1. Thông tin về hiện tượng trẻ bị sốt sau khi tiêm chủng
1.1. Sốt chỉ là một phản ứng bình thường không đáng sợ
Trước khi tìm cách giảm sốt cho trẻ sau khi tiêm chủng, các bậc phụ huynh cần hiểu rõ nguyên nhân gây ra hiện tượng này. Vắc xin được tiêm chủng cho trẻ là một loại sản phẩm sinh học chứa vi khuẩn, virus nhưng chúng đã bị tiêu diệt hoặc suy yếu trước khi nhập vào cơ thể.
Sốt sau tiêm vắc xin là một trong những phản ứng thường gặp ở trẻ
Khi trẻ được tiêm vắc xin, hệ miễn dịch sẽ phản ứng với vắc xin theo cách mà nó phản ứng với virus, vi khuẩn. Điều này có nghĩa là hệ miễn dịch sẽ nhận biết virus, vi khuẩn trong vắc xin là tác nhân ngoại lai và sản sinh kháng thể để loại bỏ chúng.
Nhờ cơ chế này, trong tương lai, khi cơ thể tiếp xúc với virus, vi khuẩn gây bệnh tương tự, hệ thống miễn dịch đã nhớ từ trước nên sẽ nhanh chóng loại bỏ chúng. Tiêm vắc xin phòng bệnh chính là cách kích hoạt đáp ứng miễn dịch của cơ thể.
Sốt sau khi tiêm vắc xin phòng bệnh là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động tốt với vắc xin. Bằng cách tăng nhiệt độ, sốt giúp cơ thể trẻ ngăn chặn sự tấn công của tác nhân gây bệnh, giảm khả năng sinh sản của chúng trong cơ thể. Đồng thời, sốt cũng kích hoạt một số hóa chất truyền tín hiệu để khuyến khích phản ứng miễn dịch.
Trong những năm đầu đời của trẻ, do hệ miễn dịch còn non yếu nên chưa đủ mạnh để chống lại hoàn toàn các tác nhân có trong vắc xin. Do đó, sau khi tiêm phòng, cơ thể trẻ có thể phản ứng bằng một số dấu hiệu như sốt nhẹ dưới 38.5 độ C. Điều này chỉ là phản ứng bình thường, cho thấy cơ thể trẻ đang phát triển kháng thể, không đáng lo ngại.
1.2. Sốt là một phản ứng không bình thường
Nếu sau khi tiêm phòng mà trẻ bị sốt cao hơn 39 độ C, từ chối ăn, liên tục khóc, mệt mỏi, lỏng lẻo,... thì đây không phải là hiện tượng sốt bình thường nữa. Ngoài việc tìm cách giảm sốt cho trẻ sau khi tiêm phòng, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm để tìm ra nguyên nhân, tránh tình huống nguy hiểm cho trẻ.
Hướng dẫn cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng
2. Hướng dẫn giảm sốt cho bé sau khi tiêm chủng
2.1. Sốt sau khi tiêm chủng thường kéo dài bao lâu?
Sốt sau tiêm chủng thường chỉ là sốt nhẹ dưới 38.5 độ C, thường gặp khi tiêm vắc xin thương hàn, ho gà, 5 trong 1,... nhưng sẽ tự khỏi trong 1 - 2 ngày. Trường hợp bé tiêm vắc xin sởi, quai bị có thể sốt kéo dài 5 - 12 ngày. Tùy thuộc vào loại vắc xin bé được tiêm, hệ miễn dịch của bé mà thời gian kéo dài của hiện tượng sốt sẽ khác nhau. Cơn sốt sẽ gây khó chịu cho bé nhưng nhìn chung tương đối an toàn.
2.2. Cách giảm sốt cho bé sau tiêm chủng
2.2.1. Giảm sốt cho bé
Nếu bé bị sốt trước khi tìm cách giảm sốt sau tiêm chủng, bố mẹ cần theo dõi nhiệt độ của bé. Tốt nhất là sử dụng nhiệt kế thủy ngân để đo nhiệt độ ở nách cho bé. Nếu bé sốt từ 38 - 39 độ C thì chỉ là sốt nhẹ, hãy quan sát xem có phát ban hay không, có co giật không.
