Khu vực Trà Cổ (phường)

Trà Cổ là một phường thuộc thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam.

Phường Trà Cổ có diện tích 1390,62 ha, giáp với phường Hải Xuân và Bình Ngọc. Với bãi biển nước cạn dài 17 km, đây là điểm thu hút nhiều du khách đến tham quan và tắm biển. Được xem là một trong những bãi biển đẹp nhất miền Bắc Việt Nam, nhưng hạ tầng vẫn còn hạn chế. Dân số khoảng 5.200 người, chủ yếu sinh sống bằng nghề dịch vụ, đánh cá và nuôi trồng thủy sản.

Địa giới hành chính

Phường Trà Cổ nằm ở phía đông của thành phố Móng Cái, trên bán đảo Trà Cổ.

• Phía đông giáp Vịnh Bắc Bộ.
• Phía nam tiếp giáp phường, xã Bình Ngọc, Vĩnh Thực, thành phố Móng Cái.
• Phía tây nối giáp các phường, xã Hải Hòa, Hải Xuân, thành phố Móng Cái.
• Phía bắc gần Trung Quốc.

Thông tin về quản lý hành chính

Làng Trà Cổ được lập từ thời kỳ dân cư từ Đồ Sơn di chuyển sang khai phá đất, đánh bắt cá. Ngôi đình Trà Cổ tại thôn Nam Thọ có niên đại từ thế kỷ 16 dưới thời vua Hậu Lê, vì thế lịch sử làng có hơn 400 năm. Sau này làng mở rộng ra các thôn Đông Thịnh, Tràng Lộ, Tràng Sa, Sa Vĩ (gọi tắt là Gót), Ngọc Sơn và Bình La. Làng Trà Cổ sau này được chia thành hai xã: Trà Cổ ở phía bắc và Bình Ngọc ở phía nam; Bình Ngọc bao gồm hai thôn Ngọc Sơn và Bình La. Trà Cổ là những thôn còn lại. Một con đê được xây dựng nối Trà Cổ với đất liền và khu vực đầm lầy cũ, ngăn cách Trà Cổ và Móng Cái, cũng đã bị lấp vào đầu thế kỷ 20.

Năm 1998, cùng lúc với việc thành lập thị xã Móng Cái từ huyện Hải Ninh, phường Trà Cổ được thành lập trên cơ sở diện tích tự nhiên là 13,69 km² và dân số 2.631 người của xã Trà Cổ.

Thông tin về địa lý và lịch sử

Trà Cổ ngày nay nằm trên đất liền, trước đây từ Móng Cái đến Trà Cổ phải vượt qua một đầm lầy nhỏ giống như một eo biển, được gọi là sông Trà Cổ, biến khu vực này trở thành một hải đảo, cách Móng Cái khoảng 10 km. Địa hình Trà Cổ là một dải đất dài theo hướng đông bắc - tây nam. Mặt phía đông nam hướng ra Vịnh Bắc Bộ với bãi cát dài; hướng tây bắc nhìn về đất liền. Góc đông bắc nhìn sang Trung Quốc là mũi Gót. Góc tây nam ở chân núi Ngọc là mũi Ngọc hướng về đảo Vĩnh Thực.

Các điểm tham quan

• Bãi biển Trà Cổ có mũi Sa Vĩ là điểm đầu tiên trên hình chữ S của Việt Nam ở cực đông bắc bờ biển. Dọc bờ biển là rừng phi lao kéo dài hàng chục km. Ở cuối bãi Trà Cổ phía tây nam là Mũi Ngọc với biển ngăn cách Trà Cổ và đảo Vĩnh Thực.
• Đình Trà Cổ, được xây dựng từ năm 1462
• Nhà thờ Trà Cổ
• Bãi cát Hòn Mang
• Đền Thánh Mẫu là một ngôi đền cổ, xuất hiện cùng với Đình Trà Cổ. Đền thờ bà Thiên Hậu Thánh mẫu, tên thật là Lâm Mặc Nương, người từ Phúc Kiến, Trung Quốc. Bà sinh ngày 23 tháng 3 năm Giáp Thân (1044), đời vua Tống Nhân Tông. Bà được coi là thần bảo trợ của ngư dân và những người ra khơi.

Trong đền có một cây chay cổ thụ đã khoảng 700 năm tuổi, bên cạnh đó là một cái giếng tiên có nước ngọt và rất mát.

Giao thông

• Tàu ngầm hoạt động từ Hải Phòng đến Hạ Long.

Dân cư Trà Cổ, người gốc Đồ Sơn

Người gốc Đồ Sơn là cộng đồng dân cư Kinh với quê gốc từ Đồ Sơn (Hải Phòng) đã định cư tại làng Trà Cổ và Bình Ngọc, Móng Cái, Quảng Ninh. Tên gọi Trà Cổ kết hợp giữa Cổ Trai và Trà Phương của đất Nghi Dương xưa (nay là Kiến Thụy, Hải Phòng), từng là vùng đất phát triển của nhà Mạc vào thế kỷ 16. Họ là cư dân Việt đầu tiên khai phá vùng đất Đông Bắc Việt Nam, bắt đầu từ mũi Sa Vĩ, điểm đầu của hình chữ S địa hình Việt Nam. Họ mang theo nhiều nét văn hóa đặc trưng từ quê hương và vẫn duy trì liên kết sâu sắc với Đồ Sơn sau hơn 500 năm sinh sống tại đây.

Người dân Trà Cổ truyền thụ lời ca để ghi nhớ gốc gác xa xưa của họ: 'Người Trà Cổ, tổ Đồ Sơn'. 600 năm trước, 12 gia đình dân chài từ Đồ Sơn bị bão cuốn vào biển và đến Trà Cổ. Sau cơn bão, 6 gia đình quay về, những người ở lại ví von: 'Ở đây không giàu sang, nhưng thanh bình như thiên đường. Những ngày tháng ở đây, cộng nhau cải tạo và kiếm sống'. Họ lập đền Thành hoàng để tôn vinh quê hương, gắn bó với tên Trà Cổ.

Người gốc Đồ Sơn ở Móng Cái có nhiều công trình kiến trúc và di tích lịch sử như đình Trà Cổ và đình Tràng Vỹ. Lễ hội đình Trà Cổ diễn ra hàng năm vào ngày 1/6 âm lịch với các hoạt động như rước Vua ra miếu, rước 'Ông Voi', thi nấu ăn... và nghi lễ quan trọng là rước thuyền từ Trà Cổ về Đồ Sơn vào ngày 25/5 và từ Đồ Sơn về Trà Cổ vào ngày 30/5. Lễ hội này thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên của dân làng.

Chú thích