Kim Thạnh

Kim Thạnh là một huyện thuộc tỉnh Hải Dương, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Huyện Kim Thạnh nằm ở cửa ngõ phía đông của tỉnh Hải Dương, có vị trí địa lý như sau:

• Về phía đông, huyện Kim Thạnh giáp huyện An Dương; phía nam tiếp giáp với huyện An Lão và thành phố Hải Phòng.
• Phía tây, huyện tiếp giáp với huyện Nam Sách, huyện Thanh Hà và thành phố Hải Dương.
• Về phía bắc, huyện giáp thị xã Kinh Môn.

Huyện có tổng diện tích là 112,9 km², với dân số khoảng 124.439 người, mật độ dân số đạt 1.102 người/km².

Cơ cấu hành chính

Huyện Kim Thạnh bao gồm 18 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có thị trấn Phú Thái (là trung tâm huyện) và 17 xã: Bình Dân, Cổ Dũng, Cộng Hòa, Đại Đức, Đồng Cẩm, Kim Anh, Kim Đính, Kim Liên, Kim Tân, Kim Xuyên, Lai Vu, Liên Hòa, Ngũ Phúc, Phúc Thành, Tam Kỳ, Thượng Vũ, Tuấn Việt.

Thông tin lịch sử

Trong suốt lịch sử phát triển của dân tộc, huyện Kim Thành đã trải qua nhiều thay đổi về địa giới và tên gọi cùng với sự biến động trong tổ chức hành chính của đất nước. Ban đầu thuộc bộ Dương Tuyền trong thời kỳ Hùng Vương, sau đó là Giao Chỉ và Giao Châu (thiên niên kỷ 1). Đến năm 1831, tỉnh Hải Dương được thành lập với 3 phủ, huyện Kim Thành thuộc phủ Kinh Môn. Trong thời kỳ Pháp thuộc, Kim Thành được chia thành 6 tổng với 60 làng và phố huyện Bằng Lai, huyện lỵ đóng tại Bằng Lai (Ngũ Phúc). Năm 1968, tỉnh Hải Dương và Hưng Yên hợp nhất thành tỉnh Hải Hưng, huyện Kim Thành thuộc tỉnh Hải Hưng. Đến năm 1979, hai huyện Kim Thành và Kinh Môn được hợp nhất thành huyện Kim Môn, với huyện lỵ đặt tại xã Kim Anh của huyện Kim Thành cũ. Năm 1997, huyện Kim Môn được chia lại thành hai huyện Kim Thành và Kinh Môn, với huyện lỵ Kim Thành được đặt tại thị trấn Phú Thái như hiện nay.

Người dân Kim Thành nổi tiếng với truyền thống chăm chỉ, cần cù và ham học hỏi. Trong thời kỳ phong kiến, từ kỳ thi đầu tiên (1057) đến kỳ thi cuối cùng (1919), huyện có 13 người đỗ đại khoa, trong đó có 5 người đỗ Hoàng giáp và 8 người đỗ đệ tam giáp, nhiều người đã đạt đến chức Thượng thư trong triều đình.

Vào ngày 20/9/1945, Đảng bộ huyện Kim Thành được thành lập, là một trong những đảng bộ ra đời sớm nhất của tỉnh Hải Dương, với số lượng ban đầu chỉ 3 đảng viên và hiện tại đã phát triển lên trên 5.000 đảng viên. Đảng bộ Kim Thành đã lãnh đạo nhân dân đạt nhiều thành tích trong các cuộc chiến đấu và phát triển kinh tế, là nơi bắt đầu 'Tiếng sấm đường 5' với trận đánh mìn nổi tiếng tại ga Phạm Xá (Tuấn Hưng), trận chiến thắng Trại Mía (Liên Hòa) và hình ảnh 'Cô du kích Lai Vu, rắn quấn bên chân vẫn bắn thù'. Trong hai cuộc kháng chiến, huyện đã có 2.592 liệt sĩ, 831 thương binh, 134 bà mẹ Việt Nam anh hùng và 4 cá nhân là anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Với những thành tích xuất sắc đó, năm 1996, Đảng bộ, nhân dân, lực lượng vũ trang nhân dân huyện cùng 4 xã: Lai Vu, Cộng Hòa, Kim Xuyên, Đại Đức được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, một niềm tự hào lớn lao.

Sau năm 1975, huyện Kim Thành bao gồm 20 xã: Bình Dân, Cẩm La, Cổ Dũng, Cộng Hòa, Đại Đức, Đồng Gia, Kim Anh, Kim Đính, Kim Khê, Kim Lương, Kim Tân, Kim Xuyên, Lai Vu, Liên Hòa, Ngũ Phúc, Phúc Thành, Tam Kỳ, Thượng Vũ, Tuấn Hưng và Việt Hưng.

