Kinh tế 10 Bài 5: Ngân sách Nhà nước - Giải bài tập sách Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10 với sự liên kết tri thức từ trang 26

Giải bài tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10 Bài 5: Ngân sách Nhà nước sách Kết nối tri thức với cuộc sống hỗ trợ học sinh lớp 10 với nhiều gợi ý để làm phần mở đầu, luyện tập và áp dụng kiến thức từ trang 26→32.

Giải Bài 5 Ngân sách Nhà nước từ trang 26→32 giúp học sinh nhận biết được ý nghĩa và đặc điểm của ngân sách nhà nước. Đồng thời cung cấp tài liệu gợi ý, so sánh với kết quả đã làm, rèn luyện và kiểm tra kiến thức. Dưới đây là bài giảng về Ngân sách Nhà nước sách Kết nối tri thức với cuộc sống, mời các bạn theo dõi.

Trả lời câu hỏi phần Mở đầu

Hãy đọc thông tin sau để trả lời câu hỏi:

1/ Đóng góp của ngân sách nhà nước vào phát triển của các tỉnh miền núi như thế nào?

2/ Xin chia sẻ quan điểm của bạn về ngân sách nhà nước.

Gợi ý cho câu trả lời

- Yêu cầu số 1: Ngân sách nhà nước đã hỗ trợ các tỉnh miền núi trong việc mở rộng và nâng cấp hệ thống giao thông, cung cấp điện đến các khu vực sâu, cải thiện cơ sở giáo dục, y tế; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, đầu tư để thúc đẩy sự chuyển biến trong cơ cấu cây trồng, chăn nuôi; phát triển mô hình rừng trồng, vườn rừng,...

- Yêu cầu số 2: Ngân sách nhà nước là nguồn tiền của nhà nước dành cho các mục đích cộng đồng, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Trả lời câu hỏi phần Ôn tập

Bài tập Ôn tập 1

Hãy cho biết ý kiến nào dưới đây là đúng/không đúng. Và lý do?

a. Ngân sách nhà nước là tổng số tiền thu và chi của nhà nước trong một năm.

b. Nguồn thu của ngân sách nhà nước đến từ các khoản thu của quốc gia.

c. Nguồn chi để đảm bảo hoạt động của máy quản lý nhà nước là nguồn chi từ ngân sách nhà nước.

d. Ngân sách nhà nước được quản lý bởi nhà nước nên không cần thiết phải kiểm tra, giám sát cách sử dụng ngân sách như thế nào.

Gợi ý cho câu trả lời 

- Ý kiến a. Sai. Theo Điều 4 của Luật ngân sách nhà nước năm 2015, ngân sách nhà nước bao gồm toàn bộ khoản thu và chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định.

- Ý kiến b. Sai. Nguồn thu của nhà nước không chỉ từ các khoản thu của mỗi người dân trong một quốc gia. Các khoản thu từ mỗi người dân trong một quốc gia chỉ là một phần nhỏ trong tổng thu ngân sách nhà nước, còn lại bao gồm thu từ hoạt động xuất nhập khẩu, thu viện trợ, thu từ xuất khẩu dầu thô,...

- Ý kiến c. Đúng. Ngân sách nhà nước chi bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước.

- Ý kiến d. Sai. Theo điều 2, chương I, Hiến pháp 2013: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.” Vì vậy, nhà nước chỉ là công cụ do Nhân dân thành lập để điều hành các công việc cộng đồng. Do đó, ngân sách nhà nước, mặc dù do nhà nước quản lý, nhưng thực chất là của nhân dân, nên nhân dân cần kiểm tra, giám sát việc sử dụng ngân sách.

