Vẻ đẹp của làng tranh Đông Hồ
- Địa chỉ: xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
Tranh dân gian Đông Hồ hay còn được biết đến là tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ là một trong những nét nghệ thuật truyền thống phổ biến nhất của Việt Nam. Khởi nguồn từ làng Đông Hồ, Bắc Ninh, tranh Đông Hồ nổi tiếng với sự độc đáo và tinh tế của từng nét vẽ, trở thành niềm tự hào của người dân.

Bức tranh Đông Hồ 'Đám cưới chuột' đã trở nên vô cùng nổi tiếng. Ảnh: Wikipedia
Làng tranh Đông Hồ nằm dọc theo bờ sông Đuống, thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, cách trung tâm thành phố Bắc Ninh khoảng 16km. Nơi đây còn được biết đến với tên gọi là làng tranh Đông Hồ Hà Nội vì gần Hà Nội khoảng 35km. Ngày nay, làng tranh Đông Hồ không chỉ là nơi sản xuất tranh nghệ thuật đặc sắc mà còn là điểm đến du lịch thu hút nhiều du khách đến thưởng thức và khám phá.

Làng tranh Đồng Hồ vẫn giữ được những nét truyền thống. Ảnh: Vinpearl
Làng tranh Đông Hồ đã trải qua hơn 400 năm lịch sử, với hơn 17 dòng họ theo nghề khắc tranh gỗ truyền thống. Nghệ nhân khắc tranh Đông Hồ luôn được đánh giá cao về trình độ và tay nghề điêu luyện. Với ấn tượng về sự lâu dài và tài năng của người làm tranh, mọi người thường tới thăm để trải nghiệm không khí truyền thống và văn hóa tại làng tranh Đông Hồ.
Ngày nay, mặc dù làng Đông Hồ đã thu hẹp về quy mô với hơn 220 hộ dân nhưng nơi này vẫn là một điểm dừng chân lưu giữ bản sắc làm tranh Đông Hồ cổ truyền độc đáo nhất nước ta.

Những bức tranh Đông Hồ mang nét đẹp độc đáo và có một phong cách riêng. Ảnh: iVIVU
Câu chuyện lịch sử của làng tranh truyền thống xứ Kinh Bắc
Làng tranh Đông Hồ với lịch sử hơn 400 năm là nơi nổi tiếng sản xuất tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ - một biểu tượng của nền văn hóa và lịch sử Việt Nam. Các cư dân ở đây tiếp tục duy trì phương pháp làm tranh khắc gỗ thủ công từ thế kỷ XVI.

Làng tranh Đông Hồ vẫn giữ lại những dấu vết từ quá khứ. Ảnh: THCS và THPT Nguyễn Tất Thành
Trong đó, làng tranh Đông Hồ đã phát triển mạnh mẽ từ cuối thế kỷ XVIII đến năm 1944 với sự đóng góp của 17 dòng họ trong làng. Tuy nhiên, những năm kháng chiến Pháp gặp nhiều khó khăn, làng tranh bị thiêu rụi và nghề làm tranh gián đoạn. Đến năm 1967, khi hòa bình thiết lập ở miền Bắc, làng tranh Đông Hồ bắt đầu hành trình khôi phục của mình.
Trong quá khứ, làng tranh Đông Hồ thường tổ chức chợ tranh vào dịp tháng Chạp hàng năm, thu hút đông đảo người mua lẫn du khách hiếu kỳ muốn đến chiêm ngưỡng tranh khắc gỗ. Tuy nhiên, sau những năm 40 của thế kỷ trước, nghề làm tranh tại làng bắt đầu giảm sút do thị trường không còn nhiều nhu cầu. Tình hình này tiếp tục diễn ra vào năm 1990, khi hợp tác xã tranh Đông Hồ giải thể và nhiều gia đình chuyển sang nghề làm hàng mã.

Người dân làng Hồ đang nỗ lực bảo tồn nghề làm tranh khắc gỗ Đông Hồ. Ảnh: Báo Hà Nội Mới
Tính đến tháng 3 năm 2013, nghề làm tranh Đông Hồ được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và được thêm vào danh sách cần được bảo vệ khẩn cấp. Mặc dù không còn như trước, giá trị của tranh Đông Hồ vẫn thu hút không ít trái tim yêu nghệ thuật và vẫn duy trì sức sống cho đến ngày nay.
Kinh nghiệm khám phá làng tranh Đông Hồ
3.1 Thời điểm thích hợp để thăm “ngắm tranh”
Để có trải nghiệm tốt nhất khi đến làng tranh Đông Hồ, bạn nên ghé thăm và tham quan vào mọi ngày trong tuần. Thường thì từ tháng 1 đến 3 âm lịch được coi là thời điểm lý tưởng nhất để bạn mang theo balo và đến làng tranh vì lúc đó không khí khá êm đềm và mát mẻ, giúp bạn cảm nhận hết những nét đặc sắc của làng tranh.
Khung giờ phù hợp nhất để thăm làng là vào buổi sáng từ 9h đến 11h và buổi chiều từ 14h đến 17h. Trong khoảng thời gian này, bạn có thể thưởng thức không gian yên bình của làng, tham quan các cơ sở của nghệ nhân và chiêm ngưỡng nét đẹp truyền thống của tranh Đông Hồ.

