Knives Out - Benoit Blanc và dấu ấn riêng của thể loại phim trinh thám

Mặc dù không lòe loẹt như các bộ phim cùng thể loại, Knives Out vẫn là điểm nhấn khác biệt mà thể loại điều tra phá án đang cần vào thời điểm này, với thành công của nhân vật chính Benoit Blanc.

Thám tử, tội ác, và “whodunit”, với bản tính tò mò và mặt tối ẩn sâu trong con người, thể loại phá án luôn có sức hút với chúng ta. Một bí ẩn được xây dựng cẩn thận với những bất ngờ, những thám tử thông minh, và những lập luận mà không ai ngờ đến mở ra cơ hội cho những pha lật mặt kẻ thủ ác, làm hài lòng những người yêu điện ảnh. Cũng như các thể loại khác, phim phá án đã tạo ra một công thức điển hình về những đặc điểm cốt lõi cần có. Nhưng đến một thời điểm, sẽ có một bước đột phá, một làn gió mới cho thể loại này. Bước đột phá đó chính là Knives Out.

Bộ phim khởi đầu bằng cái chết được cho là tự sát của một tỷ phú giàu có và buổi tang của ông đã thu hút những thành viên còn lại của gia đình đến tụ họp dưới một ngôi nhà. Mục đích là để lắng nghe di chúc của người đã qua đời. Và ngạc nhiên thay, ông ta đã để lại toàn bộ gia sản cho người được thuê để chăm sóc mình. Thám tử Benoit Blanc nghi ngờ cái chết này không đơn giản như vẻ bề ngoài, và bắt đầu điều tra. Và kẻ thủ ác chính là…

Để nhận ra sự đột phá của Knives Out, chúng ta phải nhìn vào những yếu tố cơ bản không thể thiếu của một bộ phim phá án. Khi nói về điều tra, thường nghĩ đến các thám tử hoặc cảnh sát, nhưng không phải lúc nào cũng đúng. Trên thực tế, các nhân vật chính trong thể loại phim này đa dạng, có thể là mẹ tìm kiếm sự thật như trong Mother (2009), một học sinh trung học như Sidney trong Scream, hoặc một người chồng điều tra sự biến mất bí ẩn của vợ như Nick trong Gone Girl. Nhìn chung, những tâm điểm của những bộ phim whodunit có thể là bất kỳ ai vướng vào những bí ẩn cần giải đáp, thường liên quan đến việc khám phá danh tính kẻ thực hiện tội ác hoặc đứng sau một bí ẩn nào đó.

Thể loại whodunit luôn có sự cẩn thận và logic trong cách kể chuyện. Điều này là bắt buộc và là một trong những nguyên tắc không thể thay đổi. Sau đó là một câu chuyện phức tạp được xây dựng kỹ lưỡng và có nhiều yếu tố gây hồi hộp. Trong thể loại phá án, đó có thể là vụ án ám sát trong căn phòng kín, một cái chết bất ngờ, hoặc có yếu tố siêu nhiên. Những gì xảy ra sau đó là những manh mối rải rác, được kết hợp vào cốt truyện. Tiếp theo là một dàn nhân vật, mỗi người đều có thể là kẻ tình nghi, thường liên quan đến mối quan hệ với nạn nhân. Trung tâm của mớ rắc rối này là thám tử của chúng ta. Nhân vật này có thể là một nhà điều tra thực thụ hoặc một thám tử “bất đắc dĩ”. Cuối cùng, cao trào của bộ phim là quá trình lật mặt kẻ thủ ác và cách thức thực hiện tội ác của hắn.

Đó là về mặt kịch bản. Trong thể loại phim phá án, hai yếu tố không thể thiếu là khả năng đánh đố và gây bất ngờ. Đây là hai yếu tố quan trọng giúp giữ cho câu chuyện không bị lặp lại và tạo năng lượng cho những câu hỏi mà phim đặt ra, tạo điểm nhấn hấp dẫn và đảm bảo phim không trở nên quá dễ đoán – điều này có thể làm cho phim trở nên nhàm chán.

Để vượt qua những rào cản này, các bộ phim phá án thường được chuyển thể từ các cuốn sách trinh thám hoặc có yếu tố trinh thám để giải quyết các vấn đề logic và kịch bản phức tạp. Có sẵn những nhân vật thám tử nổi tiếng đồng nghĩa với việc có một lượng lớn người hâm mộ theo dõi các cuộc phiêu lưu của họ. Các tên tuổi như Sherlock Holmes, Marple hoặc Hercules Poirot là những ví dụ điển hình.

Vậy vị thám tử Benoit Blanc đứng ở đâu trong số những tên tuổi kinh điển này? Blanc có thể được xem là một thám tử trẻ tuổi nhất hiện nay. Là sáng tạo của đạo diễn Rian Johnson ra mắt khán giả toàn cầu thông qua Knives Out – một bộ phim gốc không dựa trên bất kỳ tiểu thuyết trinh thám nào. Mặc dù vậy, dấu ấn của những tác phẩm văn học trinh thám kinh điển vẫn hiện diện, đặc biệt là của Agatha Christie và một chút của Doyle, nhưng vẫn mang đậm phong cách riêng.

