Giải bài tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 11 Bài 3: Tác động của lạm phát trong kinh tế thị trường Chân trời sáng tạo đưa ra gợi ý cho các em học sinh trong việc trả lời các câu hỏi, khám phá, luyện tập và áp dụng từ trang 19 đến trang 25.
Giải Kinh tế và pháp luật 11 Bài 3 trang 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 giúp các bạn học sinh lớp 11 hiểu rõ hơn về hậu quả của lạm phát đối với kinh tế và xã hội, và vai trò của Nhà nước trong kiểm soát và kiềm chế lạm phát. Có thêm tài liệu gợi ý, so sánh với kết quả đã làm, để rèn luyện và củng cố kiến thức.
Khám phá Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 11 Bài 3
1. Định nghĩa lạm phát
Hãy quan sát biểu đồ dưới đây, đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau
Câu hỏi:
– Bạn nhận xét gì về sự biến động của chỉ số CPI trong biểu đồ trên?
– Giá cả của hàng hoá, dịch vụ, sức mua và giá trị đồng tiền thay đổi như thế nào trong các thông tin trên?
– Bạn hiểu thế nào về khái niệm lạm phát?
Gợi ý đáp án
- Biến động của chỉ số CPI trong biểu đồ không đồng đều, từ năm 2016 đến 2021 đều ở mức cao, nhưng năm 2021 có sự giảm mạnh.
- Giá cả của hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng tăng.
Sức mua và giá trị đồng tiền giảm.
- Lạm phát là sự tăng liên tục của mức giá chung trong nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định, dẫn đến giảm giá trị và sức mua của đồng tiền.
2. Các loại hình lạm phát
Câu hỏi: Dựa trên tỉ lệ lạm phát, hãy liệt kê các loại hình lạm phát được đề cập trong thông tin trên.
Gợi ý đáp án
Thông tin 1: Lạm phát vừa phải
Thông tin 2: Lạm phát phi mã
Thông tin 3: Siêu lạm phát
3. Các nguyên nhân gây ra lạm phát
Gợi ý đáp án
Các nguyên nhân dẫn đến lạm phát:
Do nhu cầu thị trường tăng cao: nhu cầu tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ trên thị trường tăng một cách nhanh chóng, dẫn đến giá cả các mặt hàng bị đẩy lên cao, làm tăng giá chung của hàng hóa, dịch vụ và giảm sức mua của đồng tiền.
Do chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng: khi chi phí của một hoặc vài yếu tố sản xuất (tiền lương, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu,...) tăng sẽ làm tăng tổng chi phí sản xuất của doanh nghiệp, làm tăng giá thành sản phẩm và kéo theo giá của hầu hết hàng hóa, dịch vụ khác tăng lên, làm giảm sức mua của đồng tiền.
Do cung tiền lưu thông trong nước tăng: khi ngân hàng nhà nước mua ngoại tệ, mua công trái, phát hành tiền mới dẫn đến lượng cung tiền lưu thông vượt qua cầu tiền lưu thông, mức giá chung tăng, sức mua của đồng tiền giảm.
4. Tác động của lạm phát đối với nền kinh tế và xã hội
Em hãy đọc các thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi
Câu hỏi:
- Khi xảy ra lạm phát, hoạt động sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng như thế nào?
- Cuộc sống của người lao động bị ảnh hưởng như thế nào khi lạm phát tăng?
Gợi ý đáp án
- Khi lạm phát leo thang, sản phẩm khó được tiêu thụ, gây ra tình trạng một số doanh nghiệp nhỏ và vừa phải ngừng sản xuất hoặc giảm sản lượng, biểu hiện bằng việc cắt giảm hợp đồng, thu hẹp thị trường và phạm vi hoạt động. Lạm phát cũng gây ra tình trạng thiếu tiền vốn do các doanh nghiệp không thể tiếp cận nguồn tín dụng để duy trì sản xuất vì lãi suất tín dụng tăng cao.
- Đối với người lao động, thu nhập thực tế giảm, cuộc sống trở nên khó khăn hơn; khoảng cách giàu nghèo trong xã hội gia tăng.
5. Vai trò của Nhà nước trong việc kiểm soát và hạn chế lạm phát
Câu hỏi:
- Nhà nước có vai trò gì trong việc kiểm soát và hạn chế lạm phát?
- Hãy đề cập một số chính sách khác của Nhà nước để kiểm soát và hạn chế lạm phát mà em biết.