Thời điểm tham quan làng tranh Đông Hồ là khi trời đang vào mùa xuân, từ tháng 1 đến tháng 3 âm lịch. Ảnh: iVIVU
3.2 Con đường đến làng tranh
Làng tranh dân gian Đông Hồ có địa chỉ tại xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh, cách trung tâm Hà Nội khoảng 35km và nằm sát bên bờ nam sông Đuống. Để đến được làng tranh, bạn có nhiều phương tiện để lựa chọn như sau:
- Xe buýt tuyến 204 (Hà Nội - Thuận Thành, Bắc Ninh): Lộ trình của tuyến xe bắt đầu từ điểm trung chuyển Long Biên, đi qua Nguyễn Văn Long, Quốc lộ 5, Ngã tư Phú Thị, Phố Sủi, Chùa Keo, Đức Hiệp, Thanh Hoài, Tám Á rồi đến thị trấn Hồ (Thuận Thành). Từ thị trấn Hồ, bạn có thể sử dụng xe ôm để đi khoảng vài km nữa là sẽ đến tận làng tranh Đông Hồ.
- Phương tiện cá nhân (xe máy, ô tô,...): Đi theo đường quốc lộ 5 đến gần ngã tư Phú Thị, sau đó rẽ trái vào quốc lộ 18B. Tiếp tục đi qua phố Sủi, chợ Keo, chợ Dâu, và rồi rẽ trái xuống đường đê. Đi thêm khoảng 3km sẽ đến làng tranh Đông Hồ. Bạn cũng có thể lựa chọn con đường từ chợ Dâu, sau đó đi thẳng đến thị trấn Hồ, rồi rẽ trái vào quốc lộ 38. Khi đến gần cầu Hồ, rẽ trái theo đường Thiên Đức, tiếp tục đi thẳng khoảng 2km và bạn sẽ tới làng tranh dân gian Đông Hồ.
3.3 Khi đến làng tranh Đông Hồ, bạn nên làm gì?
3.3.1 Thưởng thức các bức tranh độc đáo
Tranh của làng Hồ được yêu thích vì khả năng thể hiện các đề tài gần gũi, liên quan đến cuộc sống hàng ngày của người Việt. Nghệ nhân làng Hồ sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để tạo ra những gam màu truyền thống, không chỉ tươi sáng mà còn bền. Ví dụ như màu chàm từ lá cây Chàm, màu đỏ thắm từ vỏ cây Van, màu đen từ tro của lá cây Tre hoặc tro Voan...
Các bức tranh này thường được in trên giấy Dó, sản phẩm của cây Dó mọc tự nhiên trong rừng. Nền giấy thường được phủ một lớp nhựa thông hoặc một lớp hồ có chứa ít bột từ vỏ sò Điệp để tạo ra bề mặt sáng lấp lánh. Vì thế, giấy Dó còn được gọi là giấy Điệp, nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên và tinh tế.

Vẻ mềm mại của tranh Đông Hồ được thể hiện một cách tinh xảo. Ảnh: Tranh Đông Hồ

Tự làm tranh Đông Hồ là một trải nghiệm thú vị. Ảnh: Thành cổ Quảng Ngãi

Mua tranh về làm quà là một trải nghiệm đáng nhớ. Ảnh: VOV Du lịch
Một số điều cần lưu ý khi tham quan làng tranh Đồng Hồ
Khám phá làng tranh Đông Hồ là một trải nghiệm rất thú vị, đưa bạn đến gặp gỡ với văn hóa độc đáo của vùng Kinh Bắc. Để có một chuyến đi hoàn hảo, hãy chú ý đến những điểm sau:
- Trang phục: Để tham quan làng tranh Đông Hồ, bạn nên lựa chọn những trang phục thoải mái nhưng vẫn lịch sự, đặc biệt khi bạn cũng có kế hoạch ghé thăm các đền chùa xung quanh.
- An toàn giao thông: Nếu bạn đi xe máy, hãy lái xe cẩn thận, đặc biệt là trên các đoạn đường đê, nơi có nguy cơ tai nạn giao thông.
- Tìm hiểu trước: Trước khi đến làng Đông Hồ, hãy tìm hiểu thông tin về làng trên internet để bạn có cái nhìn tổng quan và chuẩn bị cho chuyến đi một cách tốt nhất.
- Giữ sự yên tĩnh: Làng tranh Đông Hồ mang lại không gian yên bình, tĩnh lặng, khác biệt hoàn toàn so với sự ồn ào ở thành phố. Hãy trân trọng và giữ gìn sự yên bình này.
- Giá cả sản phẩm: Các sản phẩm tại làng tranh Đông Hồ luôn đảm bảo chất lượng và không lo về hàng giả hay nhái. Mỗi bức tranh là một tác phẩm tinh tế của các nghệ nhân, vì thế giá cả thường từ 20,000 VND đến 150,000 VND mỗi bức tranh.

Làng tranh Đông Hồ là điểm tham quan thú vị giúp bạn hiểu rõ hơn về vẻ đẹp của văn hóa truyền thống Việt Nam. Ảnh: VinWonders