Kỷ niệm đẹp là một khía cạnh tươi sáng của tâm trí, khiến ta nhớ về những khoảnh khắc trong quá khứ với niềm vui mãnh liệt hơn hiện tại. Ví dụ, hai người yêu nhau có thể nhớ lại những tháng ngày êm đềm, dù thực tế có thể đã trải qua những biến động. Đó chính là kỷ niệm đẹp, một phần của tâm hồn mà có thể thay đổi cảm xúc của con người.
Kỷ niệm đẹp là gì?
Kỷ niệm đẹp, hay còn được gọi là 'Beautiful Reminiscence' trong tiếng Anh, là sự nhớ về quá khứ một cách tươi đẹp, đầy hi vọng, dù thực tế có thể đã trải qua những thăng trầm.
Nó thể hiện sự đan xen giữa sự thực tế và lẽ phải với một cái nhìn tích cực. Kỷ niệm đẹp đưa ta đến những khoảnh khắc ngọt ngào, giảm bớt những đau đớn và mất mát. Dù hiệu ứng này thường mạnh mẽ nhất khi nhìn lại những sự kiện bình thường, nó vẫn là kết quả của việc nhớ về những trải nghiệm tích cực trong cuộc sống.
Bạn cảm nhận như thế nào về điều này?
Có thể bạn hỏi cha mẹ của mình về tuổi thơ của họ. Họ có thể chia sẻ với bạn về những khoảnh khắc đáng nhớ như thế nào, đặc biệt là so với hiện tại. Có thể là lúc đó trẻ em được tự do chơi đùa, không phải lo lắng về việc học hành cả ngày, có thể là được thưởng thức những món ăn đơn giản hơn và ít bị ốm hơn so với trẻ em ngày nay. Nhưng liệu mọi thứ thực sự như họ nhớ không? Có phải những năm 1900 đấy thật sự vui vẻ như vậy, hay họ đã quên đi những cảnh khốn khó, quên mất điện và cảm giác phải làm ruộng, chăm sóc gia súc như thế nào.
Trong những ngày lễ Tết, có thể bạn cảm thấy không còn hào hứng như ngày xưa. Thời thơ ấu, bạn thích được mua sắm quần áo mới, đi chợ hoa và trang trí nhà cửa... Dù những điều đó vẫn diễn ra ngày nay, nhưng bạn luôn nghĩ rằng 'những ngày xưa tuyệt vời hơn nhiều'.
Tendency của chúng ta trong việc tái hiện ký ức Rosy có thể do nhiều yếu tố.
Đầu tiên, khi chúng ta trải qua một sự kiện nào đó, chúng ta có thể cảm thấy vừa có những suy nghĩ tích cực và tiêu cực, nhưng những suy nghĩ tiêu cực thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, và theo thời gian, chúng ta quên được những suy nghĩ đó, để lại cho mình một ký ức tích cực về sự kiện đó.
Điều này được chứng minh bằng việc chúng ta thường quên những điều phiền toái và những phần tương đối trung lập của quá khứ, khiến cho chúng ta đánh giá quá cao những trải nghiệm đó. Do đó, trong một số trường hợp, việc quên những phần đó có thể làm cho trải nghiệm tổng thể trở nên tích cực hơn.
Ngoài ra, một lý giải hợp lý khác cho hiện tượng này, dựa trên lý thuyết về sự bất hòa, là chúng ta tham gia vào việc điều chỉnh ký ức của mình để làm cho chúng phù hợp với quan điểm hiện tại của bản thân. Chúng ta có thể chỉnh sửa ký ức về quá khứ để phản ánh hình ảnh tích cực hơn về bản thân, ví dụ như ghi nhớ bản thân là một người dũng cảm, xã hội và thành công hơn thực tế, tạo ra những trải nghiệm tích cực hơn.
Một lời giải thích khác khá hợp lý cho hiện tượng này là, dựa trên lý thuyết về sự bất hòa, mọi người tham gia vào việc điều chỉnh tâm lý này để giải thích hành động của họ sau khi trải qua một trải nghiệm đe dọa cách họ đánh giá bản thân. Tương tự như vậy, mọi người cũng có thể thay đổi ký ức về các sự kiện trong quá khứ để phù hợp với quan điểm của họ về bản thân, ví dụ như ghi nhớ bản thân là người dũng cảm, xã hội và thành công hơn thực tế, điều này có thể tạo ra những sự kiện mà họ cảm thấy tích cực hơn.
Tổng thể, nghiên cứu cho thấy lý do chính khiến mọi người trải nghiệm hồi tưởng rosy là họ có khuynh hướng quên đi những phần tiêu cực và trung tính của một số trải nghiệm trong quá khứ, điều này khiến những trải nghiệm đó trở nên tích cực hơn. Tuy nhiên, các yếu tố khác như mong muốn biện minh cho hành động trong quá khứ cũng có thể giải thích tại sao mọi người lại trải qua hiện tượng này.
Hồi tưởng Rosy có thực sự tốt không?
Nhiều người tin rằng điều này tốt vì giúp chúng ta duy trì tâm trí tích cực trong hiện tại. Thực tế, những người ghi nhớ nhiều trải nghiệm tiêu cực hơn có nguy cơ mắc các vấn đề tâm trạng như trầm cảm. Tóm lại, hồi tưởng Rosy là một loại khuynh hướng nhận thức - nhưng, giống như nhiều khuynh hướng nhận thức khác, nó phục vụ một mục đích quan trọng.