Dành cho bữa ăn hàng ngày của người Việt, lá lốt không chỉ là thành phần thơm ngon trong canh mà còn là một phương pháp chữa trị cho nhiều vấn đề sức khỏe như xương khớp, tổ đỉa, viêm xoang, đau bụng, và nhiều hơn nữa. Mytour Blog sẽ hướng dẫn bạn về đặc điểm của lá lốt, các bài thuốc, và điều cần lưu ý khi sử dụng.
Tất cả thông tin về đặc điểm của lá lốt
Lá lốt thuộc họ Hồ tiêu, có tên khoa học là Piper Sarmentosum. Cây này mạnh mẽ trong môi trường râm mát, ẩm ướt. Với chiều cao trung bình từ 30cm – 40cm, lá lốt có hình dạng gần giống trái tim, mặt láng bóng và mặt hơi sần sùi. Vị cay nồng của lá khiến nó trở thành một lựa chọn thú vị trong ẩm thực Việt Nam.
Vì lá là phần được sử dụng nhiều nhất, nhiều người ít chú ý đến hoa. Hoa lá lốt thường mọc dưới nách lá, có màu trắng và khá bền. Quả của cây này là loại quả mọng, chứa hạt bên trong, và tất cả các phần của cây đều có thể làm bài thuốc trị bệnh. Cách bảo quản lá để sử dụng lâu sau khi hái là rửa sạch, để ráo nước ở nơi thoáng mát và tránh ánh sáng mặt trời.
Theo tính toán của chuyên gia dinh dưỡng, 100g lá lốt chỉ chứa khoảng dưới 40 kcal, với 86.5g nước, 2.5g chất xơ, và 4.3g chất đạm. Lá lốt còn chứa các hoạt chất như:
- Tinh dầu: Chiếm từ 0.5% đến 1% khối lượng khô, với nhiều hợp chất như benzyl axetat, piperolotin, beta-caryophyllene, piper lolot on, piperolotidin. Tinh dầu giúp kháng viêm, kháng khuẩn, sát trùng, giảm đau nhức và kích thích hệ tiêu hoá.
- Alkaloid: Bao gồm piplartine, piperin,… Alkaloid kích thích và ức chế hệ thần kinh trung ương, giúp trừ phong hàn, giãn mạch máu và làm ấm cơ thể.
- Flavonoid: Các loại Flavonoid như kaempferol, apigenin hay quercetin có tác dụng chống oxy hóa, ngừa viêm nhiễm, bảo vệ tế bào và chống lại ung thư.
Lá lốt có tác dụng gì?
Dù ở trạng thái tươi hay đã phơi khô, lá lốt vẫn giữ nguyên công dụng. Bạn có thể sử dụng nó như rau sống hoặc chế biến thành nhiều món ăn như xào, nấu canh, nấu cháo, nướng, rán,…
Bên cạnh ẩm thực, lá lốt còn là bài thuốc dân gian với nhiều công dụng:
- Giảm đau, giải độc, giảm cảm, điều trị say nắng.
- Điều trị chứng ra mồ hôi ở tay chân, chứng tay chân lạnh, viêm xoang.
- Chống viêm nhiễm, giảm sưng, kháng khuẩn.
- Trị đầy bụng, khó tiêu hoá, nôn mửa.
- Trị mụn nhọt.
Những bài thuốc trị bệnh từ lá lốt
Trong các phương thuốc dân gian, lá lốt thường được kết hợp với các thành phần khác như ngải cứu, tía tô, lá chanh, lá xương sông, rễ tầm gai,… để ngâm tay chân hoặc pha chế. Cụ thể, bài thuốc điều trị từng loại bệnh như sau:
Lá lốt hỗ trợ giảm đau bụng
Nguyên liệu: 20g lá lốt tươi.
Cách làm:
- Bước 1: Rửa sạch lá lốt với nước nhiều lần và cho vào nồi.
- Bước 2: Nấu sôi 20g lá với khoảng 300ml nước cho đến khi nước hơi bay hơi và còn khoảng 100ml.
- Bước 3: Chia thành 2 phần và uống hết trong ngày.
Bệnh tổ đỉa
Nguyên liệu: Khoảng 30g lá lốt.
