Buzz
'Chúng tôi nằm ở xã lẻ của huyện lẻ của tỉnh lẻ', Hồ Xuân Vinh nói với nụ cười khi nhắc đến doanh nghiệp gia đình của mình. Sau khi tốt nghiệp Đại học Bách Khoa và có trải nghiệm làm việc ở ngoại ô Hà Nội, Vinh quay về quê hương ở xã Quỳnh Văn, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An để tiếp tục nghiệp cha. Gần đây, anh đã sáng chế thành công máy chế biến sợi từ thân chuối…
'Cây chuối giờ không bỏ điều gì', kỹ sư cơ khí Hồ Xuân Vinh cười nói với chúng tôi.
Vinh là con trai thứ hai của ông Hồ Văn Hoàn – Giám đốc Công ty TNHH Hồ Hoàn Cầu. Công ty có trụ sở tại xã Quỳnh Văn, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An. Vinh thừa nhận rằng 'đại bản doanh' của gia đình ở quê nhà là 'xã lẻ của huyện lẻ của tỉnh lẻ'.
Về sản phẩm từ cây chuối, kỹ sư cơ khí Bách Khoa cho biết, thay vì chỉ sử dụng quả, thì giờ thân cây chuối cũng có thể sản xuất nhiều sản phẩm khác nhau như:
- Vải sợi may mặc: Sử dụng cho các nhà máy dệt kim
- Giấy làm từ chuối: Đây là một sản phẩm phổ biến trên toàn thế giới
- Khay, đĩa, cốc chén dùng một lần, ống hút… được làm từ bã chuối ép
- Các sản phẩm dinh dưỡng cho cây trồng.
'Bà con trước kia chỉ sử dụng quả, nhưng giờ đây thân chuối cũng có thể sản xuất nhiều sản phẩm hữu ích và có giá trị', Vinh vui vẻ chia sẻ.
Theo thông tin từ Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF), nhựa thuộc họ 'sống lâu'. Tùy vào thành phần, sản phẩm từ nhựa có thể mất từ 20 năm (túi nilon) đến 500 năm (cốc, chai nhựa, bỉm, bàn chải đánh răng…). Trong khi đó, với sợi tự nhiên, Hồ Hoàn Cầu cho biết chỉ mất 1 – 2 năm để phân hủy.
Xu hướng sống xanh, bền vững đang phát triển, đồng thời, lĩnh vực này còn tận dụng được phụ phẩm từ nông nghiệp, tạo ra công ăn việc làm cho bà con.
'Đại dịch Covid-19 khiến nhiều người từ thành phố trở về nông thôn. Họ lên thành phố để tìm việc, và khi trở về nông thôn, họ cũng cần tìm cách kiếm sống. Dứa, chuối là những cây trồng quen thuộc, Hồ Hoàn Cầu có thể giúp họ tạo ra công việc của riêng mình', Vinh nói.
Vinh cho biết ban đầu, Hồ Hoàn Cầu đã hợp tác với một đơn vị sản xuất máy làm sợi từ lá dứa. Tuy nhiên, họ nhận ra rằng dứa có quy mô trồng khá nhỏ ở Việt Nam và phân bố không đồng đều. Trái lại, chuối là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất, và có khả năng tạo ra nhiều việc làm nhất với quy mô trồng rộng lớn khắp cả nước.
Máy tách sợi từ lá dứa, bẹ chuối, và sợi gai để sản xuất vải đã nhận được bằng sáng chế độc quyền từ Cục sở hữu trí tuệ và được đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp. Công suất của máy tách sợi tự động có thể xử lý tới 5 tấn thân chuối tươi hoặc sợi gai trong một ca làm việc. Công ty đã mở thêm một công ty con có tên Abaca, chuyên về ngành sợi tự nhiên, theo mô hình startup.
* Abaca sẽ phát triển ra sao trong năm đầu tiên?
Kỹ sư Hồ Xuân Vinh: Đây là lĩnh vực mới trong năm 2021. Trong năm đầu tiên, chúng tôi sẽ tập trung vào 2 mục tiêu:
- Phát triển công nghệ: Do việc sản xuất nhiều sản phẩm khác nhau, chúng tôi cần nhiều dây chuyền và thiết bị sản xuất.
