Buzz
Không phải động cơ hay hộp số, hệ thống phanh mới là thành phần quan trọng nhất trên xe. Nhiệm vụ của hệ thống này là giảm tốc độ và dừng xe khi cần thiết, đồng thời giữ xe ở một vị trí nhất định. Ngày nay, hầu hết các xe thương mại đều được trang bị phanh cho cả bốn bánh xe, được điều khiển bằng thủy lực. Có thể trang bị phanh dạng tang trống hoặc đĩa, hoặc thậm chí là kết hợp cả hai loại.
Hệ thống phanh trên ô tô
Phanh trước thường có hiệu suất hoạt động cao hơn so với phanh sau. Lý do là trọng lượng của xe sẽ dồn về phía trước khi xe chậm lại, vì vậy, đặt phanh lớn hơn ở bánh trước sẽ hiệu quả hơn là đặt ở bánh sau. Trên một số mẫu xe, phanh đĩa thường được đặt ở bánh trước. Trên xe có bốn phanh đĩa, hai đĩa trước thường lớn hơn hai đĩa sau.
Hệ thống phanh được vận hành như thế nào?
Hệ thống phanh hoạt động bằng dầu thủy lực được truyền đến các bộ phanh thông qua ống dầu kim loại. Khi đạp phanh, lực đẩy dầu đến các bộ phanh, tạo ra lực làm giảm tốc độ hoặc dừng xe. Xe hiện nay thường được trang bị bộ trợ lực phanh, giúp chân phanh nhẹ hơn nhưng vẫn đảm bảo lực cần thiết.
Đường dầu hệ thống phanh thường được thiết kế dưới dạng mạch dầu thẳng và mạch dầu chéo để đảm bảo an toàn khi một đường dầu bị hỏng.
Tại điểm đến, dầu được bơm vào các piston phanh trong cụm phanh. Các piston này sẽ đẩy má phanh tiếp xúc vào bề mặt đĩa phanh hoặc trống phanh để giảm tốc độ quay. Đĩa phanh thường làm bằng thép hoặc các vật liệu cao cấp hơn, trong khi trống phanh thường làm bằng gang và má phanh được làm bằng vật liệu ma sát cao. Phanh đĩa có thể được trang bị với số lượng piston phù hợp tùy vào đường kính của đĩa phanh.
Phanh tay, thắng tay
Phanh tay là một hệ thống phanh độc lập với phanh chính. Nhiệm vụ chính của phanh tay là giữ xe ở một vị trí cố định khi đỗ xe và có thể dùng làm phanh dự phòng khi cả hai mạch dầu chính bị hỏng. Hiện nay, có hai loại phanh tay: phanh tay cơ và phanh tay điện tử, cũng như phanh tay kích hoạt bằng chân.
Sau một thời gian sử dụng, có một số dấu hiệu cho thấy cần thay thế hoặc sửa chữa hệ thống phanh. Bạn có thể nhận biết thông qua đèn báo hoặc cảm nhận tự mình. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết phanh gặp sự cố hoặc chuẩn bị gặp sự cố và cách giải quyết.
Khi nào cần thay má phanh
Má phanh thường được thiết kế với một độ dày cụ thể. Khi mòn mất lớp phanh, má phanh sẽ tiếp xúc với lớp kim loại khác gây ra âm thanh không bình thường khi phanh. Điều này được gọi là âm thanh cảnh báo hết má phanh để người lái biết và thay thế chúng.
Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý đến những âm thanh “nghiến” không bình thường. Điều này có thể là do khi má phanh đã hết, cụm phanh kim loại sẽ tiếp xúc trực tiếp với đĩa phanh, tạo ra âm thanh này.
Xảy ra hiện tượng xỉa lái
Hiện tượng này thường do hệ thống lái không cân bằng gây ra, nhưng đôi khi hệ thống phanh cũng đóng góp vào việc này. Có thể là do má phanh kẹt, má phanh không hoạt động đều hoặc lực phanh không được phân phối đồng đều đến các bánh xe. Khi đó, bánh lái sẽ bị kéo về phía bên kẹt khi bạn đạp phanh, tạo ra hiện tượng xỉa lái.
Má phanh bị mòn
Sau một thời gian sử dụng, má phanh và đĩa phanh sẽ mòn và làm cho việc dừng xe trở nên khó khăn hơn. Đĩa phanh thường là một trong những bộ phận bền nhất trên xe, trong khi má phanh thường mòn nhanh hơn nhiều. Việc kiểm tra bộ phận này cũng khá dễ dàng, chỉ cần nhìn vào giữa cụm phanh và đĩa phanh, nơi má phanh đặt. Thông thường, má phanh đúng chuẩn sẽ dày khoảng một phần tư inch và nếu mỏng hơn, chúng cần được thay thế. Nếu không thấy được hệ thống phanh từ bánh xe, nên tháo chúng ra để kiểm tra.
Chân phanh hoạt động không bình thường
Ngoài những rung động, chân phanh còn có thể cho bạn biết một số vấn đề khác của hệ thống phanh. Đôi khi chân phanh quá nhẹ, chỉ cần đạp nhẹ là nó đã đi hết quãng đường nhưng lực phanh lại không đạt được hiệu quả tối ưu. Điều này có thể do đĩa phanh mòn hoặc một số vấn đề khác của hệ thống thủy lực. Để kiểm tra, chỉ cần một chiếc khăn trắng đặt dưới gầm xe qua đêm và kiểm tra vào sáng hôm sau.
Ngược lại, đôi khi hệ thống phanh cực kỳ nhạy, chỉ cần chạm nhẹ là xe dừng hoặc giảm tốc độ đột ngột. Điều này có thể là do đĩa phanh mòn, dầu phanh bẩn hoặc đóng cặn... Cuối cùng, nếu chân phanh quá cứng và rất khó vận hành, có thể đường ống dầu đã bị nghẽn hoặc buồng chân không trợ lực bị hỏng.
Xe rung lắc
Thường thì điều này xảy ra do đĩa phanh bị cong, vênh. Bề mặt không phẳng của đĩa phanh tạo ra sự va đập với má phanh và bạn có thể cảm nhận được thông qua chân phanh. Vấn đề này phát sinh do hệ thống phanh hoạt động trong môi trường khắc nghiệt, liên tục, dẫn đến biến dạng. Tuy nhiên, nếu không sử dụng phanh quá nhiều mà vẫn gặp hiện tượng này, có thể nguyên nhân đến từ bánh xe và hệ thống treo.
