hồ, khu vực này thuộc hai huyện Tế Giang và Yên Lạc. Huyện Thạch Thành hiện tại được hình thành từ sự hợp nhất của hai huyện Tế Giang và Yên Lạc từ thời Trần - Hồ. Quá trình hình thành và sáp nhập diễn ra như sau:

• Vào thời Lê Quang Thuận (năm 1460), huyện Yên Lạc được đổi tên thành huyện Thạch Thành, thuộc phủ Thiệu Thiên (nay là phần đông nam của huyện Thạch Thành).
• Huyện Tế Giang, nằm trong lưu vực sông Bưởi (còn gọi là sông Bảo, sông Tế Giang), đã trải qua nhiều lần đổi tên. Đời Lê Quang Thuận đổi thành Bình Giang, thời Trung Hưng thành huyện Quảng Bình. Thời Tây Sơn đổi thành huyện Quảng Bằng, và đầu thời Nguyễn lại đổi thành huyện Quảng Bình. Năm Minh Mạng thứ 2 (1821), tên huyện được đổi thành Quảng Địa, sau đó lại đổi thành huyện Quảng Tế.

Năm Thành Thái thứ 1 (1889), huyện Quảng Tế được sáp nhập vào huyện Thạch Thành, tạo nên huyện Thạch Thành như hiện nay.

Sau năm 1945, các cấp phủ và châu bị bỏ, chỉ gọi chung là huyện. Huyện Thạch Thành khi đó bao gồm 23 xã: Ngọc Trạo, Thạch Bình, Thạch Cẩm, Thạch Định, Thạch Đồng, Thạch Lâm, Thạch Long, Thạch Quảng, Thạch Sơn, Thạch Tượng, Thành An, Thành Công, Thành Hưng, Thành Kim, Thành Long, Thành Minh, Thành Tâm, Thành Tân, Thành Thọ, Thành Tiến, Thành Trực, Thành Vân và Thành Yên.

Ngày 25 tháng 4 năm 1967, thị trấn nông trường Thạch Thành được thành lập.

Ngày 24 tháng 5 năm 1967, xã Thành Yên được chia thành hai xã: Thành Yên và Thành Mỹ; xã Thành Minh cũng được chia thành hai xã: Thành Minh và Thành Vinh.

Ngày 5 tháng 7 năm 1977, huyện Thạch Thành được hợp nhất với huyện Vĩnh Lộc thành huyện Vĩnh Thạch. Tuy nhiên, đến ngày 30 tháng 8 năm 1982, huyện Vĩnh Thạch lại được chia tách thành hai huyện như trước đây.

Ngày 23 tháng 11 năm 1990, thị trấn Kim Tân được thành lập (là thị trấn huyện lỵ của huyện Thạch Thành) từ một phần diện tích và dân số của xã Thành Kim.

Ngày 9 tháng 1 năm 2004, thị trấn nông trường Vân Du bị giải thể và thay thế bằng thị trấn Vân Du; thị trấn nông trường Thạch Thành bị giải thể và thay đổi thành xã Thạch Tân.

Ngày 16 tháng 10 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 786/NQ-UBTVQH14 về việc tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã ở tỉnh Thanh Hóa (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2019). Theo nghị quyết này:

• Sáp nhập xã Thành Vân vào thị trấn Vân Du
• Sáp nhập xã Thạch Tân vào xã Thạch Bình
• Sáp nhập xã Thành Kim vào thị trấn Kim Tân.

Hiện tại, huyện Thạch Thành bao gồm 2 thị trấn và 23 xã.

Cơ cấu hành chính

Huyện Thạch Thành có tổng cộng 25 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 2 thị trấn: Kim Tân (huyện lỵ) và Vân Du, cùng với 23 xã: Ngọc Trạo, Thạch Bình, Thạch Cẩm, Thạch Định, Thạch Đồng, Thạch Lâm, Thạch Long, Thạch Quảng, Thạch Sơn, Thạch Tượng, Thành An, Thành Công, Thành Hưng, Thành Long, Thành Minh, Thành Mỹ, Thành Tâm, Thành Tân, Thành Thọ, Thành Tiến, Thành Trực, Thành Vinh, và Thành Yên.

Chú giải