Cách làm:
- Bước 1: Rửa sạch lá lốt với nước.
- Bước 2: Giã nát lá và vắt kiệt nước cốt để uống. Lưu ý, không để sang ngày hôm sau.
- Bước 3: Đổ thêm 3 bát nước vào bã lá và nấu sôi.
- Bước 4: Vớt bã ra, dùng nước thuốc để rửa vùng da bị tổ đỉa, còn bã thì đắp lên và băng lại. Thực hiện khoảng 2 lần/ngày, liên tục trong một tuần để thấy hiệu quả nhanh.
Hỗ trợ điều trị bệnh đau nhức xương khớp
Trong Đông Y, lá lốt thường được sử dụng để nấu món ăn hoặc sắc nước, giúp bổ máu và điều trị triệu chứng đau nhức xương khớp. Dưới đây là 2 cách thường áp dụng nhiều nhất vì mang lại hiệu quả rõ rệt.
Cách 1
Chuẩn bị nguyên liệu: Ức khoả 600g lá lốt và 100g thịt cắt nhỏ.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Hazơ chế sạch nguyên liệu.
- Bước 2: Ướp thịt với gia vị sao cho vừa ăn, sau đó xào chín cùng lá lốt.
- Bước 3: Hãy ăn món này từ 3 lần/tuần để sớm cảm nhận công dụng trị bệnh đau xương khớp.
Cách 2
Chuẩn bị nguyên liệu: Khoảng 300g lá lốt.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Làm sạch lá để loại bỏ bụi bẩn.
- Bước 2: Nấu lá với nước ấm cho đến khi nước còn lại 50%, sau đó tắt bếp.
- Bước 3: Uống hết trong ngày, tốt nhất sau bữa ăn tối.
Lá lốt hỗ trợ giảm sưng ở đầu gối
Chuẩn bị nguyên liệu: 20g lá lốt và 20g ngải cứu.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch 2 nguyên liệu và giã nhuyễn.
- Bước 2: Chưng 2 loại thảo dược với giấm trên lửa vừa.
- Bước 3: Đắp lên khu vực đầu gối sưng trong 10 ngày liên tục để cải thiện.
Hỗ trợ điều trị chứng ra mồ hôi chân, tay
Chuẩn bị nguyên liệu: 30g lá lốt.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Sơ chế và sao vàng hạ thổ nguyên liệu.
- Bước 2: Đun sôi cùng 3 chén nước nhỏ cho đến khi nước rút cạn chỉ còn 1 chén thì tắt bếp.
- Bước 3: Uống trong ngày, đều đặn 7 ngày rồi nghỉ 4 ngày và tiếp tục chu kỳ này một lần nữa.
Công dụng của lá lốt: Điều trị mụn nhọt
Chuẩn bị nguyên liệu: 15g mỗi loại bao gồm lá lốt, lá ráy, lá chanh, tía tô, cây chanh.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Loại bỏ vỏ cây chanh, phơi khô dưới ánh nắng rồi giã nhỏ. Sử dụng để rắc lên vết mụn nhọt.
- Bước 2: Rửa sạch và giã nhuyễn những thảo dược còn lại, sau đó đắp trực tiếp lên vùng da bị mụn nhọt. Mỗi ngày đắp 1 lần, liên tục trong 3 ngày để thấy hiệu quả nhanh chóng.
Điều trị viêm nhiễm âm đạo
Chuẩn bị nguyên liệu: 15g lá lốt, 20g phèn chua, 40g nghệ.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch và để ráo các loại nguyên liệu trên.
- Bước 2: Đặt thảo dược vào nồi, đổ nước ngập quá 2 đốt tay và nấu nhỏ lửa trong khoảng 15 phút.
- Bước 3: Chắt bỏ bã, lấy nước và sử dụng để rửa âm đạo trực tiếp.
Chữa trị viêm tinh hoàn
Chuẩn bị nguyên liệu: 12g lá lốt, 6g phòng sâm, 5g hoàng kỳ, 21g sinh khương, 12g bạch truật, 4g cam thảo, 12g lệ chi, 10g bạch linh, 6g sơn thù.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch nguyên liệu và đặt vào nồi.