Bài tập 2

Theo em, trong những tình huống dưới đây, ai làm đúng, ai vi phạm pháp luật về ngân sách nhà nước? Vì sao?

a. Ông M đề xuất ông N, em trai của mình, được hỗ trợ từ Chính phủ do vùng bão lũ. Tuy nhiên, khi nhận thấy ông N có điều kiện tốt hơn nhiều người khác, ông N tự nguyện từ chối nhận hỗ trợ này, để nhường cho người khác có hoàn cảnh khó khăn hơn.

b. Vì nộp không đúng các khoản thu theo quy định của pháp luật, cư dân ở làng X yêu cầu cán bộ xã phải minh bạch các khoản thu chi công khai. Tuy nhiên, cán bộ xã phản hồi rằng họ không có nghĩa vụ làm điều đó, trừ khi có yêu cầu từ cấp trên.

c. H luôn thực hiện và khuyến khích bạn bè tiết kiệm điện nước, bảo vệ tài sản của trường học.

d. Các cơ quan nhà nước ở tỉnh A đều tham gia vào phong trào tiết kiệm chi tiêu công, không sử dụng ô tô cơ quan để đưa nhân viên đi tham quan, du lịch.

Gợi ý cho câu trả lời

- Trong trường hợp a, ông N đã làm đúng, còn ông M đã vi phạm pháp luật. Bởi vì, ngân sách nhà nước dành để hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn thực sự, nhưng ông M đã tự ý đưa ông N vào danh sách nhận hỗ trợ từ Chính phủ.

- Trong trường hợp b. Cán bộ xã đã phạm pháp luật, vì theo Hiến pháp, người dân có quyền kiểm soát các hoạt động của bộ máy nhà nước. Vì vậy, người dân có quyền yêu cầu cán bộ xã giải trình công khai về các khoản thu chi.

- Trong trường hợp c. H đã làm đúng, vì điện nước và tài sản của trường học là tài sản công của nhà nước, vì vậy người dân phải sử dụng đúng mục đích, đúng chế độ, tiết kiệm và hiệu quả.

- Trong trường hợp d. Các cơ quan nhà nước ở tỉnh A đã thực hiện đúng. Vì ô tô của cơ quan là tài sản công, vì vậy người dân không được tự ý sử dụng.

Bài tập 3

Em hãy trả lời các thắc mắc giúp bạn bè trong những tình huống sau:

a. Gần nhà H có một ông cụ già sống một mình. Nhờ sự giúp đỡ của mọi người trong làng xóm, ông cụ nhận được một khoản trợ cấp hằng tháng từ Nhà nước. H tự hỏi: 'Nhà nước có tiền trợ cấp cho ông cụ từ đâu nhỉ?'

b. Gia đình T trở về quê thăm. Khi đi qua trạm thu phí trên đường cao tốc, bố trả tiền cho nhân viên thu phí. Tùng thắc mắc: 'Bố ơi, tại sao mình phải trả tiền cho họ vậy ạ?'

Gợi ý cho câu trả lời

- Tình huống a. Tiền trợ cấp cho các ông cụ được lấy từ các quỹ hỗ trợ trong ngân sách nhà nước, các khoản trong ngân sách nhà nước được thu từ các nguồn (thuế), thu từ nguồn dầu mỏ,…

- Tình huống b. Vì phí mà chúng ta trả cho nhân viên thu phí là phí sử dụng các dịch vụ công cộng, như là đường cao tốc, được nhà nước sử dụng ngân sách nhà nước để xây dựng.

Trả lời câu hỏi phần Áp dụng

Áp dụng 1

Viết về một công trình sử dụng ngân sách nhà nước ở địa phương của em và ý nghĩa của công trình đó.

Gợi ý cho câu trả lời 

- Trước đây, đường phố trong khu vực của em có nhiều ổ gà vì đường đã xuống cấp. Sau đó, đường đã được sửa chữa, giúp cho việc đi lại của cư dân trở nên thuận tiện hơn, giảm thiểu tai nạn và va chạm không cần thiết.

Áp dụng 2

Gia đình của em đã thực hiện những nghĩa vụ gì và được hưởng những quyền lợi gì từ ngân sách nhà nước? Xin vui lòng liệt kê theo mẫu sau:

Gợi ý cho câu trả lời