Buzz
Thông thường, chúng ta cho rằng chỉ có muỗi cái mới hút máu, còn muỗi đực thì không. Muỗi đực chỉ thích hút những thứ ngọt ngào như nước đường, tuy nhiên, dường như điều này không còn chính xác nữa.
Cách đây 5 năm, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một sự thật bất ngờ: cả muỗi đực thông thường cũng có thể hút máu, nhưng sau khi làm điều này, chúng phải trả giá bằng cảm giác đau đớn khó tả.
Muỗi có khả năng lây nhiễm nhiều loại bệnh nguy hiểm, như sốt xuất huyết và sốt vàng da. Mỗi năm, số người chết vì các bệnh do muỗi truyền bệnh nhiều hơn cả số người chết do chiến tranh, khủng bố và các bệnh khác cộng lại. Chỉ riêng bệnh sốt rét do muỗi truyền đã gây ra gần 630.000 trường hợp tử vong hàng năm, và có thể nói, loài muỗi là kẻ giết người lớn nhất trên thế giới.
Nói chung, sau khi giao phối, muỗi cái phải hút máu ít nhất một lần để đẻ trứng. Vì nếu không có protein trong máu, trứng muỗi sẽ không thể phát triển, do đó, một con muỗi cái 'mang thai' chắc chắn sẽ phải chích cho bạn vài vết. Tuy nhiên, nếu muỗi cái không thể hút máu, chúng cũng có thể sử dụng loại thức ăn khác để bổ sung năng lượng như muỗi đực.
Lâu nay, các nhà sinh vật học cho rằng muỗi đực chỉ hút những thứ ngọt ngào như nước đường, mật hoa hoặc hoa quả và không hút máu, vì chúng không có động cơ hút máu.
Nhưng vào năm 2016, Walter Soares Leal, Giáo sư Côn trùng học tại Đại học California, Davis cùng với đồng nghiệp Mahmood R. Nikbakhtzadeh và Buss K. Garrison đã phát hiện ra một điều bất ngờ rằng muỗi đực cũng có thể hút máu, nhưng sau khi làm điều này, chúng sẽ phải đối mặt với những hậu quả không ngờ tới.
Sau hàng loạt thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng muỗi đực Zika và muỗi đực Tây sông Nile (Culex quinquefasciatus) đều có khả năng hút máu, điều này là khám phá mới mẻ trong lĩnh vực khoa học.
Dựa trên hình ảnh được cung cấp bởi các nhà nghiên cứu, chúng ta có thể thấy rõ muỗi đực đang tận hưởng việc nhấm nháp những mảnh máu. Mặc dù mẫu bông vẫn được phủ lớp parafin nhẹ nhàng, nhưng muỗi đực vẫn không màng đến điều đó.
Để xác định xem muỗi đực thích hút máu hơn hay thích hút nước đường hơn, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một thiết bị như trong hình.
Bằng cách đặt máu và nước đường ở hai bên lồng muỗi, muỗi đực có thể tự do chọn lựa. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã ghi lại số lượng muỗi đực hút máu và hút nước đường.
Kết quả cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về số lượng muỗi đực hút máu và hút nước đường. Trong vòng 30 phút, khoảng 20 đến 40% muỗi đực đã hút máu. Tóm lại, đối với muỗi đực, cả máu và nước đường đều là thức ăn. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc muỗi đực giao phối hay không không ảnh hưởng đến việc chúng thích uống máu hay không.
Tuy nhiên, kết quả thử nghiệm cho thấy muỗi đực chỉ uống nước đường có thể sống tới 40 ngày, trong khi đó, muỗi đực chỉ hút máu thường không thể sống qua ngày thứ năm, và tác dụng của máu đối với chúng chỉ giống như uống nước trắng mà thôi.
Dĩ nhiên, điều này không phải là do hút máu mà khiến cho muỗi đực suy dinh dưỡng. Trên thực tế, những con muỗi đực có khả năng hút cả máu và nước đường cũng có tuổi thọ ngắn hơn so với những con chỉ uống nước đường nhiều.
Sau đó, nhóm nghiên cứu tiếp tục thực hiện một thử nghiệm khác, đó là cung cấp cho muỗi uống dung dịch 'trà sữa' pha chế từ đường và máu. Kết quả cho thấy, độ lượng máu trong dung dịch càng cao, thì muỗi đực sẽ chết càng nhanh. Tuổi thọ trung bình của một con muỗi đực uống 'trà sữa' với 10% đường và 40% máu là 3,1 ngày. Trong khi đó, nếu chỉ uống nước đường không pha máu, tuổi thọ của muỗi đực có thể lên đến hơn 1 tháng.
So với muỗi cái, muỗi đực có ít cảm giác đói hơn rất nhiều. Để nghiên cứu mức độ hút máu của muỗi đực, nhà nghiên cứu đã thu thập máu từ bụng của chúng. Kết quả cho thấy, trong môi trường không có muỗi cái, trung bình mỗi con muỗi đực chỉ hút được 0,5 microlit máu, chỉ bằng khoảng 10% so với muỗi cái.
Ngoài ra, vòi hút của muỗi đực quá ngắn để có thể xâm nhập vào cơ thể bạn và không gây tổn thương về thể chất cho bạn.
Vậy, tại sao muỗi đực lại chết sau khi hút máu một cách bất thường, trong khi muỗi cái thì không? Thực ra, máu của động vật có xương sống chứa các chất độc hại đối với côn trùng.
Năm 2018, William E. Bradshaw, một nhà sinh vật học tại Đại học Oregon và các đồng nghiệp đã công bố trong tạp chí 'Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America' rằng, nếu muỗi hút máu có nhiệt độ 40 độ C, chúng sẽ phải đối mặt với cảm giác sốc nhiệt và nguy cơ mất mạng.
Thứ hai, các tế bào hồng cầu trong máu của động vật có xương sống sẽ giải phóng hemoglobin độc hại sau khi bị phân hủy.
Tuy nhiên, ruột của muỗi lại có một lớp màng bảo vệ phúc mạc (Peritrophic matrix) giúp chúng chống lại hemoglobin, sắt và các chất độc hại từ hemoglobin, điều mà các loài côn trùng khác không có. Vì vậy, nếu thiếu lớp màng đặc biệt này, việc hút máu sẽ là một hành động tự hại đối với muỗi.
Về sự khác biệt trong việc hút máu giữa muỗi Culex đực và cái, Leal và các cộng sự đề xuất rằng điều này có thể do muỗi đực thiếu enzym tiêu hóa máu, như adenosine deaminase (ADA) chẳng hạn.
Mặc dù không thể tiêu hóa máu và thiếu 'thiết bị' để hút máu, muỗi đực vẫn cảm nhận được hương vị ngọt ngào và hấp dẫn của máu động vật có xương sống, điều này thực sự là bất ngờ. Các nhà nghiên cứu này tin rằng muỗi đực có các cơ quan cảm nhận thức ăn giống như muỗi cái.
