Buzz
1. ECMO được sử dụng trong những tình huống nào?
1.1. ECMO là phương pháp điều trị gì?
ECMO là một phương pháp điều trị oxi hóa thông qua một thiết bị ngoại vi. Phương pháp này sử dụng sự lưu thông và trao đổi oxi bên ngoài cơ thể để hỗ trợ chức năng sống cho bệnh nhân đang mắc bệnh suy tuần hoàn và hô hấp nghiêm trọng. Nó có thể được miêu tả như một bộ máy tim phổi nhân tạo giúp cho phổi và tim được thư giãn và phục hồi sớm.
ECMO là một thiết bị thay thế cho chức năng tim phổi tự nhiên
1.2. Tình huống nào cần phải áp dụng ECMO?
Phương pháp điều trị bằng ECMO được áp dụng cho:
- Bệnh nhân đang mắc bệnh lý nghiêm trọng, có nguy cơ ngừng tuần hoàn hoặc ngừng hô hấp gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Phổi không đủ khả năng cung cấp oxy cho cơ thể dù đã được máy thở hỗ trợ.
- Phổi không thể loại bỏ khí carbon dioxide dù đã có máy thở hỗ trợ, tim không đủ sức để đưa máu đi khắp cơ thể.
- Người mắc bệnh về phổi, tim và đang đợi để được cấy ghép nội tạng.
2. Phân loại kỹ thuật thực hiện và cấu tạo của hệ thống ECMO
2.1. Phân loại kỹ thuật thực hiện ECMO
Hiện nay, có hai loại ECMO phổ biến là:
- ECMO V - V: hút máu từ tĩnh mạch và trả về tĩnh mạch để tạo ra một lá phổi nhân tạo cho cơ thể.
- ECMO V - A: hút máu từ tĩnh mạch và trả về động mạch để tạo thành một trái tim nhân tạo bơm máu đi nuôi cơ thể.
Cả hai phương pháp ECMO này hoạt động dựa trên nguyên tắc là máu được lấy ra khỏi cơ thể từ hệ thống tĩnh mạch, sau đó được bổ sung oxy và trả lại cho cơ thể.
Điểm khác biệt giữa hai phương pháp ECMO hiện đang được áp dụng
2.2. Cấu trúc của hệ thống ECMO
Cho dù sử dụng kỹ thuật điều trị ECMO nào trong hai loại trên, một hệ thống ECMO cần phải có các thiết bị sau:
- Ống cannula: tiếp cận mạch máu.
- Ống dẫn máu có phủ heparin: tránh tình trạng đông máu khi thực hiện điều trị ECMO.
- Màng trao đổi oxy: bao gồm hàng ngàn sợi rỗng với nhiệm vụ giúp tế bào hồng cầu di chuyển dễ dàng khi tiếp xúc với khí lưu thông.
- Bơm máu: có thể là bơm ly tâm hoặc trục lăn. Thông thường sẽ là bơm ly tâm vì ít gây tan máu hơn.
- Hệ thống trao đổi nhiệt: duy trì nhiệt độ cho máu khi đi qua ECMO để tránh mất nhiệt trong trường hợp dòng máu bên ngoài cơ thể quá lớn.
3. Những nguy cơ có thể xảy ra khi sử dụng ECMO
Toàn bộ quy trình điều trị bằng kỹ thuật ECMO sẽ được bác sĩ theo dõi một cách cẩn thận để tránh hoặc xử lý kịp thời các biến chứng có thể xảy ra đối với bệnh nhân. Tuy nhiên, có một số trường hợp nhất định sẽ gặp phải một số vấn đề nghiêm trọng như:
- Xuất huyết
Đây là tình trạng phát sinh do tác động của việc sử dụng thuốc chống đông. Nguy hiểm nhất khi xuất huyết ở phổi, não, dạ dày và các vị trí đặt ống thông. Trong trường hợp bệnh nhân gặp phải vấn đề này, họ có thể được sử dụng thuốc cầm máu và đôi khi cần phải phẫu thuật.
Quá trình điều trị ECMO của bệnh nhân được bác sĩ theo dõi cẩn thận để kịp thời phát hiện biến chứng
- Suy thận
Thỉnh thoảng, bệnh nhân điều trị bằng ECMO không đủ máu cung cấp cho thận, dẫn đến suy thận cấp. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần phải thực hiện lọc máu. Sau điều trị, thận bị tổn thương có thể phục hồi, nhưng một số trường hợp sẽ cần lọc máu suốt đời.
- Nhiễm trùng
Vì ống thông của máy ECMO đi từ môi trường bên ngoài vào máu của người bệnh, nên có thể gây nhiễm trùng. Các ống thông này là cửa ngõ cho mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể. Nhiễm trùng có thể xảy ra ở mọi cơ quan trong cơ thể.
Bệnh nhân bị nhiễm trùng khi sử dụng máy ECMO thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Một số bệnh nhân bị nhiễm trùng nặng có thể tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể.
- Tổn thương chân
Bệnh nhân sử dụng ECMO qua tĩnh mạch hoặc động mạch ở đùi có thể gặp khó khăn trong việc giảm lưu lượng máu đến chân, gây tổn thương mô chân. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ cố gắng khôi phục tưới máu cho chân bằng cách thay đổi vị trí đặt ống thông. Nếu tổn thương chân quá nặng, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật, thậm chí phải cắt bỏ chi.
- Đột quỵ
Một số vùng nhất định ở não của bệnh nhân sử dụng ECMO có thể thiếu máu do tồn tại cục máu nhỏ. Điều này có thể dẫn đến đột quỵ và tổn thương vĩnh viễn một phần của não.
Có những bệnh nhân mất khả năng cử động một số phần của cơ thể hoặc mất khả năng nhìn thấy, nói chuyện, ghi nhớ,... Một số trường hợp có thể hồi phục một số chức năng sau đột quỵ, nhưng rất hiếm. Tuy nhiên, ít bệnh nhân sử dụng ECMO gặp phải đột quỵ.
ECMO là hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể có khả năng hỗ trợ hoặc thay thế hoàn toàn hoạt động của tim, phổi. Ngoài ra, nó cũng có thể được đặt cùng lúc nhiều ống thông ở các vị trí khác nhau và kết hợp với tạm ngưng tuần hoàn máu tạm thời.
Để triển khai kỹ thuật điều trị hiện đại và phức tạp này, các kỹ thuật viên và bác sĩ cần được đào tạo chuyên môn cao và có kinh nghiệm. Vì vậy, bệnh nhân cần chọn các cơ sở y tế đáng tin cậy để đảm bảo hiệu quả tối đa của quá trình điều trị và xử lý các biến chứng có thể phát sinh khi sử dụng ECMO.
