Làm thế nào để giảm bớt phiền toái từ chứng nghẹt mũi? 

1. Tổng quan về chứng nghẹt mũi 

Nghẹt mũi hay tắc mũi là tình trạng mà một hoặc cả hai bên của mũi bị tắc nghẽn do dịch nhầy hoặc niêm mạc của mũi bị viêm sưng gây tắc nghẽn. Lớp niêm mạc bên trong hốc mũi là lớp màng lọc bụi hiệu quả với hệ thống mạch máu và lớp lông chuyển động liên tục. Không khí đi vào mũi đem theo bụi bẩn, khô và lạnh sẽ được làm sạch, ấm, ẩm nhanh chóng trước khi đi vào các cơ quan khác. Điều này cũng là lý do tại sao nơi này dễ bị viêm nhiễm nhất nếu bị tổn thương bất kỳ. 

Không khí khô đi vào mũi là một trong những nguyên nhân của nhiều bệnh lý vì làm cho mũi khô lại, dịch mũi trở nên sần sùi, khiến cho các tế bào mũi dính lại và gây ra nhiều triệu chứng không thoải mái. 

Nghẹt mũi là tình trạng một hoặc cả hai bên của mũi bị nghẹt do dịch nhầy hoặc sưng viêm

2. Tác động của nghẹt mũi đối với người bệnh là gì?

Viêm nhiễm các bộ phận hô hấp

Khi một hoặc cả hai lỗ mũi bị bít, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc hít thở. Trong trường hợp này, nhiều người sẽ phải hít thở qua miệng. Tuy nhiên, không khí đi vào miệng và điều này có thể gây ra tổn thương cho các bộ phận hô hấp, bao gồm viêm họng, viêm thanh quản, phế quản và phổi.

Ảnh hưởng của việc nghẹt mũi đối với giấc ngủ của người bệnh và những người xung quanh

Mũi bị nghẹt thường đi kèm với các triệu chứng như nước mũi chảy nhiều khiến người bệnh thường xuyên phải hít vào. Dịch nhầy tiếp xúc với không khí bên ngoài có thể bị ô nhiễm dẫn đến tình trạng viêm nặng hơn. Mũi bị kích ứng dẫn đến sưng đỏ, nghẹt, hắt hơi liên tục, thở khò khè hoặc thở bằng miệng, ngáy khi ngủ. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ hoặc cao, chóng mặt, xây xẩm,… 

Mũi bị tắc thường trở nên nặng hơn vào buổi tối, ảnh hưởng đến giấc ngủ bằng cách làm cho người bệnh khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc. Tiếng thở khò khè kèm theo ngáy còn có thể làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của những người xung quanh.

Chứng ù tai

Tắc mũi kèm theo chứng ù tai thường là dấu hiệu của tình trạng viêm sưng phù nề có mủ đọng. Dịch nhầy chứa mủ trở nên đặc cùng với các vùng bị viêm sưng là nguyên nhân gây tắc đường thông của mũi và tai. 

Tác động đến mắt

Mặc dù không phổ biến nhưng nếu mũi bị nghẹt, viêm kéo dài có thể lan rộng sang mắt gây viêm tuyến lệ, viêm màng nhầy, viêm mí mắt… 

Ngoài ra, việc bị tắc đường thở làm cho việc hấp thụ oxy trở nên khó khăn, cơ thể của người bệnh trở nên chậm chạp, kém linh hoạt, đau đầu, thiếu tập trung. Điều này dẫn đến sự giảm sức mạnh và năng suất làm việc, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân.

Viêm mũi kéo dài có thể gây ra ảnh hưởng đến mắt

3. Tại sao gây ra tình trạng nghẹt mũi? 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nghẹt mũi nhưng những nguyên nhân phổ biến nhất vẫn là: 

• Nhiễm trùng đường hô hấp trên: viêm xoang , viêm họng cấp.

• Dị ứng với các tác nhân như khói bụi, một số mùi, lông thú cưng, nấm mốc, vi trùng, vi khuẩn, phấn hoa, khói thuốc lá,… Đi kèm có thể là biểu hiện hắt hơi, phát ban, nổi mẩn đỏ.

