Kính lễ tiếng Hàn là một trong những kiến thức căn bản mà người học không thể bỏ qua để có thể giao tiếp thành thạo trong cuộc sống. Trong bài viết này, hãy cùng Mytour khám phá chi tiết về định nghĩa, cách dùng và những lưu ý về kính lễ tiếng Hàn nhé!
I. Kính lễ tiếng Hàn là gì?
Lễ nghĩa đối với người Hàn Quốc rất quan trọng, vì vậy việc sử dụng kính lễ được xem là chuẩn mực trong giao tiếp. Kính lễ tiếng Hàn là một hình thức thể hiện sự tôn trọng và kính trọng đối với người khác dựa trên cấp bậc hoặc vị trí của họ. Kính lễ cũng được sử dụng để chỉ danh hiệu danh dự và phản ánh vị thế xã hội của một người trong xã hội.
Kính lễ tiếng Hàn được sử dụng để tôn trọng những người có vị trí cao hơn (giám đốc, trưởng phòng, chủ tịch, v.v.), những người lớn tuổi hơn (bố mẹ, ông bà, anh chị, v.v.), hoặc trong những tình huống trang trọng.
Khác với tiếng Việt chỉ sử dụng kính lễ thông qua các từ ngữ cụ thể như “thưa, kính gửi, kính thưa, ạ, dạ…”, kính lễ tiếng Hàn phức tạp hơn rất nhiều với cấu trúc câu đầy đủ chủ - vị và cần cân nhắc sử dụng đại từ nhân xưng phù hợp. Ngoài việc sử dụng đại từ nhân xưng, kính lễ tiếng Hàn cũng đòi hỏi người nói có khả năng đánh giá ngữ cảnh giao tiếp, đối tượng giao tiếp và mục đích giao tiếp để chọn cách sử dụng phù hợp nhất.
II. Từ vựng kính lễ trong tiếng Hàn thông dụng
Trong tiếng Việt, khi nói chuyện trong các hoàn cảnh trang trọng hoặc nói chuyện với người lớn tuổi, người có địa vị cao hơn mình thì cần sử dụng một số từ tế nhẹ như “dùng bữa” (thay vì “ăn cơm”), từ “qua đời” (thay vì “chết”),… Tương tự như thế, kính lễ tiếng Hàn không chỉ thể hiện ở đuôi câu kính lễ mà còn biểu hiện ở các từ loại mang sắc thái trang trọng. Hãy cùng tham khảo một số từ vựng tiếng Hàn về kính lễ thông dụng nhất trong bảng dưới đây:
Từ vựng kính ngữ tiếng Hàn |
|||
Từ loại |
Dạng thường |
Dạng kính ngữ |
Dịch nghĩa |
Danh từ |
밥 |
진지 |
Cơm |
말 |
말씀 |
Lời nói |
|
집 |
댁 |
Nhà |
|
술 |
약수 |
Rượu |
|
이름 |
성함 |
Tên |
|
병 |
병환 |
Bệnh |
|
나이 |
연세 |
Tuổi |
|
생일 |
생신 |
Sinh nhật |
|
Động từ |
주다 |
드리다 |
Cho, biếu |
말하다 |
말씀하시다 |
Nói, báo cho |
|
아프다 |
편찮으시다 |
Đau ốm |
|
묻다 |
여쭈다 / 여줍다 |
Hỏi |
|
죽다 |
돌아가시다 |
Chết, hy sinh |
|
데려가다 |
모셔가다 |
Mang đi, dẫn đi |
|
자다 |
주무시다 |
Ngủ |
|
있다 |
계시다 |
Có |
|
먹다 |
잡수시다 / 드시다 |
Ăn |
|
보다 |
뵙다 |
Gặp, xem |
|
없다 |
안 계시다 |
Không có |
|
일어나다 |
기침하시다/기상하시다 |
Tỉnh dậy |
|
보내다 |
분부하시다 |
Gửi cho |
|
이르다 |
분부하시다 |
Chỉ thị, yêu cầu |
|
Hậu tố |
|
님 |
Ngài, vị |
Đại từ |
그사람 |
그분 |
Người đó |
Tiểu từ |
에게 |
께 |
Để |
은 / 는 |
께서는 |
Là |
III. Cách sử dụng kính lễ trong tiếng Hàn
Kính lễ tiếng Hàn được phân chia thành 3 dạng lớn là: kính lễ chủ thể, kính lễ khách thể và kính lễ đối phương. Cùng Mytour tìm hiểu ý nghĩa và cách sử dụng của các loại kính lễ tiếng Hàn này nhé!
