Kinh Kha

Kinh Kha (tiếng Trung: 荊軻; bính âm: Jīng Kē; Wade-Giles: Ching K'o) là một nhân vật nổi bật trong lịch sử Trung Quốc, nổi tiếng với việc thất bại trong việc ám sát Tần Thủy Hoàng (cai trị từ 221 TCN đến 210 TCN). Câu chuyện về Kinh Kha được ghi lại trong phần Thích khách liệt truyện (刺客列傳) của cuốn Sử ký của Tư Mã Thiên.

Xuất thân

Kinh Kha xuất thân từ nước Vệ, ông rời quê hương do không được Vệ Nguyên quân trọng dụng. Tổ tiên của ông thuộc dòng dõi Khánh thị (庆氏) của họ Khương, là hậu duệ của Công tử Vô Khuy nước Khương Tề, sau này chuyển đến nước Vệ và đổi sang họ Kinh (荆). Tại nước Vệ, ông được gọi là Khánh khanh (庆轲), với từ 'khanh' dùng để thể hiện sự tôn trọng. Sau khi du lịch qua các nước, ông đến nước Yên và kết bạn với Cao Tiệm Ly, một nhạc sĩ tài ba. Họ cùng nhau thưởng thức rượu và âm nhạc suốt ngày.

Âm mưu ám sát Tần Thủy Hoàng

Kinh Kha được du hiệp Điền Quang (zh) giới thiệu cho thái tử Đan của nước Yên.

Thái tử Đan từng là bạn của Doanh Chính (sau này là Tần Thủy Hoàng) khi cả hai còn là con tin ở nước Triệu. Sau khi thái tử Đan trốn về Yên, quân đội Tần đã tiến sát biên giới Yên. Quân Yên quá yếu để chống lại, nên thái tử Đan và Điền Quang đã âm thầm lên kế hoạch ám sát Tần Thủy Hoàng. Điền Quang, cũng là bạn của Kinh Kha, đã khuyên thái tử Đan giao nhiệm vụ này cho Kinh Kha.

Một tướng lĩnh Tần, Phàn Ư Kỳ (zh), từng bị thất sủng bởi vua Tần, cũng là môn khách của thái tử Đan vào thời điểm đó. Tần Thủy Hoàng rất tức giận với Phàn Ư Kỳ và muốn xử lý ông. Nhận thấy điều đó, Phàn Ư Kỳ quyết định tự sát để giúp Kinh Kha có cơ hội ám sát vua Tần. Với cái đầu của Phàn Ư Kỳ và bản đồ nước Yên, Kinh Kha đã có cơ hội tiếp cận Tần Thủy Hoàng.

Khi lên đường, tại bờ sông Dịch (biên giới nước Triệu), Kinh Kha đã sáng tác hai câu thơ để chia tay các bạn bè tiễn đưa:

Gió thổi vù vù, nước sông Dịch lạnh

Tráng sĩ ra đi, không bao giờ trở lại

Dịch nghĩa:

Gió thổi vi vu, nước sông Dịch lạnh lùng

Tráng sĩ ra đi, không quay lại nữa

Một bản dịch khác:

Gió hiu hắt bên sông Dịch, lạnh buốt

Tráng sĩ ra đi, không bao giờ trở về

Chủ nghĩa anh hùng phản ánh những lý tưởng phổ biến của thời kỳ đó, được ghi chép trong cuốn Sử Ký.

Kinh Kha và Tần Vũ Dương (zh) đã vào triều đình nước Tần, mang theo một thanh chuỷ thủ tẩm độc giấu trong bản đồ cuộn tròn. Tần Vũ Dương cầm bản đồ, còn Kinh Kha mang theo đầu Phàn Ư Kỳ. Tần Vũ Dương hoảng sợ, còn Kinh Kha đã đưa bản đồ cho vua Tần. Khi vua mở bản đồ, Kinh Kha rút chuỷ thủ ra để đâm Tần Thủy Hoàng.

Kinh Kha đâm trượt, tạo cơ hội cho Tần Thủy Hoàng chạy thoát. Khi Kinh Kha đuổi theo vua Tần trong cung điện, các quan trong triều nhắc vua rút kiếm và chém Kinh Kha bị thương ở tay. Không thể hoàn thành nhiệm vụ, Kinh Kha ném chuỷ thủ vào vua Tần nhưng trúng vào cột đồng. Cuối cùng, quân lính Tần đã xông vào và giết chết Kinh Kha.

Thanh chuỷ thủ của Từ Phu Nhân

Thái tử Đan đã trao đổi trăm cân vàng để có được thanh chuỷ thủ của một thợ rèn kiếm người nước Triệu, tên là Từ Phu Nhân (徐夫人), tẩm độc rồi đưa cho Kinh Kha. Từ Phu Nhân không xuất hiện trong lịch sử, chỉ được nhắc đến một lần trong câu chuyện này. Do tên gọi dễ gây nhầm lẫn về giới tính, các sử gia sau này đã giải thích rằng Từ Phu Nhân thực ra là một người đàn ông.

Kinh Kha trên màn ảnh rộng

Bộ phim Trung Quốc Hoàng đế và Thích khách (1999) dựa trên sự kiện này. Kinh Kha cũng xuất hiện trong bộ phim Anh hùng, một tác phẩm khác nói về âm mưu ám sát Tần Thủy Hoàng, mặc dù các sự kiện trong phim cũng dựa vào câu chuyện này.

Một bộ phim hư cấu cao về Kinh Kha là Highlander: Endgame, với Chân Tử Đan trong vai diễn. Trong phim này, Kinh Kha, giống như các nhân vật khác, là một chiến binh bất tử.

Kinh Kha được Lưu Sướng thể hiện trong bộ phim Tần thời lệ nhân minh nguyệt tâm, phát sóng tại Trung Quốc vào năm 2017.

• Sử ký của Tư Mã Thiên

Các liên kết bên ngoài

• Hoàng đế và Thích khách trên Internet Movie Database