Buzz
Tự tin rằng mình đã có một ít kinh nghiệm, hôm nay mình muốn chia sẻ một vài điều về việc phỏng vấn, hy vọng sẽ hữu ích cho mọi người
1. Sẵn sàng tinh thần:
- 'Cảm thấy áp lực khi phỏng vấn Chevening phải không?'
- 'Cảm thấy phỏng vấn vào Cambridge có khó không?'
Chính xác, để làm cho nó không cảm thấy khó khăn và áp lực, bạn cần phải chuẩn bị rất kỹ lưỡng!
Tùy thuộc vào quốc gia và loại học bổng bạn muốn, phỏng vấn có thể diễn ra trực tuyến hoặc trực tiếp. Nếu có ai đó có thể giúp bạn tập phỏng vấn thì tốt, nếu không thì:
- Trực tuyến: Lựa chọn một góc đơn giản, gọn gàng, bật camera và ngồi thoải mái vào khung hình. Đảm bảo ban phỏng vấn nhìn thấy phần trên của bạn, điều này sẽ hỗ trợ việc sử dụng ngôn ngữ cơ thể.
- Trực tiếp: Tìm hiểu liệu bạn sẽ tham gia phỏng vấn nhóm hay cá nhân, và số lượng thành viên trong ban phỏng vấn. Bạn có thể thử làm quen bằng cách sắp xếp các ghế trống giống như một buổi phỏng vấn, sau đó ngồi ở phía đối diện. Điều này giúp bạn quen với không khí, ngồi đúng dáng tự tin và chuyên nghiệp (mặc dù ban đầu có thể chỉ giữ được tư thế 10 phút đầu, sau đó có thể muốn thả chân lên ghế), và rèn kỹ năng giao tiếp bằng ánh mắt.
Đối với hầu hết các buổi phỏng vấn mà tôi đã tham gia, từ gặp gỡ văn hoá, học bổng ngắn hạn/dài hạn, cho đến học bổng chính phủ, ban phỏng vấn thường có từ 2 đến 4 người và kéo dài từ 30 đến 60 phút. Riêng với học bổng Thạc sĩ tại Cambridge, tôi đã phải phỏng vấn với 7 người; còn đối với học bổng Tiến sĩ, tôi có 3 cuộc phỏng vấn cá nhân (1-1) mỗi cuộc 30 phút, và thêm một cuộc phỏng vấn với ban giám khảo. Vì vậy, việc nắm bắt và làm quen với cách thức phỏng vấn trước sẽ giúp chúng ta tự tin hơn rất nhiều.
2. Dự đoán các câu hỏi:
Thời đại hiện nay, không khó để đoán biết những gì sẽ xảy ra trong một cuộc phỏng vấn. Thông tin có thể được chia sẻ từ các nhóm, từ những người đi trước, hoặc thậm chí từ một người lạ (như tôi). Một số câu hỏi phổ biến mà ứng viên thường phải trả lời khi tham gia phỏng vấn xin học bổng bao gồm:
- Kể về bản thân bạn
- Tại sao bạn muốn học tại (quốc gia)/ở (trường đại học)?
- Kể về một lần bạn thất bại
- Thành tựu lớn nhất của bạn là gì?
- Bạn thấy mình ở đâu trong 5-10 năm tới?
- Bạn có câu hỏi nào không?
Học bổng Chevening
Nhiều bạn thường đợi cho đến khi biết kết quả phỏng vấn rồi mới bắt đầu chuẩn bị, nhưng các bạn biết không, chúng ta có thể tự chọn câu hỏi từ khi viết hồ sơ/ bài luận. Vì vậy, một điểm quan trọng khi chọn ý tưởng viết bài luận là đảm bảo ý tưởng đó có thể mở rộng thành một câu chuyện khi được hỏi trong quá trình phỏng vấn, không chỉ đơn thuần là tóm tắt lại những gì đã viết. Tương tự với CV, hãy lựa chọn thông tin sao cho bạn có thể tự tin kiểm soát câu hỏi liên quan.
Đối với phỏng vấn học bổng liên quan đến lĩnh vực công việc hay ngành học, không dễ để dự đoán. Điều này phụ thuộc nhiều vào kiến thức mà bạn đã tích lũy. Ví dụ, khi phỏng vấn tại Cambridge, tôi đã bị hỏi về nhiều điều như “p-value là gì?”, “hãy kể tên các giai đoạn trong chu kỳ tế bào”, “đây là công thức hoá học của gì? – sau đó phải vẽ mô hình của amino axit”, “hãy tóm tắt bài báo khoa học mới nhất mà bạn đã đọc”. Thật là bất ngờ.