1. Kính lễ chủ thể (주체높임)
Kính lễ chủ thể được sử dụng để thể hiện sự tôn kính đối với chủ ngữ trong câu; chỉ áp dụng với danh từ chỉ người và không dùng với sự vật hay hiện tượng.
Thường thì, chúng ta sẽ thực hiện như sau để thể hiện kính lễ tiếng Hàn đối với chủ thể:
Thêm vĩ tố kính lễ (으)시: Động từ/Tính từ + (으)시
Thêm trợ từ chủ ngữ: Danh từ chủ ngữ + – 님/ – 께서
Trong đó:
- Nếu động từ hoặc tính từ kết thúc là một nguyên âm thì dùng 시.
- Nếu động từ hoặc tính từ kết thúc là một phụ âm thì dùng (으)시.
- Sử dụng các động từ kính ngữ (ở trong bảng phần trên).
Ví dụ:
- 어머니께서 요리를 하십니다. (Mẹ đang nấu ăn.)
- 형님, 도와주시겠어요? (Anh trai ơi, anh có thể giúp tôi không?)
- 할아버지께서 정원에 꽃을 심으셨어요. (Ông nội đã trồng hoa trong vườn.)
- 회장님, 다음 주에 회의가 있을 예정입니다. (Tổng giám đốc ơi, tuần sau dự kiến có cuộc họp.)
- 사장님께서 회사를 운영하십니다. (Giám đốc đang điều hành công ty.)
- 선생님, 질문이 있습니다. (Thưa thầy, em có câu hỏi.)
- 교수님께서 학생들의 의견을 잘 들으시고 계십니다. (Giáo sư đang lắng nghe ý kiến của sinh viên.)
2. Phép tôn kính với đối tượng (격체높임)
Phép tôn kính với đối tượng được áp dụng để thể hiện sự tôn trọng với đối tượng bị ảnh hưởng bởi hành động (tân ngữ, bổ ngữ).
Việc sử dụng phép tôn kính trong tiếng Hàn đối với đối tượng cần thực hiện với một số động từ đặc biệt sau:
- 을/를 뵙다: diện kiến, gặp
- 모시다: mời đi, đưa đi
- 께 드리다: tặng, biếu
- 여쭈다: hỏi
Ví dụ:
- 선생님을 모셔서 학교로 가겠습니다. (Tôi sẽ mời thầy giáo đến trường.)
- 할머니께 드릴 선물이 있습니다. (Cháu có món quà để biếu tặng bà.)
- 부모님께 여쭤봐도 될까요? (Con có thể hỏi ý kiến bố mẹ được không?)
- 고객님을 뵙고 싶습니다. (Tôi muốn gặp khách hàng.)
- 사장님께서는 저희 회사에 오셨다. (Tổng giám đốc đã diện kiến công ty chúng tôi.)
3. Phép tôn kính đối phương (상대높임)
Phép tôn kính đối phương được áp dụng để thể hiện sự tôn trọng với người nghe và thường đặt ở vị trí cuối câu.
Phép tôn kính đối phương được thể hiện qua vị trí cuối câu và bao gồm hai loại:
- Thể quy cách (격식체): thể cao (존대형), thể trung (중립형), thể thấp (하대형).
- Thể ngoài quy cách (외격식체).
Tuy nhiên, trong tiếng Hàn không có sự phân biệt rõ ràng giữa thể quy cách và thể ngoài quy cách trong đối thoại thông thường. Vì vậy, người nói cần linh hoạt và khéo léo trong việc lựa chọn cách kết thúc câu để thể hiện kính ngữ tiếng Hàn với đối phương phù hợp với từng tình huống giao tiếp.
Hãy tham khảo bảng các đuôi câu kính ngữ tiếng Hàn dưới đây để áp dụng vào thực tế giao tiếp!
