Kỳ nhông - loài bò sát với bộ lông màu sắc sặc sỡ

Nếu bạn đang tìm kiếm một người bạn bò sát mới, kỳ nhông (Iguana) có thể là lựa chọn lý tưởng. Xuất phát từ Nam và Trung Mỹ, loài vật này khá thân thiện và dễ thuần hóa. Trước khi quyết định nhận nuôi kỳ nhông hay ghé thăm các trung tâm bảo tồn, hãy cùng Mytour khám phá những thông tin hữu ích về loài vật này nhé!

Kỳ nhông là loài bò sát thuộc họ Iguana.

Tìm hiểu chi tiết về kỳ nhông

Tìm hiểu về kỳ nhông

Kỳ nhông, hay còn gọi là nhông cát, giông cát, dông cát, là loài bò sát thuộc họ Iguanidae. Đây là một trong những loài thằn lằn lớn nhất ở châu Mỹ. Hiện nay, chúng cũng xuất hiện ở nhiều quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Myanmar, Thái Lan, Indonesia, Campuchia,…

Như bao loài bò sát khác, kỳ nhông là loài động vật máu lạnh, sinh sản bằng trứng và có khả năng thích nghi tuyệt vời với môi trường sống.

Kỳ nhông là loài động vật máu lạnh, đẻ trứng và có khả năng thích nghi tốt với môi trường sống. @Shutterstock

Các phân loài kỳ nhông

Hiện nay, hơn 40 loài kỳ nhông đã được công nhận, bao gồm:

Kỳ nhông biển Galápagos

Kỳ nhông Fiji

Kỳ nhông đất Galápagos

Kỳ nhông đuôi gai

Kỳ nhông đá

Kỳ nhông sa mạc

Kỳ nhông xanh

Các loài kỳ nhông có sự đa dạng lớn về kích thước, màu sắc, hành vi và mức độ nguy hiểm trong tự nhiên. Một số loài, như kỳ nhông xanh, rất phổ biến, trong khi các loài khác, như kỳ nhông sọc Fiji, đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

Các loài kỳ nhông có sự khác biệt rõ rệt về kích thước và màu sắc. @Shutterstock

Đặc điểm hình thể của kỳ nhông

Kỳ nhông có thể sở hữu nhiều màu sắc khác nhau, tùy vào từng giống loài. Da của chúng có thể mang màu nâu, xanh lục, cam, vàng cam,...

Nhông cát có một chiếc yếm lủng lẳng dưới cổ, một mào lưng được hình thành bởi các gai da kéo dài từ cổ đến gốc đuôi, cùng một chiếc đuôi dài và nhọn. Yếm phát triển rõ rệt hơn ở con đực trưởng thành so với con cái.

Mắt kỳ nhông có hai mí, trong đó mí trên cố định để bảo vệ mắt, còn mí dưới có thể di chuyển linh hoạt. Mắt đỉnh nằm ngay phía sau mắt, trên đường giữa lưng của hộp sọ. Thực tế, đây không phải là một đôi mắt thực sự, mà là một cơ quan cảm giác giúp đo năng lượng mặt trời và hỗ trợ sự phát triển của các cơ quan sinh dục, tuyến giáp và tuyến nội tiết. Chức năng thị giác của cơ quan này chủ yếu là phát hiện bóng đen từ trên cao, hỗ trợ việc phát hiện kẻ săn mồi.

Vảy trên đầu kỳ nhông thường lớn hơn và không đều so với các vảy ở phần còn lại của cơ thể. Dưới màng nhĩ, có một vảy tròn lớn gọi là mảng dưới màng nhĩ.

Nhông cát thường bị nhầm lẫn với các loài bò sát khác. Chẳng hạn, vì màu sắc tối của chúng, kỳ nhông đuôi gai dễ bị nhầm lẫn với cá sấu. Tuy nhiên, thực tế chúng nhỏ hơn rất nhiều so với cá sấu trưởng thành.

Kỳ nhông có thể bị nhầm với cá sấu do ngoại hình tương tự. @Shutterstock

Tuổi thọ

Tuổi thọ trung bình của kỳ nhông dao động từ 12 đến 15 năm. Tuy nhiên, nếu được chăm sóc tốt, loài dông cát nuôi nhốt có thể sống lâu tới 20 năm hoặc hơn. Một số loài kỳ nhông cát hiếm, như nhông cát xanh Grand Cayman, có thể sống từ 20 đến 40 năm trong tự nhiên và lên đến 70 năm trong điều kiện nuôi nhốt.

Tập tính của kỳ nhông

Kỳ nhông là loài động vật ăn cỏ, chủ yếu ăn lá cây, hoa và quả. Thỉnh thoảng chúng cũng tiêu thụ một số vật liệu động vật như côn trùng, thằn lằn, các loài động vật nhỏ khác, chim non và trứng.

Hầu hết loài nhông cát đạt tuổi trưởng thành sinh dục khi khoảng 3 đến 4 tuổi. Chúng thường sinh sản vào mùa khô để con non có thể nở vào mùa mưa, khi thức ăn dễ tìm hơn.

Kỳ nhông là loài động vật sống theo chế độ "đa thê", nghĩa là một con đực có thể giao phối với nhiều con cái. Hành vi tán tỉnh của con đực bao gồm việc lắc đầu, duỗi và co yếm, dụi đầu hoặc cắn cổ con cái. Ngoài ra, chúng còn có thể đánh dấu đá, cành cây và con cái bằng một chất pheromone dạng sáp tiết ra từ lỗ chân lông đùi.

