Buzz
Đây là một sinh vật vô cùng đặc biệt, với gương mặt giống cừu, đôi mắt giống người, răng giống chuột và cấu trúc xương như thằn lằn.
Khi nghe những mô tả như vậy, có thể có nhiều người không tin vào sự tồn tại của chúng hoặc nghĩ rằng chúng là một loài động vật máu lạnh. Nhưng thực ra chúng đã từng tồn tại trên Trái Đất, và không chỉ vậy, chúng còn là loài động vật có vú, nhưng số phận của chúng lại hơi bi kịch, chúng đã nhanh chóng tuyệt chủng sau khi tiếp xúc với con người.
Chúng là loài đặc hữu của quần đảo Balearic ở Tây Ban Nha, được biết đến với tên gọi Myotragus balearicus hoặc dê hang đảo Balearic - một loài dê núi thuộc phân họ Dê cừu Caprinae, sống trong các hang động núi đá trên các hòn đảo Majorca và Minorca. Loài này thuộc một chi động vật duy nhất, Myotragus.
Quần đảo Balearic nằm ở phía tây của Địa Trung Hải, dê hang đảo Balearic chủ yếu sống trên các đảo Mallorca và Menorca, thuộc quần đảo Balearic. Chúng đã được nghiên cứu lần đầu tiên vào năm 1909. Nhà sinh vật học Dorothea Bate từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Luân Đôn là người đầu tiên phát hiện ra dê hang đảo Balearic và cũng là người đặt tên cho loài động vật này.
Mặc dù con dê trên đảo Balearic đã được con người phát hiện từ hơn 100 năm trước, điều này không có nghĩa là con người hiểu rõ về bản chất của loài động vật kỳ lạ này.
Ban đầu, mặc dù sinh vật này giống như một con cừu và có các đặc điểm của loài ăn cỏ, nhưng đôi mắt của chúng lại hướng về phía trước như con người.
Thực tế, chỉ có động vật săn mồi, con người và một số linh trưởng mới có đôi mắt hướng về phía trước. Hướng mắt về phía trước mang lại nhiều lợi ích, ví dụ như tạo ra tầm nhìn nổi và giúp xác định vị trí của con mồi phía trước.
Trái ngược, động vật ăn cỏ là con mồi và thường phải chạy trốn, nên góc nhìn rộng hơn là quan trọng hơn hiệu ứng hình ảnh đám đông, vì vậy mắt của chúng thường ở hai bên đầu. Nhưng dê hang đảo Balearic là một ngoại lệ trong tiến hóa này.
Mặc dù chúng có đôi mắt giống của kẻ săn mồi, nhưng dê hang đảo Balearic thực sự là loài ăn cỏ. Nhưng điều kỳ dị của loài động vật này không chỉ dừng lại ở đó. Thông qua phân tích hóa thạch, răng của chúng rất giống với răng của loài chuột - răng cửa ở hàm dưới luôn phát triển và mọc dài suốt đời - đây là đặc điểm của loài gặm nhấm chứ không phải là đặc điểm của các loài móng guốc. Ngoài ra, mũi của chúng cũng ngắn hơn mũi của các loài móng guốc khác, giống thỏ hơn là bò và cừu.
Hơn nữa, điều kỳ lạ là hàm dưới của dê Balearic chỉ có 2 răng cửa, trong khi hàm trên không có răng cửa, chỉ có răng hàm.
Một nghiên cứu được công bố trong tạp chí Proceedings of the Royal Society B vào năm 2012 đã chỉ ra rằng dê hang đảo Balearic có thể sống đến 27 năm. Điều này lớn hơn gấp đôi so với các loài ăn cỏ cùng kích thước trên đất liền.
Một nghiên cứu khác được công bố trong Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (PNAS) vào năm 2009 đã chỉ ra điều kỳ lạ hơn, cơ thể của dê đảo Balearic không giống một loài động vật có vú, mà lại giống một loài bò sát.
Mọi người đều biết rằng động vật có vú là loài động vật hằng nhiệt và cần nhiều thức ăn để duy trì cơ thể và phát triển, do đó chúng phát triển tốt nhất trong môi trường có đủ thức ăn.
