Ngành lâm nghiệp là hoạt động độc lập trong nền kinh tế quốc gia, có nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, cũng như khai thác và chế biến sản phẩm lâm sản, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong văn hóa và xã hội.
Khái niệm về lâm nghiệp
Để hiểu rõ hơn về ngành lâm nghiệp, chúng ta có thể tham khảo nhiều quan điểm khác nhau:
- Quan điểm thứ nhất: Lâm nghiệp được coi là một ngành sản xuất vật chất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và quản lý bảo vệ tài nguyên rừng.
- Quan điểm thứ hai: Lâm nghiệp không chỉ đóng vai trò trong xây dựng, quản lý và bảo vệ rừng mà còn có chức năng quan trọng trong khai thác và sử dụng tài nguyên rừng.
- Quan điểm thứ ba: Nếu nhìn từ góc độ quản lý ngành lâm nghiệp và quá trình tái sinh tài nguyên rừng, lâm nghiệp đóng vai trò quan trọng không chỉ trong việc xây dựng rừng, quản lý và bảo vệ rừng mà còn trong khai thác, vận chuyển và chế biến lâm sản.
Lịch sử của lâm nghiệp
Con người đã từng sử dụng rừng để cung cấp thực phẩm, nhiên liệu và vật liệu xây dựng từ những ngày đầu của lịch sử. Đến thế kỷ 17, hệ thống quản lý rừng xuất hiện tại châu Âu, mở ra một kỷ nguyên mới trong việc tái sinh và khai thác tài nguyên rừng. Việc này đã dẫn đến sự phát triển của ngành lâm nghiệp, với vai trò ngày càng quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của các quốc gia.
Vai trò của các loại rừng trong lâm nghiệp
Lâm nghiệp là một ngành sản xuất vật chất có tính đặc biệt. Nó không chỉ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống xã hội. Luật Bảo vệ và phát triển rừng ghi nhận rằng 'Rừng là một tài nguyên quý báu của đất nước, có khả năng tái sinh và là một phần quan trọng của môi trường sinh thái, mang lại giá trị to lớn cho nền kinh tế quốc gia và gắn bó mật thiết với cuộc sống của người dân'. Lâm nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.
Vai trò cung cấp
- Cung cấp các sản phẩm lâm nghiệp và cây công nghiệp đặc sản phục vụ nhu cầu tiêu dùng của xã hội, đặc biệt là gỗ và các sản phẩm lâm nghiệp khác ngoài gỗ.
- Cung cấp thực phẩm từ các loài thực vật đặc sản để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của các tầng lớp dân cư.
- Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp nông nghiệp và xây dựng cơ bản.
- Cung cấp các dược liệu quý để chữa bệnh và nâng cao sức khỏe con người.
- Cung cấp lương thực và nguyên liệu cho công nghiệp chế biến thực phẩm để đáp ứng nhu cầu đời sống xã hội.
Vai trò phòng hộ, bảo vệ môi trường sinh thái
- Phòng hộ đầu nguồn để giữ đất, giữ nước, điều tiết dòng chảy, ngăn chặn xói mòn, rửa trôi và thoái hóa đất, chống bồi lắng sông ngòi, hồ chứa, giảm thiểu lũ lụt, hạn chế hạn hán và duy trì nguồn nước cho các nhà máy thủy điện.
- Phòng hộ ven biển để chắn sóng, giữ chặt cát, chống sự xâm nhập của nước mặn, bảo vệ ruộng đồng và cộng đồng dân cư ven biển.
- Phòng hộ khu công nghiệp và đô thị để làm sạch không khí, cải thiện chất lượng không khí, giảm thiểu tiếng ồn và tạo điều kiện cho phát triển công nghiệp.
- Phòng hộ ruộng đồng và cộng đồng dân cư: giữ nước, cố định phù sa, hạn chế lũ lụt và hạn hán, tăng độ ẩm cho đất.
- Bảo vệ các di tích lịch sử để nâng cao giá trị cảnh quan và du lịch.
- Rừng còn là vật liệu nghiên cứu của nhiều lĩnh vực khoa học, đặc biệt là với vai trò là nơi dự trữ sinh quyển để bảo tồn các nguồn gen quý hiếm.
Vai trò xã hội
Là nguồn thu nhập chủ yếu của các cộng đồng dân tộc thiểu số sống ở vùng núi, đóng vai trò quan trọng