- Chọn điểm làm mẫu: Khi có mô hình hiệu quả, chúng tôi sẽ lan tỏa ra khách hàng ở Nghệ An, TP.HCM, và Hà Nội, để tăng tính lan tỏa và nhân rộng hơn là chỉ tập trung vào việc bán máy.
Mặc dù thị trường này không phải mới trên thế giới nhưng vẫn mới ở Việt Nam. Tôi nhận thấy có 3 nguyên nhân: Việt Nam chưa có công nghệ chế biến; Chưa có mô hình sản xuất hiệu quả; Chưa có công ty dẫn dắt thị trường.
Vì vậy, chúng tôi đã thành lập một công ty dẫn dắt thị trường và phát triển dây chuyền công nghệ cũng như mô hình sản xuất để chứng minh hiệu quả. Quá trình đưa một công nghệ mới hoặc một sáng chế ra thị trường đòi hỏi thời gian và công sức.
* Sáng chế các sản phẩm từ chuối có vẻ là xu hướng mới? Một năm trước, đã có một dự án startup làm hộp đựng thực phẩm, đĩa dùng 1 lần từ lá chuối. Dù dự án đã thu hút sự chú ý và đoạt giải nhất tại một cuộc thi khởi nghiệp, nhưng sau đó sản phẩm không thấy được phát triển…
Rất nhiều dự án như vậy đã chứng tỏ sự tiềm năng của việc tận dụng thân chuối để sản xuất nhiều sản phẩm hữu ích. Nhiều người đã nhận thức được cơ hội này, nhưng không phải ai cũng đủ năng lực để phát triển. Việc tạo ra công nghệ không phải là điều dễ dàng và đòi hỏi người có chuyên môn để thực hiện. Bạn có thể có ý tưởng và sản phẩm, nhưng không phải ai cũng có dây chuyền sản xuất máy móc.
* Theo ông, những khó khăn chính trong việc biến một ý tưởng sáng chế thành một sản phẩm thương mại là gì?
Đầu tiên, cần phải đánh giá khả thi của ý tưởng sáng chế, xem nó có ứng dụng thực tế không. Phải nhìn nhận thị trường và xác định có tiềm năng phát triển ở cả trong nước và quốc tế hay không.
Hai, về mặt vốn và kỹ thuật. Việc phát triển một ý tưởng sáng chế đòi hỏi hiểu biết sâu rộng về kỹ thuật, và phải đầu tư vốn lâu dài cho dự án đó. Một sáng chế cần mất từ 3 – 4 năm, thậm chí có khi cả 10 năm mới có sản phẩm hoàn thiện, không phải ai cũng có thể thành công ngay từ đầu.
Một khó khăn nữa là sự kết hợp giữa tư duy kinh tế, kinh doanh và sáng tạo. Có người nghiên cứu ra sản phẩm nhưng không biết cách thương mại hóa nó. Có người giỏi kinh doanh nhưng không có ý tưởng sáng chế. Đây là một rào cản lớn đối với các nhà khoa học muốn đưa sáng chế của mình ra thị trường. Có thể sản phẩm sáng chế đi trước thời đại vì chưa có nhu cầu từ thị trường.
Ba là vấn đề sao chép ở Việt Nam. Sản phẩm của chúng tôi đã bị sao chép rất nhiều, nhưng việc kiện cáo lại tốn chi phí, thời gian và công sức. Đối thủ sao chép thì chúng tôi tập trung vào cải tiến sản phẩm liên tục để vượt qua họ, hoặc chăm sóc khách hàng tốt hơn để chiến thắng trong cạnh tranh.
Việc nghiên cứu đòi hỏi chi phí lớn và tiến triển chậm. Đây là con đường an toàn nhưng khó để phát triển nhanh chóng.
Do đó, chúng tôi đã thành lập Abaca, là nơi áp dụng các sáng chế và là mô hình startup thay vì doanh nghiệp vừa và nhỏ, để thu hút vốn và phát triển mạnh mẽ hơn.
* Cảm ơn bạn rất nhiều!