- Bước 2: Đổ 600ml nước và nấu sôi cho đến khi nước bốc hơi chỉ còn 200ml thuốc trong nồi thì tắt bếp.
- Bước 3: Đợi thuốc nguội và uống hết trong ngày.
Hỗ trợ giảm phù thũng do suy thận
Chuẩn bị nguyên liệu: 20g lá lốt, 10g cà gai leo, 10g lá đa lông, 10g mã đà, 10g rễ mỏ quạ.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu và đun sôi trong 500ml nước lọc.
- Bước 2: Khi nước còn khoảng 150ml, tắt bếp. Để thuốc nguội và uống hết trong ngày không để lại cho ngày hôm sau.
Giảm các triệu chứng của bệnh viêm xoang
Chuẩn bị nguyên liệu: 10-20g lá lốt.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch lá và vò nát.
- Bước 2: Đặt lá vào mũi để tinh dầu thấm vào, hỗ trợ điều trị viêm xoang. Làm mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Lá lốt giúp giảm triệu chứng cảm nhanh chóng
Nguyên liệu: 20g lá lốt, 5 củ hành hương, 1 tép tỏi, nửa củ hành tây, 2g gừng, 1 nắm gạo.
Cách làm:
- Bước 1: Nấu cháo từ gạo.
- Bước 2: Khi gạo đã nở đều, thêm dược liệu và gia vị sao cho phù hợp vị ăn.
- Bước 3: Chờ cháo chín, múc ra và ăn khi nóng để kích thích cơ thể mồ hôi, giúp giảm triệu chứng cảm lạnh.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng lá lốt
Trong quá trình sử dụng lá lốt để điều trị hoặc nấu ăn hàng ngày, hãy chú ý đến những điều sau:
- Không sử dụng liên tục trong thời gian dài vì thảo dược này có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và thận.
- Phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng, vì lá lốt có thể gây co thắt tử cung và ảnh hưởng đến thai nhi. Người đang cho con bú cũng nên tránh sử dụng nhiều để tránh tắc hoặc loãng sữa (do lá có tính nóng).
- Tránh sử dụng cho người bị nhiệt miệng, đau dạ dày, táo bón, sốt cao, tá tràng, liêm loét dạ dày, vì có thể gây kích ứng và làm trầm trọng bệnh tình.
- Không nên sử dụng quá mức, vì có thể gây ra tình trạng ợ nóng, đầy bụng, khó tiêu hóa. Mức sử dụng cho người bình thường nên từ 50g đến không quá 100g mỗi ngày.
- Nếu sử dụng lá lốt như là một loại thuốc, hãy kiên trì theo đúng công thức và hướng dẫn để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Lựa chọn lá lốt tự nhiên, không chứa phụ gia bảo quản, không bị sâu bệnh, không quá già hoặc quá non để đảm bảo chất lượng làm thuốc.
- Thận trọng với người có khả năng dị ứng. Trước khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ để tránh tình trạng dị ứng không mong muốn.
- Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường hoặc tình trạng bệnh nghiêm trọng, cần ngừng sử dụng ngay và tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các bác sĩ có kinh nghiệm.
Câu hỏi phổ biến:
Không nên sử dụng nước lá lốt hàng ngày vì có thể gây ợ nóng, khó tiêu, và ảnh hưởng đến chức năng của gan và thận. Thời gian sử dụng tối đa là không quá 10 ngày, với liều lượng từ 20g – 30g lá tươi).
Phương pháp xông lá lốt giúp giảm đau mỏi xương khớp, chữa tiêu chảy, nôn mửa, và hỗ trợ chữa viêm tuyến vú,…
Dưới đây là những thông tin về lá lốt cũng như hướng dẫn cách nấu các bài thuốc và lưu ý khi sử dụng loại thảo dược này. Hi vọng rằng bài viết đã mang lại kiến thức Đông Y hữu ích về một loại nguyên liệu phổ biến trong bữa ăn của người Việt. Để mua các dụng cụ nấu thuốc, đừng quên ghé thăm trang thương mại điện tử Mytour. Tại đây, bạn sẽ tìm thấy đầy đủ mọi sản phẩm bạn cần với giá cả ưu đãi và chất lượng hàng đầu.