Mọi người thường nói “Xong rồi thì thôi”, nhưng đối với tôi, dù phỏng vấn tốt hay không, tôi luôn suy nghĩ xem có cách nào trả lời tốt hơn không. Nhiều khi tôi đã đi vào giường, chuẩn bị ngủ rồi thì ý nghĩ vẫn tuôn ra, sau đó tự nhủ “Lần sau nên trả lời như thế này”.
Các câu hỏi về tình huống gần đây được sử dụng nhiều trong phỏng vấn để đánh giá tính cách và kỹ năng của ứng viên, bên cạnh các câu hỏi có thể chuẩn bị trước. Vì đây là tình huống giả định và chỉ có 1-2 phút để chuẩn bị, việc trả lời đúng/ sai cũng không quá quan trọng.
Cố gắng lắng nghe và nhớ kỹ tình huống, có thể hỏi thêm để hiểu rõ về bối cảnh. Thông thường, bạn sẽ có thông tin về ai (who), vấn đề gì (what), và cách xử lý (how) và tại sao (why). Sau khi đưa ra cách giải quyết, hãy liên kết với bản thân, xem có trường hợp nào tương tự đã gặp chưa, và nêu rõ kết quả.
3. Xử lý tình huống:
Đối với học bổng tập trung vào khả năng lãnh đạo, bạn có thể chuẩn bị bằng cách xác định các giá trị cốt lõi mình muốn phát triển, và điều này cũng sẽ giúp bạn tạo ra một hình ảnh cá nhân rõ ràng trong bài luận. Ví dụ, bạn có thể nhấn mạnh vào việc trở thành một nhà lãnh đạo linh hoạt hoặc quyết đoán.
4. Cách trả lời câu hỏi:
Điều này quan trọng vì nó giúp bạn tránh việc nói lung tung mà không truyền đạt được ý. Thời gian trung bình cho mỗi câu trả lời là khoảng 2 phút, vì vậy việc quản lý thời gian khi nói chính xác là rất quan trọng để đảm bảo rằng bạn đang truyền đạt đủ thông tin cần thiết. Để rèn luyện, bạn có thể thử đọc một câu chuyện, xem một bộ phim hoặc nghe một bài hát, sau đó thực hiện kể lại nội dung trong 2 phút. Dần dần, bạn sẽ học được cách lựa chọn thông tin nào là quan trọng (phải có), nên có và có thể thêm vào câu trả lời của mình.
Sau khi đã nắm bắt được thời lượng cho mỗi câu trả lời, việc phát triển nội dung trở nên quan trọng hơn. Có hai phương pháp chính để làm điều này:
- STAR (Situation- Task- Action- Result): áp dụng cho các câu hỏi về hành vi, nơi bạn cần kể về một sự kiện cụ thể. Cách tiếp cận này bao gồm việc cung cấp bối cảnh, mô tả nhiệm vụ, trình bày hành động và giải thích kết quả. Bạn cũng có thể bổ sung “L (learn)” để chia sẻ những gì bạn học được sau sự kiện đó.
- PEN (Passion- Experience- Next): áp dụng cho các câu hỏi về kế hoạch tương lai như mục tiêu nghề nghiệp hoặc bản thân trong 5 năm tới. Bắt đầu với niềm đam mê của bạn, tiếp tục với kinh nghiệm của bạn và sau đó đề xuất kế hoạch hoặc ý tưởng cho tương lai. Nếu câu hỏi này được đặt vào cuối buổi phỏng vấn, bạn chỉ cần tái khẳng định đam mê của mình và tổng kết lại kinh nghiệm của bạn.
5. Cuối cùng, phong cách phỏng vấn:
“Hãy là chính mình” là quan trọng, nhưng không đủ. Ở đây, 'chính mình' không chỉ là việc có quan điểm rõ ràng và thật thà, mà còn là việc thể hiện sự chân thành trong suy nghĩ và lời nói, và sự 'authentic' trong ý tưởng và trải nghiệm. Tuy nhiên, bạn cũng cần phải thể hiện những phẩm chất này theo một cách phù hợp với mô hình ứng viên mà học bổng đang tìm kiếm, ví dụ như sự tự tin, nhiệt huyết, thân thiện và chuyên nghiệp. Theo quan điểm của tôi, việc học hỏi hoặc mô phỏng phong cách trả lời phỏng vấn của một người thành công mà bạn ngưỡng mộ không phải là điều xấu, vì không phải ai cũng có 'duyên' với cách giao tiếp của họ. Thường thì tôi nói chuyện khá nhẹ nhàng, nhưng khi đi phỏng vấn hoặc thuyết trình, tôi thường thể hiện một phong cách mạnh mẽ hơn, giọng nói rõ ràng và quyết đoán.
