Lá lách

Lá lách hay lá lách, theo đông y gọi là tỳ (tiếng Anh: 'spleen', từ tiếng Hy Lạp σπλήν—splḗn) là một cơ quan có ở hầu như tất cả các động vật có xương sống. Cấu trúc của nó tương tự như một hạch bạch huyết lớn, chủ yếu hoạt động như một bộ lọc máu.

Lá lách đóng vai trò quan trọng trong việc lọc máu và cung cấp máu dự trữ trong các trường hợp khẩn cấp như sốc xuất huyết. Nó cũng tái chế sắt từ các tế bào hồng cầu đã lọc bỏ và tiêu hóa hemoglobin lọc từ các tế bào hồng cầu già. Phần 'globin' (các tiểu đơn vị protein) được phân hủy thành các axit amin, và nhóm heme được chuyển hóa thành bilirubin để gan tiết mật phục vụ quá trình tiêu hóa.

Lá lách tổng hợp kháng thể ở tủy trắng và loại bỏ vi khuẩn và tế bào hồng cầu bị bao bọc bởi kháng thể trong quá trình lọc máu và tuần hoàn bạch huyết. Một nghiên cứu khoa học năm 2009 trên chuột cho thấy lá lách chứa nửa tổng số bạch cầu đơn nhân của cơ thể trong tủy đỏ. Những bạch cầu này sau đó di chuyển đến các mô tổn thương như tim và chuyển biến thành tế bào bạch cầu và thực bào đại trong quá trình làm lành mô.

Ở con người, lá lách có màu nâu và nằm trong ổ bụng bên trái góc trên phần tư.

Cấu trúc

Lá lách trong cơ thể người trưởng thành khỏe mạnh có chiều dài từ khoảng 7 cm đến 14 cm. Nó thường nặng từ 150 gram đến 200 gram. Một cách dễ nhớ về giải phẫu lá lách là quy tắc 1x3x5x7x9x11, với kích thước là 1 inch x 3 inch x 5 inch, cân nặng khoảng 7 ounce, và nằm giữa xương sườn thứ 9 và thứ 11 bên trái.

Bề mặt

Bề mặt nội tạng của lá lách

Các bề mặt hoành của lá lách (hoặc bề mặt cơ hoành) lồi, mịn, hướng lên trên, hướng ngược, và hướng sang trái, ngoại trừ đoạn cuối phía trên, nơi mà nó hướng về phía giữa. Điều này liên quan đến các bề mặt dưới của cơ hoành, phân chia nó từ xương sườn thứ 9, thứ 10, và thứ 11 bên trái, cũng như can thiệp dưới của phổi trái và màng phổi.

1. Tham gia sản xuất tế bào lympho. Trong giai đoạn phát triển sớm, lá lách cũng sản xuất hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu trước khi sinh ra.

2. Phá huỷ các tế bào máu già cỗi, giữ lại sắt, protein và các chất cần thiết để tạo ra tế bào mới.

3. Dự trữ máu cho cơ thể. Khi lá lách co lại hoặc giãn ra, nó cũng tham gia điều chỉnh khối lượng máu và tế bào máu trong tuần hoàn.

4. Lá lách còn đóng vai trò trong hệ thống miễn dịch bằng cách lọc vi khuẩn và các tạp chất trong máu.

Chú thích

• Hình giải phẫu: 38:03-01 tại Trung tâm Y tế Ngoại ô SUNY, trang mạng Giải phẫu Người trực tuyến—'Bề mặt nội của lá lách.'
• Ảnh giải phẫu từ SUNY 7881
• 'lách' từ Bách khoa toàn thư Encyclopædia Britannica Trực tuyến
• Bạch huyết và Hệ thống Bạch huyết Lưu trữ 2009-03-13 tại Wayback Machine, Kidshealth.org (Học viện Y khoa Gia đình Hoa Kỳ)
• Các bệnh về lá lách từ MedlinePlus
• 'Cuối cùng, lá lách được Sự tôn trọng' Bài viết của New York Times về lá lách

Bản mẫu:Giải phẫu động vật Bản mẫu:Hệ bạch huyết