Buzz
| Bèo cái | |
|---|---|
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Monocots |
| Bộ (ordo) | Alismatales |
| Họ (familia) | Araceae |
| Phân họ (subfamilia) | Aroideae |
| Chi (genus) | Pistia L. |
| Loài (species) | P. stratiotes |
| Danh pháp hai phần | |
| Pistia stratiotes L., 1753 | |
| Danh pháp đồng nghĩa | |
| |
Pistia là một loài thực vật sống dưới nước thuộc họ Ráy (Araceae), có tên khoa học là Pistia stratiotes, hay được gọi là bèo cái. Bèo cái được cho là có nguồn gốc rộng rãi trong các vùng nhiệt đới; loài cây này được mô tả khoa học lần đầu tiên từ sông Nin gần hồ Victoria, châu Phi. Hiện nay, bèo cái có mặt ở hầu hết các vùng nước ngọt trong các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, phát triển tự nhiên hoặc được trồng bởi con người.
Bèo cái sống trên mặt nước với rễ chìm gần các tán lá trôi. Đây là loài cây lâu năm, có lá mầm dày và mềm tạo hình dạng giống nơ. Lá dài tới 14 cm, không có cuống, màu xanh nhạt với các gân lá song song, mép lá có răng cưa và phủ bằng lông tơ nhỏ. Bèo cái là cây đơn tính, có hoa nhỏ ẩn trong tán lá, sau đó phát triển thành quả mọng màu xanh lục nhỏ sau khi thụ phấn. Loài cây này có thể sinh sản vô tính, các cây mẹ và cây con liên kết với nhau bằng thân bò ngắn, tạo ra các cụm bèo cái dày đặc.
Sự phát triển của bèo cái đã biến loài này trở thành một loài cỏ dại phổ biến trên các con sông. Bèo cái là một trong những loài cỏ dại sống dưới nước phổ biến ở Hoa Kỳ, đặc biệt là ở Florida, nơi mà chúng gây ra nhiều khó khăn trên các con sông. Bèo cái cũng là loài thực vật có khả năng làm giảm tính đa dạng sinh học của các hệ thống nước ngọt. Cụm bèo cái cản trở sự trao đổi khí trên mặt phân giới nước-không khí, gây ra sự suy giảm oxy trong nước và làm chết nhiều loài cá. Chúng cũng ngăn chặn ánh sáng và gây ra sự chết của nhiều loài thực vật sống dưới nước, thay đổi cộng đồng thực vật nổi trên mặt nước bằng cách ép buộc chúng.
Để kiểm soát sự sinh sản của bèo cái, có thể dùng phương pháp vớt chúng ra khỏi mặt nước để xử lý hoặc sử dụng các loại thuốc diệt cỏ dưới nước. Đồng thời, cũng đang thử nghiệm hai loại côn trùng làm biện pháp kiểm soát sinh học, gồm một loài mọt (Neohydronomous affinis) ở Nam Mỹ và ấu trùng của loài nhậy (Spodoptera pectinicornis) ở Thái Lan, cả hai đều có hiệu quả trong việc kiểm soát sự phát triển của bèo cái.
Bèo cái thường được sử dụng trong các ao nuôi cá ở vùng nhiệt đới để cung cấp nơi trú ẩn cho cá bột và cá nhỏ. Chúng cạnh tranh thức ăn với tảo trong nước và giúp ngăn chặn sự gia tăng quá mức của tảo này.
Sử dụng bèo cái
Một số nghiên cứu cho thấy bèo cái có khả năng hấp thụ các kim loại nặng và một số chất dinh dưỡng từ môi trường nước. Vì vậy, bèo cái có thể được xem như một phương pháp tự nhiên giúp giảm ô nhiễm trong các hệ thống nước, đặc biệt quan trọng đối với các khu vực đô thị của những quốc gia đang phát triển, nơi mà hệ thống xử lý nước thải chưa hoàn chỉnh dẫn đến ô nhiễm nặng trên các nguồn nước bề mặt.
Đông y và bèo cái
Bèo cái cũng được ứng dụng trong Đông y để điều trị một số bệnh liên quan đến mụn nhọt và tiêu độc.
- Mụn nhọt: Bồ công anh 40 g, bèo cái 50 g, sài đất 20 g. Sắc uống ngày một thang.
- Mụn nhọt: Bạch hoa xà thiệt thảo 60 g, bồ công anh 20 g, bèo cái 20 g. Sắc uống ngày một thang, chia uống 2-3 lần trong ngày.
- Làm mát máu tiêu độc, chống viêm nhiễm: Lá mặt quỷ (sao vàng) 40 g, nõn dứa dại 12 g, cánh bèo cái 8 g, gừng sao cháy 4 g. Sắc uống ngày một thang.
