Làng Nôm Hưng Yên – Hành trình khám phá di sản văn hóa Bắc Bộ

Làng Nôm cách trung tâm Hà Nội 35km, thuộc xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, giữ gìn nhiều kiến trúc cổ kính như đình làng, giếng nước, cây đa cổ thụ và là nơi sinh sống của nhiều dòng họ lâu đời như Lê, Tạ, Trần, Đan, Nguyễn, Phùng, Đỗ.

Làng Nôm Hưng Yên – Di sản văn hóa Bắc Bộ sống động

Cổng làng Nôm được xây dựng từ hơn 200 năm trước với 4 trục vuông được chạm khắc tinh xảo. Làng Nôm giống như một bức tranh về cuộc sống thôn quê xưa với những công trình như đình, giếng nước, cây đa cổ thụ và con đường gạch đỏ, những ngôi nhà cổ.

Làng vẫn còn những ngôi nhà cổ ven hồ, nhà thờ tổ của các dòng họ Nguyễn, Lê, Tạ… tạo nên nét văn hóa đặc trưng ở phố Hiến. Điều đặc biệt là ngôi làng vẫn giữ được nét mộc mạc của cuộc sống thôn quê qua hàng thế hệ, ít bị ảnh hưởng bởi đô thị hóa.

Làng Nôm hiện có hơn 600 dân. Theo sử sách, làng được lập từ những năm đầu Công nguyên, nhưng dân số phát triển mạnh mẽ vào cuối thế kỷ XV. Trước đây, người dân ở làng chủ yếu là buôn bán đồng nát.

Nhờ lòng nhân ái và sự cần cù, cuộc sống của người dân trong làng Ngôi đã trở nên phồn thịnh và phát triển mạnh mẽ hơn. Làng còn được vua nhà Nguyễn ủy thác sản xuất tiền đồng, chứng tỏ tay nghề đúc đồng của dân làng là tinh hoa nghệ thuật hàng đầu Việt Nam.

Trong lòng làng Ngôi còn nổi tiếng với ngôi chùa cổ, là chùa Nôm thuộc thiền phái Lâm Tế. Dù không ai nhớ được nguồn gốc cụ thể của ngôi chùa, nhưng trên hai tấm bia còn tồn tại, chứng tỏ chùa được xây dựng vào năm 1680 và đã được tu sửa nhiều lần. Trước đây, chùa Nôm được xây giữa rừng thông cổ, từ đó được gọi là “Linh thông cổ tự”.

Ngoài chùa, làng Ngôi còn nổi tiếng với di tích đình Tam Giang, nơi thờ một vị tướng của Hai Bà Trưng. Theo truyền thuyết, vị tướng này mong muốn có một ngôi đình ở làng Ngôi sau khi qua đời, nơi ông từng đóng quân.

Đình có kiến trúc cổ với cây đa, giếng nước, sân đình tiêu biểu cho vùng Bắc Bộ. Những cây đa xanh mát bên cạnh đình, mỗi cây đều có tuổi đời trên 100 năm. Cả đình và chùa làng Ngôi được công nhận là Di tích Lịch sử quốc gia từ năm 1994.

Bên cạnh đó, khi đến làng Ngôi, du khách không thể bỏ qua chợ Ngôi, nơi trưng bày hàng hóa truyền thống với tường chợ làm bằng gạch đỏ. Chợ vẫn luôn sôi động với hàng hóa đa dạng và nhiều người mua bán. Cảnh tượng như thời xa xưa khiến du khách có cảm giác như đang trở lại quá khứ.

Xưa kia, chợ Ngôi là một trong những trung tâm thương mại sầm uất nhất vùng Văn Lâm. Do đó, cuộc sống của người dân trong làng đã trở nên giàu có hơn, nhà cửa được xây dựng lộng lẫy và kiểu cách hơn so với các làng khác.

Cầu đá Nôm bắc qua dòng sông Nguyệt Đức là một điểm nhấn độc đáo. Với giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc, cây cầu đá cổ này được các nhà nghiên cứu đánh giá là một công trình độc đáo và nguyên vẹn, chưa từng xuất hiện ở bất kỳ làng cổ nào trên đồng bằng sông Hồng.

Vào thế kỷ XVI, cây cầu được xây bằng gỗ lim. Để đảm bảo cho việc di chuyển của người dân, thời Tự Đức cây cầu đã được hoàn toàn thay thế bằng đá. Mặt cầu rộng gần 2m, được làm từ đá xanh nguyên khối. Cây cầu có 9 nhịp, theo quan niệm của người xưa, con số 9 tượng trưng cho sự may mắn trọn vẹn.

Cấu trúc của cây cầu hình chữ nhật. Mặc dù đã bị rêu mốc theo thời gian, nhưng những hoa văn cổ vẫn được bảo tồn, dễ quan sát. Hai bên của cây cầu vẫn giữ được những khối đá nguyên vẹn, với các đầm cây được trang trí với họa tiết mây rất phức tạp, giống như những con rồng. Mặc dù các mặt cầu, những khối đá và các động cơ chỉ được đặt lên nhau mà không có vật liệu liên kết, nhưng cây cầu vẫn vững chắc và bền vững cho đến ngày nay.

Những giá trị văn hóa truyền thống lâu đời vẫn được bảo tồn ở làng Nôm, là niềm tự hào không chỉ của người dân Hưng Yên. Làng đang trở thành điểm đến lưu luyến, nơi khám phá lịch sử và văn hóa của người Việt.

 Theo Mytour

***

Tham khảo: Hướng dẫn du lịch từ Mytour