• Thời tiết thay đổi có lẽ là trường hợp dễ gặp nhất trong số các nguyên nhân.  Những thay đổi trong thời tiết làm cơ thể phản ứng để thích nghi. Khi thời tiết trở lại bình thường thì hầu hết các phản ứng cũng tự khỏi. Tuy nhiên, đối với người bị viêm xoang thì mũi sẽ rất không thoải mái và các triệu chứng sẽ kéo dài hơn.

• Một trong những dấu hiệu điển hình của cảm cúm, cảm lạnh là nghẹt mũi. Thông thường bệnh do virus gây tổn thương đến đường hô hấp. Bệnh kéo dài từ 7 - 10 ngày sẽ khỏi, chấm dứt các triệu chứng đi kèm.

• Các bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp trên như viêm mũi dị ứng, viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm xoang,… đều ảnh hưởng đến quá trình tiết dịch mũi gây nghẹt mũi. 

• Những trường hợp như phụ nữ trải qua thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mang thai thường gặp tình trạng nghẹt mũi. 

• Môi trường sống hoặc làm việc khô và lạnh cũng có thể là một nguyên nhân. Hai yếu tố khô và lạnh  kích thích niêm mạc mũi dẫn đến tình trạng chảy nước mũi nhiều gây nghẹt mũi.

• Khối u lành tính gọi là poly mũi xuất hiện trong xoang mũi hoặc một bên của mũi gây ngừng lưu thông ở mũi.

• Ngoài ra, có thể là do lệch vách ngăn mũi, dị vật, chấn thương, tác dụng phụ của một số loại thuốc, thuốc xịt mũi, hoặc hút thuốc lá, căng thẳng kéo dài cũng có thể là nguyên nhân gây nghẹt mũi.

Lệch vách ngăn mũi có thể gây ra nghẹt mũi

4. Phương pháp giảm phiền toái từ chứng nghẹt mũi là gì? 

Một số biện pháp hữu ích giúp bạn giảm bớt tình trạng tắc nghẽn mũi mà không cần phải đến cơ sở y tế như sau: 

• Vệ sinh mũi thường xuyên và sạch sẽ là điều quan trọng bạn nên thực hiện hàng ngày, không chỉ khi gặp vấn đề về mũi. Trong trường hợp mũi bị viêm, sưng, hoặc có dịch mũi ứ đọng, bạn nên rửa với nước muối sinh lý hoặc nước muối pha loãng. Sau khi vệ sinh, sử dụng khăn ẩm để lau sạch dịch ứ đọng. Bạn cũng có thể sử dụng các dụng cụ nhỏ để nhỏ vài giọt nước muối vào mũi sau đó hít vào. Ngoài ra, bạn cũng có thể nhỏ vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc bạch đàn để rửa sâu đường mũi.

• Cung cấp đủ nước cho cơ thể là một phần không thể thiếu trong sinh hoạt hàng ngày. Nước cũng giúp làm loãng dịch trong đường hô hấp, giảm tình trạng viêm và ngăn chặn quá trình nhiễm trùng, cũng như giảm đau rát họng.

• Xông mũi với thảo dược là một phương pháp hiệu quả để thông mũi và giữ ấm không khí đi vào, đồng thời cũng giúp làm sạch mũi. Bạn có thể sử dụng các loại thảo dược như chanh, sả, ngải cứu, gừng, tinh dầu bưởi hoặc lá bạc hà,…

Xông mũi là cách thông mũi hiệu quả

• Đắp một chiếc khăn ấm qua hai gò má trong vài phút giúp giữ ấm khu vực xoang mũi và kích thích tuần hoàn máu.

• Để dịch mũi thoát ra dễ dàng hơn khi ngủ, nên nằm với gối cao hơn so với bình thường hoặc nghiêng người để thở dễ dàng hơn.

• Giảm lượng thực phẩm giàu tinh bột và đường, tăng cường ăn rau xanh, hoa quả, bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin B5, ưa nước nóng, nước ép hoa quả... sẽ tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa mất nước và giúp giảm tình trạng nghẹt mũi nhanh chóng.