Sau khoảng 65 ngày giao phối, kỳ nhông cái sẽ chuẩn bị đẻ trứng. Chúng đào tổ sâu từ 45 cm đến hơn 1 mét để đẻ, và tổ này có thể được chia sẻ với những con cái khác.

Mỗi lần đẻ trứng, kỳ nhông thường cho ra từ 10 đến 30 quả trong vòng ba ngày. Số lượng và kích thước trứng phụ thuộc vào kích thước, tình trạng dinh dưỡng và độ tuổi sinh dục của chúng. Trứng nhông cát có đường kính khoảng 15,4 mm và dài từ 35 đến 40 mm.

Kỳ nhông có thể đẻ từ 10 đến 30 trứng trong 3 ngày. @Shutterstock

Sau khi đẻ trứng, con cái có thể quay lại tổ nhiều lần nhưng không canh giữ tổ. Quá trình ấp trứng kéo dài từ 90 đến 120 ngày, với nhiệt độ ấp dao động từ 29,5 đến 33 độ C. Những con non sẽ sử dụng một chiếc răng đặc biệt gọi là caruncle để phá vỡ vỏ trứng, chiếc răng này sẽ rụng ngay sau khi chúng nở.

Kỳ nhông có thể di cư hoặc không, tùy thuộc vào loài. Một số loài kỳ nhông sẽ ngủ đông và di cư đến những khu vực khác vào mùa xuân để giao phối và đẻ trứng. Tuy nhiên, một số loài nhông cát lại đẻ trứng ngay tại nơi sinh sống mà không cần di cư.

Khi cảm thấy nguy hiểm, nhông cát sẽ đứng yên hoặc tìm nơi ẩn nấp để tránh sự chú ý. Nếu bị bắt, chúng có thể vặn mình hoặc quất đuôi để thoát khỏi sự tấn công.

Giống như nhiều loài thằn lằn khác, kỳ nhông có khả năng tự cắt đuôi hoặc làm rụng một phần đuôi để thoát khỏi kẻ săn mồi. Một chiếc đuôi mới sẽ mọc lại trong vòng một năm, mặc dù không dài bằng đuôi cũ.

Diều hâu và các loài chim săn mồi lớn là những kẻ thù chính của kỳ nhông non. Con người cũng là một mối đe dọa lớn, không chỉ ăn thịt kỳ nhông và trứng của chúng mà còn săn lùng chúng để làm mồi cho cá sấu hoặc làm thú cưng.

Tham quan kỳ nhông ở đâu?

1. Thảo cầm viên Sài Gòn

Tại khu bò sát của Thảo cầm viên Sài Gòn, bạn sẽ dễ dàng gặp những chú kỳ nhông. Không chỉ có nhông cát, khu vực này còn nuôi nhiều loài động vật khác như kỳ đà nước, rồng Nam Mỹ, cá sấu, thằn lằn bóng, trăn vàng và rùa răng,...

Thảo cầm viên Sài Gòn còn nổi bật với không gian rộng rãi, xanh mát, được xem là 'lá phổi xanh' của thành phố. Đây là nơi lý tưởng để bạn cùng gia đình và bạn bè đi dạo, thư giãn và tận hưởng không khí trong lành.

Những chú kỳ nhông sống tại khu bò sát của Thảo cầm viên Sài Gòn chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của bạn. @Shutterstock

2. Vinpearl Safari Phú Quốc

Vinpearl Safari Phú Quốc là một điểm đến tuyệt vời để khám phá các loài động vật, bao gồm cả kỳ nhông. Nơi đây đang nuôi dưỡng và bảo tồn kỳ nhông cát theo mô hình bán hoang dã gần gũi với thiên nhiên.

Ngoài khu vực bò sát, bạn còn có thể trải nghiệm xe bus ‘Nhốt người thả thú’ tại khu Safari Park, nơi bạn sẽ có cơ hội tiếp xúc gần gũi với các loài động vật hoang dã. Bạn cũng có thể tham quan các khu vực như vườn chim, khu cá sấu,... Vinpearl Safari Phú Quốc là một không gian tuyệt vời, nơi bạn sẽ được khám phá và trải nghiệm vô vàn loài động vật độc đáo.

Loài kỳ nhông cát hiện đang được chăm sóc tại Vinpearl Safari Phú Quốc. @Shutterstock

Kinh nghiệm và lưu ý khi tham quan và ngắm nhìn kỳ nhông

Cách di chuyển đến địa điểm ngắm kỳ nhông

Để chuyến đi của bạn diễn ra suôn sẻ, việc lên kế hoạch lịch trình và đặt vé máy bay sớm là vô cùng quan trọng. Để có được giá vé ưu đãi, bạn nên mua vé trước chuyến đi từ 4 đến 6 tuần. Dưới đây là một số chuyến bay bạn có thể tham khảo:

Vé máy bay đến TP HCM

Vé máy bay đến Phú Quốc

Di chuyển bằng máy bay giúp bạn tiết kiệm đáng kể thời gian. @Shutterstock

Các khách sạn gần khu vực ngắm kỳ nhông

Dưới đây là một số khách sạn bạn có thể cân nhắc cho chuyến đi của mình:

Khung cảnh từ trên cao của Wyndham Grand Phú Quốc. @Wyndham Grand Phú Quốc

Một số điều cần lưu ý khi tham quan kỳ nhông

Để chuyến tham quan kỳ nhông của bạn trở nên hoàn hảo, hãy ghi nhớ những điểm sau:

Du khách cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của vườn thú khi tham quan để đảm bảo sự an toàn cho động vật và du khách. @Shutterstock

Mytour - nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu