Buzz
Giải Bài 5 Ngân sách nhà nước trang 27→32 giúp các em hiểu về vai trò, quyền và nghĩa vụ công dân trong việc thực hiện pháp luật ngân sách. Đồng thời, cung cấp tài liệu gợi ý, so sánh với kết quả của bản thân, rèn luyện và kiểm tra kiến thức. Dưới đây là bài giảng về Ngân sách nhà nước sách Cánh diều, mời các em cùng theo dõi.
Trả lời câu hỏi phần Mở đầu
Theo bạn, các khoản đầu tư cho giáo dục được cấp từ nguồn nào? Hãy chia sẻ ý nghĩa của những khoản hỗ trợ và đầu tư đó đối với sự phát triển của giáo dục đào tạo.
Hướng dẫn giải:
* Các nguồn kinh phí đầu tư vào giáo dục bao gồm:
- Ngân sách của nhà nước.
- Ngân sách của các địa phương.
- Tài trợ từ Ngân hàng Chính sách.
- Ngân sách cấp tỉnh.
* Ý nghĩa của các khoản hỗ trợ và đầu tư:
- Xây dựng và nâng cấp cơ sở vật chất giáo dục từ mầm non đến phổ thông, bao gồm phòng học, phòng thí nghiệm, và trường trung cấp chuyên nghiệp; hỗ trợ đào tạo nghề cho cộng đồng.
- Miễn, giảm học phí và chi phí sinh hoạt cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn; hỗ trợ giáo dục cho các dân tộc thiểu số và các vùng sâu, vùng xa; cung cấp học bổng và dụng cụ học tập cho người khuyết tật.
- Hỗ trợ vốn học và khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, và hộ có hoàn cảnh khó khăn.
Trả lời câu hỏi phần Luyện tập
Bài tập số 1
Bạn đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào sau đây? Tại sao?
A. Ngân sách nhà nước là nguồn tài chính của Nhà nước được xác định hàng năm bởi cơ quan có thẩm quyền và được sử dụng để điều tiết kinh tế và ổn định giá cả.
B. Ngân sách nhà nước là dự toán các khoản thu, chi của Nhà nước do cơ quan có thẩm quyền xác định và được sử dụng để chi trả các mục tiêu của Nhà nước.
C. Ngân sách Nhà nước là bản dự toán thu chi của Nhà nước được cơ quan có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước trong một khoảng thời gian cụ thể.
D. Ngân sách nhà nước là tổng hợp các khoản thu, chi được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, do cơ quan có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Gợi ý đáp án
- Tôi không đồng ý với ý kiến A. Vì Ngân sách nhà nước còn được sử dụng cho các hoạt động khác như an ninh, quốc phòng, và quan hệ đối ngoại của quốc gia.
- Tôi không đồng ý với ý kiến B. Vì Ngân sách nhà nước là tổng hợp các khoản thu, chi được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
- Tôi không đồng ý với ý kiến C. Vì ngân sách nhà nước là tổng hợp các khoản thu chi được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
- Tôi đồng ý với ý kiến D. Ngân sách nhà nước là tổng hợp các khoản thu chi được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Bài tập số 2
Nội dung nào sau đây không phải là đặc điểm của ngân sách nhà nước? Tại sao?
A. Ngân sách nhà nước bao gồm tổng hợp các khoản thu chi được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định.
B. Quyết định về ngân sách nhà nước được đưa ra bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
C. Xây dựng và thực hiện ngân sách nhà nước nhằm mục tiêu bảo đảm về mặt tài chính cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước vì lợi ích chung của quốc gia.
D. Ngân sách nhà nước là bản tài chính mô tả các khoản thu và chi của Nhà nước.
Gợi ý đáp án
- Nội dung “D. Ngân sách nhà nước là bản tài chính mô tả các khoản thu và chi của Nhà nước.” không phải là đặc điểm của ngân sách nhà nước.
- Vì: các đặc điểm của Ngân sách nhà nước là:
+ Bao gồm tổng hợp các khoản thu chỉ được dự toán và thực hiện trong một thời gian nhất định.
