Làm sao để ngừng cho bé bú sữa? Cần chú ý điều gì?

Quá trình ngừng cho bé bú sữa thường gặp nhiều khó khăn và làm đau lòng cả mẹ và bé. Nhiều bà mẹ đang nuôi con nhỏ thường tỏ ra băn khoăn về thời điểm phù hợp để ngừng cho bé bú sữa và cần lưu ý những gì? Hãy tham khảo bài viết dưới đây của Mytour để có câu trả lời nhé!

Ngừng cho bé bú sữa có nghĩa là gì?

Ngừng cho bé bú sữa là lúc bé không còn cần bú mẹ nữa và sẵn lòng chấp nhận sữa từ các nguồn khác như sữa bột. Trong quá trình này, nếu bé thể hiện dấu hiệu khó chịu, mẹ nên ôm bé, vỗ về và trò chuyện với bé để giúp bé thoải mái hơn.

Làm sao để quyết định ngừng cho bé bú sữa?

Mẹ nên cố gắng cho bé tiếp tục bú sữa ít nhất trong 1 năm đầu đời. Bởi sữa mẹ trong giai đoạn này rất tốt cho sức khỏe của bé. Nếu cả mẹ và bé muốn, mẹ có thể tiếp tục cho bé bú thêm thời gian.

Tuy nhiên, mẹ không cần phải tuân thủ mọi lời khuyên, bởi mẹ mới biết khi nào là thời điểm phù hợp nhất để ngừng cho bé bú sữa. Hãy để mẹ và bé tự quyết định thời điểm cai sữa phù hợp.

2.1. Ngừng cho bé bú sữa theo mong muốn và quyết định của mẹ

Khi mẹ đi làm, bé có thể quấy khóc vì không được bú mẹ, nên nhiều mẹ quyết định cai sữa cho bé trong thời gian này để bé không phụ thuộc quá nhiều vào mẹ. Nếu mẹ cảm thấy đây là thời điểm thích hợp để cai sữa cho bé hoặc cần phải đi làm trở lại, mẹ nên tiến hành cai sữa từ từ.

Việc cai sữa phụ thuộc vào độ tuổi và sự thích nghi của trẻ. Quá trình này mất nhiều thời gian để trẻ thích nghi với việc bú bình và hấp thu dinh dưỡng từ bên ngoài. Do đó, mẹ cần kiên nhẫn và bình tĩnh để an ủi, dỗ dành khi bé khó chịu.

Một số mẹ vội vàng áp dụng phương pháp cai sữa đột ngột - 'cold turkey', nhưng điều này không nên làm. Phương pháp này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

2.2. Cai sữa dựa trên dấu hiệu của bé

• Bé không còn quan tâm đến việc bú mẹ: Có trẻ có thể tự ngừng việc bú mẹ mà không cần sự can thiệp. Điều này thường xảy ra khi trẻ bắt đầu thích hợp với thức ăn dặm hoặc sử dụng bình tập uống nước cho bé và bắt đầu giảm bú mẹ. Thông thường, trẻ tự ngừng việc bú mẹ khi đủ 1 tuổi hoặc 2 tuổi.
• Bé ăn được cháo và đồ ăn dặm: Khi bé bắt đầu ăn cháo, cơm nhão hoặc đồ ăn dặm, hệ tiêu hóa của bé đã phát triển và hoàn thiện hơn. Điều này thường xảy ra khi bé khoảng 1.5 - 2 tuổi. Do đó, mẹ có thể chuẩn bị đồ ăn dặm cho bé và để bé tham gia vào bữa ăn gia đình.
• Bé có khả năng ngồi thẳng và di chuyển: Khi bé có thể tự ngồi thẳng hoặc cố gắng di chuyển, hệ thần kinh và hệ vận động của bé đã phát triển. Lúc này, bé có khả năng tiêu hóa các nguồn dinh dưỡng khác nhau và sẵn sàng ngừng bú sữa mẹ.

