1. Kiểm tra hCG beta là gì?
hCG viết tắt của Hormon Chorionic Gonadotropin, hay còn gọi là hormone thai. hCG là một loại peptide được tiết ra từ nhau thai và lưu trong máu và nước tiểu của phụ nữ mang thai. Sau khi trứng được thụ tinh và bám vào tử cung, hCG được sản sinh, thường xảy ra từ 7 - 10 ngày sau khi thụ tinh.
Hormon hCG giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì thể vàng (một cơ quan hình thành sau khi trứng đã rụng), điều chỉnh sản xuất progesterone và estrogen, có tác động tích cực đối với thai kỳ. Ngoài ra, hCG còn ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác trong cơ thể, gây ra các triệu chứng của việc mang thai như buồn nôn, nôn mửa, thay đổi về vị giác và khứu giác, ngực căng, và đau vùng ngực,...
Xét nghiệm beta hCG là một phương pháp định lượng, xác định nồng độ hCG trong máu của phụ nữ để xác định thai kỳ. hCG có 2 loại: alpha hCG và beta hCG. Chỉ tiểu đơn vị beta hCG đặc hiệu cho hormon hCG. Vì vậy, khi nói về định lượng hCG, thường chỉ quan tâm đến beta hCG.
Có thể phát hiện có thai hay không dựa vào nồng độ beta hCG trong máu, nước tiểu
Ngoài mục đích phát hiện thai kỳ, xét nghiệm beta hCG còn có các mục đích sau:
-
Phát hiện các trường hợp thai kỳ bất thường như thai ngoài tử cung, thai trứng,…
-
Xác định tuổi thai (tương đối).
-
Sàng lọc hội chứng Down.
-
Chẩn đoán trường hợp sẩy thai tiềm năng.
-
Theo dõi thai kỳ.
Xét nghiệm beta hCG có thể được thực hiện sớm, ngay cả khi chỉ có những dấu hiệu mơ hồ về thai kỳ. Thông thường, bác sĩ sẽ khuyên thực hiện xét nghiệm này kèm với siêu âm để tăng độ chính xác.
2. Ý nghĩa của việc tăng nồng độ beta hCG là gì?
Sau khi trứng rụng được thụ tinh từ 7 - 10 ngày, nồng độ beta hCG đã có thể được xác định trong máu và nước tiểu. Nồng độ này tăng rất nhanh sau đó, thậm chí có thể tăng gấp đôi chỉ sau 48 - 72 giờ. Ở khoảng 60 - 70 ngày, nồng độ beta hCG đạt mức cao nhất, sau đó giảm dần và ổn định từ ngày 100 - 130 cuối thai kỳ.
Nồng độ beta hCG trong máu hoặc nước tiểu được đo bằng đơn vị mIU/ml. Các mức nồng độ cần chú ý là:
-
Xét nghiệm beta hCG dưới 5 mIU/ml: Kết quả âm tính với thai kỳ (không có thai).
-
Xét nghiệm beta hCG tăng trên 25 mIU/ml: Kết quả dương tính với thai kỳ (đã mang thai).
-
Xét nghiệm beta hCG nằm trong khoảng 6 - 24 mIU/ml: Chưa xác định được. Cần tiếp tục theo dõi hoặc thực hiện các xét nghiệm khác để tìm nguyên nhân của việc tăng beta hCG không đáng kể trong máu.
Nếu xét nghiệm beta hCG tăng, đó là dấu hiệu bạn đã mang thai. Tuy nhiên, để chắc chắn, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện siêu âm để xác định tuổi thai và tình trạng thai. Nồng độ hCG không liên quan đến sức khỏe, giới tính hay thông minh của thai nhi. Mỗi bà mẹ mang thai có nồng độ hCG khác nhau tùy theo từng giai đoạn.
Trong một số trường hợp, nếu xét nghiệm beta hCG tăng cao bất thường, có thể liên quan đến sai sót trong việc tính ngày thụ thai, thai nhi đa thai hoặc thai trứng, các vấn đề liên quan đến tế bào nuôi ở nhau thai,... Ngược lại, nếu nồng độ beta hCG thấp, có thể đó là dấu hiệu của giai đoạn sớm của thai kỳ hoặc cảnh báo nguy cơ sảy thai, thai ngoài tử cung.
Xét nghiệm beta hCG tăng có thể là dấu hiệu của thai đa
Dựa vào nồng độ beta hCG có thể đánh giá tuổi thai một cách tương đối (chỉ mang tính chất tham khảo, không nên dựa hoàn toàn vào nồng độ beta hCG để đánh giá tuổi thai). Các chỉ số có thể tham khảo:
Như vậy, dựa vào nồng độ beta hCG, có thể đánh giá tình trạng thai kỳ ở mỗi giai đoạn khác nhau. Nếu xét nghiệm beta hCG biến đổi không bình thường, cần phải chẩn đoán và xử lý kịp thời.
3. Xét nghiệm beta hCG có chính xác không?
Thực tế, độ chính xác của xét nghiệm beta hCG là 97%, con số này khá cao, nhưng không hoàn toàn chính xác. Xét nghiệm beta hCG có thể cho kết quả âm tính giả hoặc dương tính giả trong một số trường hợp cụ thể.
Xét nghiệm beta hCG âm tính giả: trường hợp này xảy ra khi thực hiện xét nghiệm quá sớm trong thai kỳ. Lúc này, nồng độ hormon hCG tiết ra từ nhau thai còn ít, không đủ để kết quả là dương tính với thai kỳ. Ngoài ra, một số chất có thể làm cho kết quả âm tính giả như: thuốc an thần, thuốc lợi tiểu, promethazine,… Vì vậy, nếu có các dấu hiệu nghi ngờ về thai nhưng kết quả xét nghiệm beta hCG lại âm tính, có thể lặp lại xét nghiệm trong 48 - 72 giờ sau đó.
Xét nghiệm beta hCG dương tính giả: Trong nhiều trường hợp, kết quả xét nghiệm beta hCG tăng nhưng không phải là mang thai. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do mẫu xét nghiệm không đảm bảo, lẫn protein, máu, gonadotropin tuyến yên dư thừa hoặc cơ thể sản xuất kháng thể chứa mảnh vỡ hCG, đều có thể dẫn đến kết quả dương tính giả.
Xét nghiệm beta hCG quá sớm có thể dẫn đến kết quả âm tính giả với thai kỳ
Do đó, trong mọi trường hợp nghi ngờ về kết quả xét nghiệm beta hCG, cần thực hiện các xét nghiệm khác để làm rõ. Để có kết quả chính xác nhất, cần tuân thủ một số lưu ý khi đi xét nghiệm beta hCG như sau:
-
Nên thực hiện xét nghiệm vào buổi sáng sớm để đạt được kết quả chính xác nhất, đặc biệt là khi sử dụng que thử thai (xét nghiệm định tính hCG trong nước tiểu).
-
Không cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm máu (huyết tương), vì việc này không ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
-
Trong vòng 12 giờ trước khi xét nghiệm, hạn chế sử dụng nước chè, sữa, nước ngọt và các loại thuốc có thể gây ra sai sót trong kết quả xét nghiệm.