Ngày 24 tháng 2 năm 1979, huyện Kim Thành được hợp nhất với huyện Kinh Môn thành huyện Kim Môn. Xã Phúc Thành thuộc huyện Kim Thành được đổi tên thành xã Phúc Thành A, còn xã Phúc Thành thuộc huyện Kinh Môn đổi tên thành xã Phúc Thành B.

Vào ngày 7 tháng 10 năm 1995, thị trấn Phú Thái được thành lập làm huyện lỵ của huyện Kim Môn, được hình thành từ 214,17 ha diện tích tự nhiên và 2.700 cư dân của xã Phúc Thành A cùng 53,39 ha và 1.650 cư dân của xã Kim Anh.

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, huyện Kim Môn thuộc tỉnh Hải Dương đã được tái lập.

Ngày 17 tháng 2 năm 1997, huyện Kim Môn được chia lại thành hai huyện Kim Thành và Kinh Môn. Xã Phúc Thành A được đổi tên thành xã Phúc Thành thuộc huyện Kim Thành. Khi đó, huyện Kim Thành bao gồm thị trấn Phú Thái (huyện lỵ) và 20 xã: Bình Dân, Cẩm La, Cổ Dũng, Cộng Hòa, Đại Đức, Đồng Gia, Kim Anh, Kim Đính, Kim Khê, Kim Lương, Kim Tân, Kim Xuyên, Lai Vu, Liên Hòa, Ngũ Phúc, Phúc Thành, Tam Kỳ, Thượng Vũ, Tuấn Hưng và Việt Hưng.

Ngày 16 tháng 10 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 788/NQ-UBTVQH14 về việc điều chỉnh các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã thuộc tỉnh Hải Dương (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2019). Theo nghị quyết này:

• Gộp hai xã Đồng Gia và Cẩm La thành xã Đồng Cẩm
• Gộp hai xã Kim Khê và Kim Lương thành xã Kim Liên
• Gộp hai xã Tuấn Hưng và Việt Hưng thành xã Tuấn Việt.

Sau khi hoàn tất việc sắp xếp, huyện Kim Thành hiện nay bao gồm 1 thị trấn và 17 xã.

Danh nhân

• Nguyễn Truân, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1466
• Phạm Hạo, từ xã Kim Xuyên, đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ năm 1487
• Lưu Dịch, từ xã Nại Châu, đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ năm 1490
• Phạm Cảnh Lương, từ xã Kim Anh, đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ năm 1496
• Vũ Phúc Kiêm, từ xã Nại Xuyên, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1505
• Phạm Gia Mô, từ xã Quỳnh Khê, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1505
• Lê Đình Trật, đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ năm 1508
• Nguyễn Đắc Lộ, từ xã Kim Anh, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1508
• Nguyễn Văn Đàm, từ xã Kim Anh, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1511
• Nguyễn Địch Huấn, từ xã Kim Anh, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1520
• Phạm Hoành Tài, từ xã Thượng Vũ, đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ năm 1565
• Vũ Kiều, từ xã Ngọ Dương, đỗ Đệ tam giáp tiến sĩ năm 1721

Giao thông

Thị trấn Phú Thái, trung tâm của huyện Kim Thành, cách thành phố Hải Phòng 23 km và Hà Nội 79 km. Huyện có quốc lộ 5 và tuyến đường sắt Hà Nội-Hải Phòng chạy qua, cùng với các tỉnh lộ 388 và 389.

Sông Kinh Môn và sông Rạng tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa đến các khu vực như Hải Phòng và Quảng Ninh.

Làng nghề

Mặc dù Kim Thành và An Dương nằm trên trục quốc lộ 5, nhưng tiềm năng phát triển làng nghề ở đây vẫn chưa được khai thác tối đa. Các làng nghề có vai trò quan trọng, giúp tăng thu nhập cho người dân ở nhiều lứa tuổi và trình độ học vấn khác nhau, đồng thời giảm bớt lao động dư thừa ở địa phương. Nếu không có sự phát triển và mở rộng các làng nghề mới, Kim Thành có thể tiếp tục tụt lại về mặt kinh tế so với các huyện khác ở đồng bằng sông Hồng. Những làng nghề hiện có bao gồm:

• Nghề sản xuất hương tại Dưỡng Thái Bắc (Phúc Thành)
• Nghề chế biến gỗ tại thôn Bắc (Cổ Dũng)
• Nghề chế biến hành tỏi tại Cộng Hòa
• Nghề trồng hoa tại Phù Tải (Kim Đính)

Liên kết ngoài

• Tổng quan về huyện Kim Thành Xem chi tiết (Lưu trữ ngày 28 tháng 9 năm 2007 trên Wayback Machine)