Cấp độ nói |
Đuôi kết thúc câu tiếng Hàn |
|||||
Câu trần thuật |
Câu đề nghị |
Câu mệnh lệnh |
Câu cảm thán |
Câu nghi vấn |
||
Thể quy cách |
Thể cao |
(으)ㅂ니다 |
(으)ㅂ시다 |
(으)십시오 |
(는)군요 |
(으)ㅂ니까 |
Thể trung |
네 |
세 |
게 |
(는)구먼 |
나 |
|
Thể thấp |
는/ㄴ 다 |
자 |
아/어/여라 |
(는)구나 |
니 |
|
Thể ngoài quy cách |
Thể cao |
아/어/여요 |
|
|
(는)군요 |
|
Thể thấp |
|
아/어/여 |
|
(는)군 |
|
Ví dụ:
- 회의에 참석해 주셔서 감사합니다. (Cảm ơn vì đã đến tham dự cuộc họp ạ.)
- 어떻게 생각하십니까? (Anh/chị nghĩ sao về vấn đề này ạ?)
- 조금만 기다려 주십시오. (Xin vui lòng chờ một chút.)
- 어서 들어오십시오. 차를 준비해 두었습니다. (Xin hãy vào. Tôi đã chuẩn bị xe ạ.)
IV. Những điều cần biết về kính ngữ trong tiếng Hàn
- Không sử dụng kính ngữ chủ thể đối với bản thân (không sử dụng cho ngôi thứ nhất). Ví dụ, khi nói câu “Tôi sẽ chăm chỉ học tập”:
- 저는 열심히 공부하겠습니다. ➡ Đúng.
- 저는 열심히 공부하시겠습니다. ➡ Sai.
- Kính ngữ chủ thể không được dùng với các sự vật hiện tượng, chỉ được sử dụng với danh từ chỉ người. Ví dụ, khi nói câu “Cà phê đã ra rồi”:
- 커피는 나왔습니다 ➡ Đúng
- 커피는 나오셨습니다. ➡ Sai
- Đối với kính ngữ chủ thể và kính ngữ khách thể, người nói có thể linh hoạt áp dụng các đuôi câu phù hợp. Tùy theo địa vị, vai vế của người nghe, người nói có thể dùng đuôi câu khác nhau trong từng trường hợp khác nhau. Ví dụ, khi nói câu “Bà bị bệnh nặng nên đã nhập viện”:
- Nói với bạn bè: 할머니께서 많이 편찮으셔서 입원을 하셨어요.
- Nói với bố mẹ: 할머니께서 많이 편찮으셔서 입원을 하셨습니다.
- Kính ngữ chủ thể chỉ được sử dụng dựa trên quan điểm chủ quan của người nói, không dùng kính ngữ trong báo cáo, công văn hay hội nghị, cuộc họp nhằm đảm bảo tính khách quan. Ví dụ: 요즘 경제 위기 때문에 많은 사람들은 어려움을 꺾고 있습니다. (Gần đây, nhiều người đang gặp khó khăn do khủng hoảng kinh tế). Trong đó:
- Chủ ngữ: nhiều người (mang tính khách quan) ➡ Không sử dụng kính ngữ chủ thể.
- Chỉ sử dụng kính ngữ đối phương (người nghe) với đuôi câu “ㅂ/습니다”.
- Trong kính ngữ chủ thể, nếu chủ ngữ có vai vế, địa vị thấp hơn người nghe thì không sử dụng kính ngữ tiếng Hàn. Ví dụ, trong trường hợp nói với ông bà: 어머니가 집에 왔습니다. (Mẹ cháu đã về nhà rồi ạ.) Trong đó:
- Người nghe (ông bà) có vai vế cao hơn chủ ngữ trong câu (bố mẹ), do đó không sử dụng kính ngữ chủ thể.
- Chỉ sử dụng kính ngữ đối phương (người nghe) với đuôi câu “ㅂ/습니다”.
Bạn đã hiểu về khái niệm kính ngữ trong tiếng Hàn rồi đấy phải không! Bài viết này của Mytour đã tổng hợp toàn bộ kiến thức chi tiết về kính ngữ trong tiếng Hàn cho bạn! Hãy lưu lại để học tập và luyện thi, để chinh phục ngoại ngữ tiếng Hàn hiệu quả nhé. Chúc bạn thành công!