Kiến trúc Baroque: Khám phá nguồn gốc và những đặc điểm nổi bật

Kiến trúc Baroque là một trong những phong cách kiến trúc nổi bật của Châu Âu. Đây là một biểu tượng nghệ thuật đặc trưng của khu vực này. Cho đến nay, phong cách này vẫn được ứng dụng rộng rãi trong các công trình xây dựng hiện đại. Cùng Mytour tìm hiểu về những đặc điểm đặc trưng của kiến trúc Baroque qua bài viết dưới đây!

Kiến trúc Baroque là gì?

Kiến trúc Baroque là một phong cách nghệ thuật nổi bật phát triển ở châu Âu từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 18. Đây là giai đoạn kế tiếp của phong cách Renaissance (Phục Hưng) và trở thành một phong trào nghệ thuật quan trọng trong lịch sử kiến trúc.

Châu Âu được biết đến như cái nôi của những trường phái kiến trúc vĩ đại, với các phong cách nổi tiếng như: Phục Hưng, Gothic, Roman,... Những phong cách này đã góp phần tạo nên một giai đoạn lịch sử vẻ vang. Kiến trúc Baroque, hay còn gọi là Ba Rốc, là một phần không thể thiếu trong di sản kiến trúc này.

Kiến trúc Baroque đặc biệt chú trọng vào các chi tiết uốn lượn tinh xảo, tạo ra các hiệu ứng thị giác ấn tượng, mang đến chiều sâu cho các tác phẩm. Nó cũng thể hiện sự quyền lực và sự giàu có của các chính quyền chuyên chế thời kỳ đó.

Với vẻ đẹp tráng lệ, phong cách xa hoa, kiến trúc Baroque thường được sử dụng trong các công trình tôn giáo, cung điện, tòa nhà công cộng và các công trình nổi bật khác. Phong cách này tạo ấn tượng mạnh mẽ nhờ vào các yếu tố nghệ thuật phức tạp và khả năng tạo ra không gian tuyệt mỹ, hoành tráng.

Ý nghĩa của từ Baroque

Thuật ngữ Baroque bắt nguồn từ từ “Barrueco” trong tiếng Tây Ban Nha và “Barroco” trong tiếng Bồ Đào Nha. Cả hai từ này đều có nghĩa là viên ngọc trai chưa được mài giũa, có hình dáng thô sơ, không hoàn hảo và không tuân theo một quy chuẩn nhất định.

Lịch sử ra đời của kiến trúc Baroque

Kiến trúc Baroque phát triển chủ yếu từ giữa thế kỷ 16 đến cuối thế kỷ 18. Phong cách này bắt nguồn và phát triển mạnh mẽ ở Ý, sau đó lan rộng ra các quốc gia khác tại châu Âu.

Thành phố Rome, Ý, được xem là cái nôi và là trung tâm phát triển chủ yếu của kiến trúc Baroque. Các kiến trúc sư và nghệ sĩ nổi tiếng như Gian Lorenzo Bernini, Francesco Borromini và Carlo Maderno đã có những đóng góp lớn vào sự hình thành và phát triển của phong cách Baroque.

Sau khi phát triển tại Ý, phong cách kiến trúc Baroque đã nhanh chóng lan rộng ra khắp châu Âu, bao gồm Pháp, Đức, Áo, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Mỗi quốc gia đã thêm vào phong cách Baroque những dấu ấn và sự sáng tạo riêng biệt, tạo ra sự đa dạng và đặc trưng văn hóa của từng nơi.

Những đặc điểm của kiến trúc Baroque là gì?

Khác với các phong cách kiến trúc cứng nhắc, lấy cảm hứng từ các chất liệu Hy Lạp và đế chế La Mã cổ đại trong thời kỳ Phục Hưng, kiến trúc Baroque mang đến một không gian hài hòa nhờ vào các họa tiết uốn lượn tinh xảo, cùng ánh sáng và hiệu ứng thị giác đặc biệt, tạo ra cảm giác chiều sâu và không gian vô tận cho các tác phẩm.

Đặc trưng của kiến trúc Baroque không chỉ thể hiện qua hình thức bên ngoài mà còn phản ánh rõ nét đời sống xã hội của con người trong thời đại đó. Phong cách này ra đời gắn liền với phong trào Phản Cải cách, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các giá trị văn hóa và tôn giáo.

Những đặc điểm chủ yếu của kiến trúc Baroque bao gồm:

• Mái vòm và họa tiết hình Ovan đặc trưng: Mái vòm và hình ovan là các yếu tố kiến trúc chủ đạo của phong cách Baroque, biểu tượng cho sự giàu có, sự phức tạp và nghệ thuật tinh tế. Chúng làm nổi bật các công trình kiến trúc, tạo ra cảm giác phát triển và gây ấn tượng mạnh với người xem.