Gợi ý đáp án
- Vai trò của Nhà nước trong việc kiểm soát và hạn chế lạm phát:
- Chính sách tiền tệ chặt chẽ, thận trọng: đảm bảo mức cung tiền tệ hợp lý, giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất
- Thực hiện chính sách tài chính nghiêm ngặt: giảm thuế, cắt giảm đầu tư công, hạn chế chi ngân sách nhà nước để giảm lượng tiền lưu thông và hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất
- Tăng cường chính sách an sinh xã hội: hỗ trợ hộ nghèo, hỗ trợ thuê nhà, mua bảo hiểm cho công nhân, giúp giảm khó khăn trong cuộc sống
- Một số chính sách khác để kiểm soát và hạn chế lạm phát:
- Thực hiện chính sách sản xuất - kinh doanh: hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, tăng sản lượng để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của thị trường
- Đảm bảo đầy đủ các loại hàng hóa thiết yếu; ngăn chặn gian lận hàng hóa, thổi giá
- Tăng cường công tác thông tin, truyền thông để đưa thông tin kịp thời, minh bạch, ổn định tâm lý người tiêu dùng và ổn định lạm phát kỳ vọng
Luyện tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 11 Bài 3
Bạn nghĩ sao về câu hỏi này? Xin giải thích.
Em có đồng ý với nhận định nào sau đây không? Tại sao?
a. Khi giá cả chung của nền kinh tế tăng và giá trị đồng tiền giảm, đó có thể là dấu hiệu của tình trạng lạm phát đang gia tăng.
b. Khi lượng tiền lưu thông vượt quá nhu cầu, giá cả chung tăng lên và giá trị đồng tiền giảm, sức mua giảm sút.
c. Chính phủ đang thực hiện chính sách tiền tệ bằng cách giảm 2% thuế giá trị gia tăng để hỗ trợ các doanh nghiệp.
d. Lạm phát khiến khoảng cách giàu nghèo ngày càng rõ nét hơn trong nền kinh tế, người giàu càng giàu hơn, người nghèo càng nghèo hơn.
e. Tỷ lệ lạm phát 774% được xem là loại siêu lạm phát.
Bạn cho rằng câu hỏi này có ý nghĩa như thế nào? Vui lòng giải thích.
Em hãy phân tích nguyên nhân gây ra lạm phát trong trường hợp sau đây:
Ở quốc gia T, do nhu cầu du lịch dịp cuối năm tăng mạnh, các mặt hàng và dịch vụ được mua nhiều hơn, làm tăng giá nguyên vật liệu đầu vào. Đồng thời, do tác động của thị trường thế giới, giá xăng trong nước cũng tăng cao, làm tăng chi phí sản xuất. Điều này dẫn đến tình trạng giá cả đồng loạt tăng, gây áp lực lên tỷ lệ lạm phát trong quốc gia này.
Câu hỏi 3
Em đánh giá như thế nào về chính sách hỗ trợ sản xuất – kinh doanh để kiểm soát lạm phát của Nhà nước và đưa ra nhận xét về hoạt động của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện D trong trường hợp sau:
Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ sản xuất – kinh doanh thông qua chính quyền địa phương. Huyện D nhận kinh phí từ ngân sách nhà nước để phát triển dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa, gặp khó khăn do giá xăng dầu tăng cao. Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện đã tổ chức nhanh chóng công tác khảo sát theo quy trình và trao số tiền 1,5 tỉ đồng cho các doanh nghiệp gặp khó khăn để giúp họ đáp ứng kịp thời nhu cầu sản xuất cá vào đầu năm.
Câu hỏi 4
Lạm phát tăng có ảnh hưởng gì đến doanh nghiệp và người lao động trong trường hợp sau đây?
Doanh nghiệp A đã cung cấp nguyên liệu cho doanh nghiệp M trong nhiều năm. Gần đây, giá nguyên liệu tăng vì giá nhập khẩu tăng, dẫn đến tăng giá các hàng hoá và dịch vụ, góp phần làm gia tăng lạm phát. Lo ngại về sự đình trệ sản xuất do thiếu nguyên liệu, doanh nghiệp M yêu cầu A nhanh chóng kí hợp đồng cung ứng nguyên liệu trong sáu tháng cuối năm. Tuy nhiên, A yêu cầu tăng giá lên 40% mới thực hiện được hợp đồng. Chủ doanh nghiệp M buồn bã và nói: “Chắc phải tạm ngưng sản xuất thôi'.
Vận dụng Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 11 Bài 3
Câu hỏi: Em hãy nghiên cứu các chủ trương, chính sách của Nhà nước trong việc kiểm soát và kiềm chế lạm phát để chia sẻ cùng các bạn.