+ Được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
+ Hoạt động thu chi của ngân sách nhà nước được thực hiện theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp
+ Được xây dựng và thực hiện nhằm mục tiêu bảo đảm về mặt tài chính cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước vì lợi ích chung của quốc gia.
Bài tập số 3
Hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi
Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, giáo dục nghề nghiệp là một phần của hệ thống giáo dục quốc dân. Mỗi năm, ngân sách nhà nước luôn ưu tiên cung cấp kinh phí cho lĩnh vực giáo dục đào tạo và dạy nghề để đảm bảo tuân thủ tỷ lệ theo quy định tại Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phục vụ nhu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong bối cảnh kinh tế thị trường và hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Cụ thể, ngân sách nhà nước cho giáo dục, đào tạo và dạy nghề trong năm 2019 là 244 835 tỉ đồng, chiếm 24,49% tổng chi ngân sách nhà nước (ngân sách trung ương 28 335 tỉ đồng, ngân sách địa phương 216 500 tỉ đồng); trong năm 2020 là 258 750 tỉ đồng, chiếm 24,49% tổng chi ngân sách nhà nước (ngân sách trung ương 30 250 tỉ đồng, ngân sách địa phương 228 500 tỉ đồng).
(Theo Thời báo tài chính Việt Nún, ngày 12/5/2020)
a) Vì sao Nhà nước chi ngân sách cho công tác giáo dục nghề nghiệp?
b) Vai trò của ngân sách nhà nước ở đây là gì?
Gợi ý đáp án
a) Lý do Nhà nước chi ngân sách cho công tác giáo dục nghề nghiệp là vì: giáo dục nghề nghiệp là một phần của hệ thống giáo dục quốc dân, phục vụ nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hoá trong bối cảnh kinh tế thị trường và hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
b) Vai trò của ngân sách nhà nước ở đây là đẩy nhanh quá trình hội nhập quốc tế.
Bài tập số 4
Hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi
Bà X, mặc dù có thu nhập phải nộp thuế vào ngân sách nhà nước, nhưng đã không kê khai đúng thu nhập của mình để trốn tránh nộp tiền vào ngân sách. Biết hành động này là sai, Q đã khuyên bà nên tuân thủ đúng quy định của pháp luật về ngân sách.
a) Hãy nhận xét hành động của bà X trong tình huống trên.
b) Em đồng ý hay không đồng ý với việc làm của Q? Vì sao?
Gợi ý đáp án
a) Hành động của bà X trong tình huống trên là vi phạm luật, là sai. Bởi: Nghĩa vụ nộp thuế là một nghĩa vụ bắt buộc của mọi công dân.
b) Tôi đồng ý với hành động của anh Q. Bởi: Công dân có nghĩa vụ nộp đầy đủ và đúng hạn các khoản thuế, phí, lệ phí và các khoản nộp khác vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.
Trả lời câu hỏi phần Vận dụng
Vận dụng 1
Hãy tìm hiểu về ngân sách địa phương tại nơi bạn sống liên quan đến giáo dục và đào tạo; sau đó chia sẻ kết quả tìm hiểu với bạn bè.
Gợi ý đáp án
Tự thực hiện.
Vận dụng 2
Hãy viết một bài luận ngắn (khoảng 300 từ) để thể hiện quan điểm của bạn về một hành vi vi phạm pháp luật về ngân sách nhà nước mà bạn biết.
Gợi ý đáp án
Chiêu 'trốn thuế' của các doanh nghiệp bất động sản.
Bài tham khảo
Theo quy định của Luật Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp, doanh nghiệp phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp với mức suất là 20%. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bất động sản đang tận dụng 'chiêu' hợp đồng 3 bên để trốn thuế, giảm xuống chỉ còn 2% theo quy định của Luật Thuế Thu Nhập Cá Nhân. Hành vi này không chỉ làm mất mát lớn cho ngân sách nhà nước mà còn gây ra sự bất công và không hợp lý trong thực tế. Tuy nhiên, nếu bị kiểm tra thanh tra, cách thức tránh thuế này vẫn được coi là hợp lệ. Để giải quyết tình trạng này, cơ quan thuế đang thực hiện các chính sách nhằm đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong thu thuế.