• Cột xếp chồng 2 tầng: Một đặc điểm tiêu biểu của kiến trúc Baroque là các cột lớn được xếp chồng lên nhau, tạo ra vẻ vững chắc và uy nghiêm cho công trình.
• Họa tiết chạm khắc nổi: Các chi tiết chạm khắc của kiến trúc Baroque thường mang tính tương phản, độc đáo và sống động, tạo cảm giác chuyển động không ngừng. Các họa tiết này phức tạp, tỉ mỉ, hòa quyện với nhau tạo thành một tổng thể ấn tượng, phản ánh sự tinh tế và sức mạnh của phong cách này.
• Ánh sáng và độ tương phản mạnh mẽ: Kiến trúc Baroque rất chú trọng vào ánh sáng để tạo ra độ tương phản mạnh, tạo ra các hiệu ứng thị giác nổi bật và sắc nét, tăng thêm sự rực rỡ cho các chi tiết kiến trúc. Đây là yếu tố quan trọng giúp làm nổi bật các công trình Baroque, tạo ra không gian sáng sủa, nổi bật trái ngược với sự tối tăm của phong cách trước đó.

Kiến trúc Baroque và sự tương đồng với các phong cách khác

Đôi khi, việc phân biệt sự khác biệt giữa các phong cách kiến trúc châu Âu có thể khá khó khăn, bởi người Việt thường chỉ nhận diện những công trình đó là kiến trúc phương Tây mà không nắm rõ đặc điểm riêng biệt của từng phong cách.

Kiến trúc Baroque và Gothic

Để giúp bạn phân biệt rõ nét giữa kiến trúc Baroque ở Ý và phong cách Gothic, Mytour đã đưa ra bảng so sánh chi tiết dưới đây:

So sánh kiến trúc Baroque với Rococo

Những công trình kiến trúc Baroque nổi bật

Dưới đây là một số công trình kiến trúc Baroque tiêu biểu mà bạn có thể tham khảo:

Các công trình Baroque tại Việt Nam

• Nhà thờ chính tòa Bắc Ninh

Nhà thờ chính tòa Bắc Ninh là một công trình kiến trúc Baroque đặc trưng tại Việt Nam, mang đến vẻ đẹp độc đáo và không khí linh thiêng, tạo nên không gian đầy ấn tượng và thiêng liêng cho người chiêm ngưỡng.

Điểm nhấn của công trình là không gian thoáng đãng với ánh sáng tự nhiên tràn ngập, nhờ thiết kế cửa sổ và cửa ra vào rộng. Kiến trúc xuyên suốt và trần gỗ đồng bộ tạo nên sự ấm cúng, thanh thoát và sự riêng biệt cho không gian. Dù đứng ở đâu trong nhà thờ, bạn luôn cảm nhận được không gian rộng mở, sâu lắng hơn so với thực tế.

Các công trình kiến trúc Baroque nổi bật trên thế giới

• Nhà thờ Thánh Phao-lô (St. Paul’s Cathedral)

Nhà thờ Thánh Phao-lô (St. Paul’s Cathedral) là một trong những công trình kiến trúc biểu tượng của Luân Đôn, Anh. Đây là một trong những nhà thờ lớn và nổi bật nhất của Anh, đồng thời là một di tích văn hóa và tôn giáo vô cùng quan trọng.

Được xây dựng trong thời kỳ Baroque và hoàn thành vào năm 1710, công trình này là tác phẩm của kiến trúc sư Sir Christopher Wren, người đã thiết kế và giám sát quá trình xây dựng nhà thờ này.

Nhà thờ Thánh Phao-lô là một trong những biểu tượng nổi bật và dễ nhận diện nhất ở Luân Đôn. Đặc trưng nổi bật của nhà thờ là mái vòm cao 111m, được xem là công trình cao nhất của Luân Đôn trong suốt 300 năm, từ năm 1710 đến 1962. Mái vòm này cũng nằm trong danh sách những mái vòm cao nhất thế giới.

Nhà thờ Karlskirche, hay còn gọi là Nhà thờ Thánh Charles Borromeo, là một công trình kiến trúc nổi tiếng tại Vienna, Áo. Đây là một trong những nhà thờ đặc sắc nhất và cũng là biểu tượng của thành phố này.

Công trình này được xây dựng trong thời kỳ Baroque, bắt đầu từ năm 1716 và hoàn thành vào năm 1737. Kiến trúc sư Johann Bernhard Fischer von Erlach là người thiết kế ban đầu, và con trai ông, Joseph Emanuel Fischer von Erlach, đã hoàn tất công trình sau khi cha ông qua đời.

Mái vòm của nhà thờ Karlskirche được thiết kế theo hình elip dài, tạo nên một sự ấn tượng mạnh mẽ. Công trình này phản ánh rõ nét sự hùng vĩ và trang trọng của kiến trúc Baroque, với những chi tiết độc đáo và tinh tế. Nó là một trong những công trình vĩ đại và đáng trân trọng nhất tại Vienna, đồng thời là một điểm đến không thể bỏ qua của du khách.

• Cung điện Mùa Đông

Cung điện Mùa Đông, hay còn được gọi là Winter Palace, là một trong những công trình nổi tiếng và quan trọng nhất tại thành phố St. Petersburg, Nga. Đây là biểu tượng đỉnh cao của đế quốc Nga và là một công trình kiến trúc nổi bật của đất nước này.

Cung điện Mùa Đông, được xây dựng trong thời kỳ Baroque và hoàn thành vào năm 1762, là một trong những công trình nổi bật tại St. Petersburg. Kiến trúc sư Bartolomeo Rastrelli là người thiết kế nên công trình này, với mục đích ban đầu là phục vụ như nơi ở của các hoàng đế và nữ hoàng Nga.