Bột ăn dặm Nestlé Cerelac gà hầm cà rốt hộp 200g (từ 8 tháng)

• Bé có thể nói được một số từ đơn giản: Khi bé bắt đầu nói một số từ đơn giản, đó là dấu hiệu của sự phát triển về hệ thần kinh của bé. Mẹ có thể mở rộng thực đơn cho bé và bổ sung khoảng 500 - 600 ml sữa ngoài hàng ngày, như sữa Colosbaby, sữa Pediasure,...
• Bé có thể phân biệt màu sắc: Khi bé có thể phân biệt màu sắc, đó là lúc nhận thức của bé bắt đầu phát triển. Mẹ có thể dùng cách thay đổi màu sắc của đầu vú để cai sữa cho bé. Bé sẽ dần ngừng bú khi nhận ra sự khác biệt về màu sắc của núm vú.
• Các trường hợp cần ngừng bú sữa mẹ ngay lập tức: Nếu mẹ mắc bệnh truyền nhiễm hoặc có vấn đề về nứt nẻ vú và cần phải dùng thuốc, mẹ phải ngừng cho con bú sữa mẹ ngay lập tức. Nếu bé tiếp tục bú sữa mẹ, sức khỏe của bé có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, gây chậm phát triển và ảnh hưởng xấu đến cả mẹ lẫn bé.

Cách cai sữa cho bé một cách an toàn, hiệu quả và khoa học

3.1. Giảm 1 lần bú mỗi ngày

Nếu mẹ đột ngột ngưng cho con bú, bé có thể gặp vấn đề về sức khỏe, trong khi đó mẹ cũng có thể gặp phải tình trạng đau ngực do sữa tiết ra quá nhiều. Việc giảm số lần bú một cách dần dần giúp bé thích nghi với việc bú ít hơn và giúp mẹ giảm dần lượng sữa tiết ra. Vì vậy, mẹ có thể thử giảm 1 lần bú và thay thế bằng sữa bột cho trẻ sơ sinh để quan sát phản ứng của bé.

Sữa bột Vinamilk Optimum Gold số 1 400g (0 - 6 tháng)

3.2. Giảm thời gian cho việc bú

Khi cai sữa, mẹ không nên vội vàng buộc bé phải ngừng bú ngay lập tức. Thay vào đó, mẹ hãy tự giảm dần thời gian và số lần bé bú. Ví dụ, nếu bé bú khoảng 7 – 8 lần/ngày, mỗi lần khoảng 5 phút, mẹ có thể giảm xuống còn 3 – 4 lần/ngày, mỗi lần khoảng 3 phút, rồi từ từ ngưng.

3.3. Tăng cường ăn dặm cho bé

Nếu bé đã có thể ăn cơm nhão hoặc cháo, mẹ hãy tăng thêm số bữa ăn dặm cho bé. Điều này không chỉ cung cấp thêm dinh dưỡng cho bé mà còn giúp giảm tần suất bú mẹ. Để bé ăn ngon hơn, mẹ có thể tham khảo thêm các công thức nấu thức ăn dặm.

3.4. Trì hoãn việc cho bé bú và tạo sự phân tâm

Trong ngày, mẹ có thể trì hoãn việc cho bé bú một số lần. Nếu bé vẫn khó chịu và muốn bú, mẹ có thể ôm, vỗ hoặc tạo sự phân tâm cho bé bằng cách hát, kể chuyện, hoặc trò chuyện cùng bé. Điều này giúp bé thoải mái hơn và tạo ra mối quan hệ gắn kết giữa mẹ và bé.

Nếu bé muốn bú vào buổi tối, mẹ hãy trì hoãn việc bú cho bé cho đến khi đi ngủ. Nếu bé không chịu bú từ bình sữa, trước khi đưa núm ti vào miệng bé, mẹ có thể chạm một vài giọt sữa mẹ lên môi hoặc lưỡi bé.