Tuy nhiên, bò sát lại khác biệt, chúng là loài động vật biến nhiệt, có thể điều chỉnh tốc độ tăng trưởng tùy thuộc vào lượng thức ăn và không cần nhiều thức ăn để duy trì nhiệt độ cơ thể. Vì vậy, trong các môi trường khan hiếm tài nguyên như trên các hòn đảo, thường chỉ có bò sát và các loài có xương sống thấp tiêu thụ ít năng lượng có thể sống sót.
Giống như hầu hết các hòn đảo khác, quần đảo Balearic cũng là nơi khan hiếm tài nguyên và hóa thạch động vật trên đảo thường cho thấy dấu hiệu của suy dinh dưỡng. Nghiên cứu này cho rằng, để thích nghi với 'thiếu hụt bẩm sinh' này, dê hang đảo Balearic đã phải thay đổi để thích nghi với môi trường như loài bò sát.
Nghiên cứu này chỉ ra rằng sinh vật này khác biệt với bất kỳ loài động vật có vú nào khác từng tồn tại trên Trái Đất, đặc biệt là xương của chúng có cấu trúc giống xương của cá sấu và thằn lằn.
Là loài động vật biến nhiệt, xương của bò sát giống như gỗ, có các vòng tăng trưởng giống như vòng tăng trưởng hàng năm của cây thân gỗ, vì vậy chúng phát triển theo chu kỳ và không đồng đều. Tuy nhiên, đặc điểm này không xuất hiện trong xương của động vật có vú, vì chúng phát triển đều đặn. Trước khi dê hang đảo Balearic được phát hiện, các vòng tăng trưởng này đã được xem là đặc điểm để phân biệt bò sát và động vật có vú.
Tuy nhiên, xương của dê hang đảo Balearic lại có các vòng tăng trưởng đặc trưng của loài bò sát, cho nên, dê hang đảo Balearic là loài động vật có vú đầu tiên trên thế giới được phát hiện có các đặc điểm của loài bò sát.
Tương tự như nhiều loài sinh vật khác trên đảo, dê Balearic có kích thước nhỏ, chỉ cao khoảng nửa mét và có lẽ con non khi mới sinh chỉ có kích thước bằng một con chuột trưởng thành. Tuy nhiên, trước khi con người xuất hiện, dê Balearic là loài động vật có vú lớn nhất trên đảo Mallorca, vì những loài động vật khác trên đảo là chuột sóc khổng lồ Hypnomys và chuột chù khổng lồ Asoriculus.
Những chú dê Balearic này đã sống hạnh phúc trên quần đảo Balearic trong khoảng 5,2 triệu năm, và khoảng 3.000 năm trước Công nguyên, chúng đã biến mất khỏi Trái Đất, chỉ còn lại một số xương trong các hang động ở quần đảo Balearic. Đây cũng là thời kỳ mà cả ba loài động vật có vú trên đảo Majorca, bao gồm dê Balearic, chuột sóc khổng lồ và chuột chù khổng lồ đã tuyệt chủng - Thời điểm này trùng với lúc con người đến đảo.
Sau khi con người xuất hiện, quần đảo Balearic bước vào thời kỳ đồ đá mới. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy một số xương động vật được khắc trên hang động của con người, trong đó có cả dê Balearic. Điều này ngụ ý rằng loài dê và con người trên quần đảo Balearic đã chung sống trong một khoảng thời gian.
Một số nghiên cứu khảo cổ học cũng phát hiện ra rằng sừng trên hộp sọ của một số chú dê Balearic đã bị cắt bỏ, cho thấy con người có thể đã cố gắng thuần hóa chúng.
Dựa trên điều này, một số nhà nghiên cứu cho rằng con người chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự tuyệt chủng của loài dê hang đảo Balearic và các loài động vật có vú đặc trưng khác trên quần đảo Balearic. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu không đồng tình với quan điểm này, họ cho rằng biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính gây ra sự tuyệt chủng tập thể của những sinh vật kỳ bí trên quần đảo Balearic.