Để giảm sốt cho bé sau khi tiêm chủng, bố mẹ có thể áp dụng phương pháp chườm ấm bằng cách dùng khăn bông mềm thấm nước ấm, vắt kiệt nước và lau vào vùng bẹn và nách của bé. Cách làm này sẽ giúp bé dễ chịu hơn, lỗ chân lông được giãn nở nên cơ thể có điều kiện thải độc và giảm sốt.
Về cách giảm sốt cho bé sau khi tiêm chủng, các chuyên gia không khuyến cáo dùng paracetamol thường xuyên cho bé nhưng bố mẹ có thể cho bé uống paracetamol với liều lượng phù hợp với cân nặng và tuổi của bé. Không được sử dụng ibuprofen để giảm sốt cho bé khi chưa được bác sĩ chỉ định. Các loại thuốc khác nếu bố mẹ có ý định sử dụng cho bé cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Cách giảm sốt cho bé sau khi tiêm chủng được khuyến cáo là chườm ấm và theo dõi nhiệt độ cơ thể của bé
Cách giảm sốt cho bé sau tiêm chủng được khuyến cáo là chườm ấm và theo dõi nhiệt độ cơ thể của bé
2.2.2. Theo dõi và chăm sóc bé
- Giấc ngủ và việc ăn uống
Do cơ thể bé khó chịu sau khi tiêm vắc xin nên những ngày đầu nhiều bé sẽ quấy khóc buổi đêm, ăn ít, bỏ bú,... Lúc này bố mẹ hãy tránh cho bé vận động nhiều mà hãy để bé nghỉ ngơi và chia nhỏ cữ bú để cơ thể bé dễ dàng hấp thụ, bé đã ăn dặm hãy bổ sung thêm thực phẩm bổ dưỡng để tăng đề kháng cho cơ thể.
- Nhịp thở
Cha mẹ nên chú ý đến hơi thở của bé để phát hiện sớm các dấu hiệu không bình thường như: lõm ngực, ho, thở yếu,... tất cả đều là những biểu hiện cần đưa bé đến cơ sở y tế.
- Chăm sóc vùng da sau khi tiêm
Một số trẻ có thể gặp phải sưng đỏ ở vùng da sau khi tiêm. Cha mẹ không nên đặt bất kỳ vật gì lên vùng da này để tránh nguy cơ nhiễm trùng cho bé. Hãy để bé mặc đồ thoáng để không làm tổn thương vùng da vừa tiêm.
- Chọn trang phục rộng rãi, thoải mái
Khi bé bị sốt, cha mẹ nên cho bé mặc đồ rộng và thoải mái, giúp hút ẩm tốt để bé dễ dàng hạ nhiệt.
3. Khi nào cần đưa bé đến bệnh viện?
Cha mẹ không nên quá lo lắng để tìm mọi phương pháp giảm sốt cho bé sau khi tiêm vắc xin vì hầu hết các trường hợp sốt đều là bình thường. Tuy nhiên, có một số trường hợp hiếm cần đi cấp cứu nếu bé có các biểu hiện sau:
- Bé bị sốt cao trên 39 độ C, đã sử dụng thuốc giảm sốt nhưng không có hiệu quả.
- Sốt kéo dài hơn 3 ngày.
- Sốt tái phát sau khi đã ngưng ít nhất 24 giờ.
- Trong 3 tiếng liên tiếp, bé thường xuyên khóc nức nở.
- Bé có cơn co giật, lơ ngơ, mệt mỏi, không phản ứng khi cha mẹ gọi.
- Có dấu hiệu dị ứng: nổi mề đay; sưng ở mặt, cổ họng, miệng; ngứa,...
- Da tái nhợt và khó thở.
- Vết đỏ sau tiêm ngày càng lớn và đau hơn trong 3 ngày.