3.5. Kết hợp sữa công thức cho bé

Ngoài việc cho bé bú sữa mẹ, mẹ có thể kết hợp bổ sung sữa ngoài cho bé. Hiện nay có nhiều loại sữa như sữa bột sẵn có, sữa bột,... Mẹ nên chọn loại sữa phù hợp với độ tuổi và sở thích của bé. Việc này không chỉ giúp bé nhận được nhiều chất dinh dưỡng hơn mà còn giảm số lần bé bú sữa mẹ.

Sữa bột Colos Gain 1+ hương vani 800g (1 - 10 tuổi)

3.6. Sử dụng núm ti giả để bé quên núm ti mẹ

Trên thị trường có nhiều loại núm ti giả khác nhau, với đủ màu sắc, chất liệu và kiểu dáng, như núm ti giả Avent, núm ti giả Pigeon,... Mẹ có thể chọn mua cho bé để làm giảm cảm giác phụ thuộc vào núm ti mẹ.

Bộ 2 núm ti ngậm Tommee Tippee Ultra Light 433374 (6-18 tháng)

Một số biện pháp giúp giảm bớt khó chịu cho mẹ khi cai sữa

4.1. Biện pháp phòng tránh viêm vú

Phụ nữ sau khi dừng cho con bú có nguy cơ mắc viêm vú do nhiễm trùng, gây đau đớn. Để ngăn ngừa tình trạng này, mẹ bỉm nên tuân thủ những lời khuyên sau đây:

• Thực hiện việc cai sữa cho bé một cách dần dần, giảm số lần bú để tránh sự tích tụ sữa trong vú. Đồng thời, điều này cũng giúp cơ thể mẹ dần dần giảm sản xuất sữa.
• Đảm bảo vệ sinh và chăm sóc kỹ lưỡng vùng vú để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập qua vết thương hoặc loét, gây nhiễm trùng hoặc viêm vú.
• Chọn lựa dụng cụ hút sữa an toàn và phù hợp với cơ thể của mẹ.

Một số triệu chứng của viêm vú như sốt, sưng đỏ vùng vú xảy ra trong quá trình cai sữa cho bé. Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy tới gặp bác sĩ chuyên môn để được điều trị kịp thời.

Máy hút sữa điện đơn Gluck Baby GP31

4.2. Giải quyết triệu chứng đau ngực và căng sữa

Nếu mẹ gặp phải đau ngực hoặc căng sữa, có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Để giảm đau và viêm, mẹ có thể sử dụng túi lạnh hoặc các loại thuốc giảm đau như paracetamol, thuốc chống viêm không steroid.
• Để giảm áp lực từ nguồn sữa, mẹ có thể vắt ra một ít sữa từ vú, nhưng cần lưu ý không nên vắt quá nhiều để tránh kích thích tăng sản xuất sữa.

4.3. Đối mặt với tình trạng cảm xúc

Khi mẹ ngừng cho con bú và quyết định cai sữa, cơ thể cũng trải qua những thay đổi về nội tiết tố. Ban đầu, mẹ có thể cảm thấy khó khăn và mất đi sự gần gũi với con. Tuy nhiên, qua thời gian chăm sóc và nuôi dưỡng, mối quan hệ giữa mẹ và bé sẽ trở nên sâu đậm hơn. Dưới đây là vài mẹo giúp mẹ ổn định tâm trạng khi đối mặt với thay đổi này:

• Mẹ cần thời gian nghỉ ngơi và cung cấp đủ dưỡng chất để cơ thể điều chỉnh nội tiết tố, giúp mẹ cảm thấy thoải mái hơn.
• Tìm thời gian để trò chuyện cùng bạn bè, người thân hoặc tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý.
• Tham gia vào những hoạt động theo sở thích cá nhân.

