Kinh điển về đạo đức

Đạo Đức Kinh (tiếng Trung: 道德經; phát âm tiếng Trung: nghe) là tác phẩm triết học do Lão Tử sáng tác vào khoảng thế kỷ 6 TCN. Theo truyền thuyết, khi Lão Tử muốn rời bỏ thế giới, ông cưỡi trâu đi ẩn dật. Doãn Hỷ, người giữ ải Hàm Cốc, đã năn nỉ ông để lại một cuốn sách trước khi đi, và Lão Tử đã viết 'Đạo Đức Kinh' tại đó. Cuốn sách này còn được gọi là sách của Lão Tử.

Cấu trúc

Đạo Đức Kinh bao gồm 81 chương với khoảng 5000 chữ Hán, được chia thành hai phần: Thượng Kinh và Hạ Kinh.

• Thượng Kinh bao gồm 37 chương, mở đầu bằng câu: 'Đạo khả Đạo phi thường Đạo'. Phần này tập trung vào chữ Đạo, vì vậy được gọi là Đạo Kinh.
• Hạ Kinh bao gồm 44 chương, mở đầu bằng câu: 'Thượng Đức bất Đức thị dĩ hữu Đức'. Phần này tập trung vào chữ Đức, do đó được gọi là Đức Kinh.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng Đạo Đức Kinh vốn không được chia thành phần hay chương, mà sự phân chia này là do người đời sau thực hiện.

Các bản dịch và phiên bản tiếng Việt

Có hai bản dịch nổi bật của Đạo Đức Kinh sang tiếng Việt, do Nguyễn Hiến Lê và Nguyễn Duy Cần thực hiện, cùng với hai bản dịch khác của Nhượng Tống và Lý Minh Tuấn. Bên cạnh đó, còn có một bản dịch song ngữ Anh-Việt của Vũ Thế Ngọc, dựa trên bản cổ Mã Vương Đôi, mở đầu bằng câu: 'Đạo khả đạo dã phi hẳng đạo dã, danh khả danh dã phi hằng danh dã'.

Luân lý trong Đạo Đức Kinh

Câu mở đầu của Đạo Đức Kinh là Đạo khả đạo phi thường đạo, danh khả danh phi thường danh, từ đó Lão Tử khẳng định rằng Đạo không thể bị định nghĩa chính xác.

Khái niệm Vô Vi

Khái niệm vô vi trong Đạo Đức Kinh thường bị hiểu nhầm là việc không làm gì cả, nhưng thực chất Lão Tử khuyên rằng Làm như không làm, để mọi việc tự nhiên. Ông cũng nói rằng nước, mặc dù mềm mại và linh hoạt, nhưng có thể chảy đến mọi nơi và làm thay đổi cả địa hình. Vì vậy, vô vi có thể được so sánh với cách hành xử của nước. Vô vi nhi vô bất vi (chương 48) tức là hành động theo tự nhiên, làm việc mà không có động cơ riêng, giống như đói thì ăn, khát thì uống.

Nhân Ái

Lão Tử khuyên rằng tri nhân giả trí, tự tri giả minh, tức là hiểu người khác chỉ là trí thức, còn tự hiểu chính mình mới thực sự là sáng suốt. Ông nhấn mạnh việc tự chinh phục bản thân hơn là chinh phục người khác. Hãy hài lòng với những gì mình có, tri túc chi túc hà thời túc, tri nhàn chi nhàn hà thời nhàn, có nghĩa là biết đủ là đủ, và biết an nhàn là luôn an nhàn.

Đạo Đức Kinh và Đạo Giáo

Ngày nay, Đạo Đức Kinh đã trở thành một tác phẩm chủ đạo trong các tôn giáo theo Tiên giáo, tương tự như vai trò của Kinh Thánh trong các tôn giáo Abrahamic. Tại Việt Nam, Đạo Cao Đài đặc biệt coi Đạo Đức Kinh là giáo trình chính, xem nó như một cuốn sách về Dịch (như Kinh Dịch) nhưng không có các quẻ.

Trong Đạo Giáo, Đạo Đức Kinh được xem là phương pháp tu luyện hướng đến trạng thái bất tử, chứ không phải là công cụ để phát triển đức hạnh.

Đánh giá

Ngôn từ trong Đạo Đức Kinh rất súc tích và sâu sắc, bàn về hai khái niệm 'Đạo' và 'Đức', thảo luận về cơ chế tạo hóa, quy luật trời đất, sự sinh thành vạn vật, và các phương pháp huyền bí để đạt tới cảnh giới Thiên Tiên.

Đây là một trong những tác phẩm nền tảng của Tiên giáo, được viết bởi Lão Tử (còn được gọi là Thái Thượng Lão Quân). Ông đã được các thế hệ sau tôn vinh là giáo chủ của Tiên giáo.

Quan niệm vũ trụ và nhân sinh của Lão Tử dựa trên hai khái niệm chính là Đạo và Đức, từ đó ông xây dựng giáo lý của mình. Nhiều người thấy các giáo huấn của Lão Tử có vẻ kỳ lạ, bởi ông khuyên người ta nên đạt được trí tuệ cao nhất bằng cách hành xử như thể mình không biết gì, sống một cuộc đời không tranh giành, và xử thế nên giản dị, tính tình cần phải mộc mạc.

• Lão Tử
• Đạo Lão
• Thái cực quyền
• Triết học Đông phương

Liên kết bên ngoài

• Bài giảng về trích đoạn Đạo Đức Kinh của Lão Tử do tác giả Osho thực hiện Lưu trữ 2011-06-26 tại Wayback Machine (tiếng Việt)
• Đạo Đức Kinh - Lão Tử - Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ khảo luận & dịch thuật (tiếng Việt)