Lãi suất cơ sở là gì?
Lãi suất cơ sở (hay còn gọi là lãi suất tái cấp vốn) là mức lãi suất mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đặt ra và áp dụng cho các giao dịch vay tiền của các tổ chức tín dụng (TCTD) từ NHNN. Lãi suất cơ sở có vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế, cụ thể là:
- Kích thích hoặc kiềm chế lạm phát: Khi lạm phát cao, NHNN có thể tăng lãi suất cơ sở để làm khó cho các TCTD tiếp cận nguồn vốn từ NHNN, từ đó giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế và giúp kiểm soát lạm phát. Ngược lại, khi lạm phát thấp, NHNN có thể giảm lãi suất cơ sở để khuyến khích các TCTD vay tiền từ NHNN, từ đó tăng lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế và giúp kích thích phát triển kinh tế.
- Ổn định kinh tế vĩ mô: Lãi suất cơ sở có tác động đến lãi suất thị trường, bao gồm lãi suất tiền gửi, lãi suất cho vay, lãi suất trái phiếu,... Khi lãi suất cơ sở tăng, lãi suất thị trường cũng tăng theo, từ đó làm tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp và giá cả hàng hóa, dịch vụ. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở giảm, lãi suất thị trường cũng giảm theo, làm giảm chi phí sản xuất của doanh nghiệp và giá cả hàng hóa, dịch vụ. Điều này giúp ổn định kinh tế vĩ mô, cụ thể là lạm phát, thất nghiệp và tăng trưởng kinh tế.
- Thu hút đầu tư nước ngoài: Lãi suất cơ sở là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam. Khi lãi suất cơ sở cao, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ có xu hướng rút vốn khỏi Việt Nam để đầu tư vào các quốc gia có lãi suất thấp hơn. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở thấp, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ có xu hướng đầu tư vào Việt Nam để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn.
Tác động của lãi suất cơ sở đến nền kinh tế
Lãi suất cơ sở ảnh hưởng đến mọi phần tử trong nền kinh tế, bao gồm:
- Doanh nghiệp: Khi lãi suất cơ sở tăng, chi phí sản xuất tăng, làm tăng giá cả hàng hóa, dịch vụ. Điều này có thể dẫn đến giảm lợi nhuận và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở giảm, chi phí sản xuất giảm, giúp giảm giá cả hàng hóa, dịch vụ. Điều này có thể tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
- Người tiêu dùng: Khi lãi suất cơ sở tăng, giá cả hàng hóa, dịch vụ tăng. Điều này có thể làm giảm sức mua và mức sống của người tiêu dùng. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở giảm, giá cả hàng hóa, dịch vụ giảm. Điều này có thể tăng sức mua và cải thiện mức sống của người tiêu dùng.
- Chính phủ: Khi lãi suất cơ sở tăng, chi phí vay nợ của Chính phủ tăng, gây thâm hụt ngân sách. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở giảm, chi phí vay nợ của Chính phủ giảm, giúp cân bằng ngân sách Chính phủ.
Lãi suất cơ sở hiện tại tại Việt Nam
Đến ngày 09/01/2024, lãi suất cơ sở của Việt Nam là 4,5%/năm. Đây là mức lãi suất thấp nhất trong lịch sử đất nước. Lãi suất cơ sở thấp giúp giảm chi phí sản xuất của doanh nghiệp, tăng sức mua của người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển kinh tế.
Phần kết
Lãi suất cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế. Việc hiểu rõ về lãi suất cơ sở và tác động của nó đối với nền kinh tế là cần thiết đối với tất cả các phần tử kinh tế.