Benoit Blanc xuất hiện lần đầu trong Knives Out với hình ảnh một thám tử lịch lãm, ăn mặc chỉn chu và có giọng nói miền Nam nước Mỹ, mang đậm nét độc đáo nhưng vẫn rất thông minh và sắc bén. Tuy nhiên, Blanc cũng được mô tả là một người lịch sự và dễ gần.

Blanc lấy một chút đặc trưng từ Poirot, Marple, Holmes và Columbo, nhưng vẫn giữ tính cách riêng biệt. Khác với Holmes khá kín đáo và khó gần, Blanc lại thân thiện và giao tiếp dễ dàng. Trái ngược với Poirot thích sự hào nhoáng trong việc phá án, Blanc ưa sự tinh tế và hiệu quả - điều hiển nhiên trong cuộc đối đầu cuối cùng trong Knives Out, khi Blanc chỉ đối đầu với kẻ tình nghi duy nhất. Sự ưa thích hiệu quả là một phong cách Mỹ, mặc dù Blanc có vẻ rất 'Âu' trong phong cách sáng tạo của mình.

Tuy nhiên, một hình ảnh thám tử đặc biệt không nhất thiết phải đi đôi với một kịch bản phức tạp. Thực tế, Knives Out chỉ tương đương hoặc ít hơn các tác phẩm cùng thể loại như Death on the Nile hoặc Murder on the Orient Express, thậm chí còn ít hơn so với Sherlock Holmes với một số điểm - cách trình bày câu chuyện và tính lắt léo của vụ án.

Death on the Nile, Murder on the Orient Express tuân theo những điểm cốt lõi của một vụ án bí ẩn, bao gồm án mạng và thám tử phá án theo cách truyền thống. Họ giới thiệu cho chúng ta một loạt các manh mối và nghi phạm. Chiến lược thường thấy trong thể loại này là số lượng lớn nghi phạm, mỗi người đều có động cơ và mâu thuẫn đủ để thú vị cho việc 'giải quyết' nạn nhân. Knives Out cũng sử dụng các bước cơ bản này, nhưng với sự thông minh hơn.

Trái với cách Agatha Christine thích làm người xem mê mẩn với vô số manh mối, nhưng trailer của Glass Onion: A Knives Out Mystery đã lộ hết bí mật, còn Conan Doyle lại ẩn những chi tiết quan trọng để chứng minh sự thông minh của Holmes, Knives Out cho khán giả đi cùng Benoit Blanc chứng kiến một vụ án rõ ràng...rất rõ ràng. Dù bắt đầu từ một vụ tai nạn, sau đó trở thành một vụ tự sát được Harlan (nạn nhân) quyết định, bộ phim lật ngược lại và đặt câu hỏi “Bạn chắc chắn không?'.

Mặc dù có một dàn nghi phạm đông đảo, nhưng tất cả mọi thứ đều đã được giải đáp ở...giữa phim. Câu hỏi là làm thế nào và tại sao Harlan chết, và Knives Out cung cấp bằng chứng là cô y tá Marta đã tiêm nhầm thuốc cho ông và Harlan quyết định tự tử để cứu cô khỏi tội ngộ sát. Sau đó...nếu đó là một bộ phim phá án truyền thống, các nhân vật chính sẽ cố gắng chứng minh lời của Marta, nhưng không, Benoit Blanc sẽ tiết lộ rằng đó không phải là sự thật. Knives Out xây dựng một vụ án giết người chặt chẽ và sau đó đánh đổ nó một cách bất ngờ.

Bằng cách làm mới công thức nhiều lần, Knives Out tạo ra một câu chuyện lôi cuốn khiến người xem không thể dự đoán được kết cục. Họ có thể đoán được nhiều hơn nhưng không thể đoán được cách mà mọi thứ sẽ diễn ra. Một điều làm tốt hơn là làm cho các chi tiết cần thiết trở nên hấp dẫn. Mặc dù có thể hơi loay hoay khi hai câu chuyện hợp nhất, Knives Out vẫn tạo ra một bầu không khí kịch tính để chuẩn bị cho phần kết.

Điều này thể hiện Knives Out nổi bật trong thể loại phim phá án. Thay vì một màn trình diễn với dàn nghi phạm là nhân chứng, chúng ta có một màn đối đầu gay cấn, với sự xuất hiện của Benoit Blanc, Marta, và hung thủ.

Kết thúc phim củng cố tính cách độc đáo của Blanc và phương pháp lập luận của ông, đặt Blanc vào một vị thế đối lập với Holmes. Knives Out không chỉ giải trí mà còn đặt ra mục tiêu làm nổi bật phong cách hợp tác của Blanc. Đây là sự ra mắt đầy hứa hẹn của Benoit Blanc, một nhân vật mới mẻ trong thế giới điện ảnh, và hy vọng phần tiếp theo vẫn giữ được sự sáng tạo.

Ảnh: Deadline