Một số lưu ý khi cai sữa cho bé

• Vì mỗi bé có cơ địa và tiến trình phát triển riêng, mẹ không nên ngừng cho bé bú đột ngột. Việc ngưng bú đột ngột có thể làm bé bị ốm và ảnh hưởng đến tâm lý, gây khó chịu và cáu gắt cho bé.
• Vì quá trình cai sữa kéo dài, nếu tâm trạng của mẹ không ổn định, bé có thể bị ảnh hưởng xấu về tâm lý và sức khỏe.
• Mẹ có thể sử dụng khăn thấm nước để vệ sinh vú, thường xuyên mát-xa nhẹ nhàng để bảo vệ sức khỏe.
• Mẹ hãy tránh cáu gắt hoặc khó chịu khi con chưa thích nghi. Quá trình cai sữa cần thời gian, mẹ cần bình tĩnh và lập kế hoạch cụ thể để vượt qua giai đoạn này cùng bé.
• Nếu bé gặp vấn đề về sức khỏe, mẹ không nên ép bé cai sữa. Điều này có thể làm bé ốm, ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe của bé.
• Trong giai đoạn này, cả mẹ và bé sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn và áp lực. Do đó, việc có người giúp đỡ chăm sóc bé và chia sẻ tâm trạng sẽ rất hữu ích.
• Mẹ nên chọn thời điểm phù hợp để cai sữa, tránh thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh để giúp bé không bị ốm bệnh.

Câu hỏi phổ biến khi cai sữa cho bé

6.1. Khi nào nên cai sữa nếu trẻ biếng ăn?

Đối với trẻ biếng ăn, mẹ không nên ngừng cho con bú mà nên tiếp tục nuôi bé bằng sữa mẹ. Mẹ cần quan sát sức khỏe của bé để tìm hiểu nguyên nhân, từ đó có giải pháp cai sữa hợp lý nhất. Trong quá trình bé vẫn được bú sữa mẹ, mẹ có thể dần dần rút ngắn thời gian và tần suất cho bé bú, giúp bé thích nghi và dễ dàng chuyển sang sữa công thức hơn.

Làm sao để đảm bảo dinh dưỡng cho bé khi ngừng bú mẹ?

Mẹ cần thực hiện việc ngừng cho bé bú mẹ dần dần để bé có thể thích nghi. Sau đó, mẹ cần chú ý để đảm bảo bé được cung cấp đủ dinh dưỡng khi ngừng bú mẹ.

• Thay thế bằng sữa công thức: Việc này rất quan trọng để cung cấp thêm chất dinh dưỡng hỗ trợ cho sự phát triển của bé trong những năm đầu đời. Mẹ nên lựa chọn loại sữa công thức phù hợp với độ tuổi của bé để cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất quan trọng nhất.
• Bổ sung dinh dưỡng trong khẩu phần ăn: Trẻ từ 6 tháng tuổi cần được tăng cường dưỡng chất trong khẩu phần ăn hàng ngày. Mẹ nên cho bé thử từ ăn loãng đến đặc, từ ít đến nhiều và thử các loại thực phẩm khác nhau. Điều này sẽ giúp bé không bị thiếu hụt nguồn dinh dưỡng cần thiết để phát triển.

Sữa bột Friso Gold số 3 1.4 kg (1 - 2 tuổi)

6.3. Tác động của việc cai sữa đột ngột đối với trẻ là gì?

Trẻ cần thời gian để thích nghi khi không được bú mẹ, vì vậy việc cai sữa đột ngột có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt cho cả mẹ và bé.

• Đối với mẹ: Khi cai sữa đột ngột, cơ thể mẹ có thể gặp phải tình trạng căng sữa, sữa không thể thoát ra ngoài, gây tắc nghẽn các ống dẫn và có nguy cơ viêm vú.
• Đối với trẻ: Trẻ được nuôi bằng sữa mẹ có khả năng phòng tránh một số bệnh thông thường. Vì vậy, khi bị cai sữa đột ngột, trẻ dễ bị ốm hơn và có ảnh hưởng đến tâm lý như khó chịu và cáu gắt.