Buzz
Với việc soạn bài Thiên Trường vãn vọng trên trang 43, 44, 45 trong sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức, học sinh sẽ có thêm cơ hội để trả lời các câu hỏi và dễ dàng soạn văn 8.
Soạn bài Thiên Trường vãn vọng - Liên kết tri thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 43 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Em có ưa thích việc ngắm cảnh hoàng hôn không? Tại sao?
Ý kiến trả lời:
Em rất thích ngắm cảnh hoàng hôn bởi vì cảnh hoàng hôn rất đẹp và tạo ra cảm giác yên bình trong lòng người.
* Đọc nội dung
Gợi ý để trả lời câu hỏi trong phần văn đọc:
1. Theo dõi: Cách sử dụng ngôn từ hình ảnh và cấu trúc so sánh trong hai câu thơ đầu.
- Sử dụng ngôn từ hình ảnh: dường
- Cấu trúc so sánh: Trước xóm/ sau thôn/ tựa khói lồng.
Bóng chiều/ dường có/ lại dường không.
2. Mô tả: Mô tả về con người và thiên nhiên.
- Hình tượng về con người: Miêu tả về Mục đồng
- Hình ảnh về tự nhiên: Khói, bóng chiều, con trâu, con cò trắng liệng xuống cánh đồng
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài thơ mô tả cảnh làng quê vùng Thiên Trường, qua góc nhìn và tâm trạng của Trần Nhân Tông, với cảm xúc sâu lắng, sự ngâm ngầm trong cảm nhận, và sự hồi tưởng ôn lại cảnh vật.
Gợi ý để trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 44 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Em hãy xác định loại thể thơ của bài “Thiên Trường vãn vọng” và cho biết cách nhận biết dựa trên những yếu tố nào.
Trả lời:
- Thể loại thơ: Thất ngôn tứ tuyệt
- Các yếu tố cơ bản trong bài thơ giúp em nhận biết thể loại thơ:
+ Bài thơ gồm 4 câu, mỗi câu 7 chữ.
+ Luật thơ: trắc.
Câu 2 (trang 44 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Cảnh vật ở hai câu thơ đầu được tái hiện vào thời điểm nào? Liên kết giữa thời gian và hình ảnh được mô tả là gì?
Trả lời:
- Cảnh vật ở hai câu thơ đầu xuất hiện vào buổi chiều tà (hoàng hôn).
- Mối liên hệ giữa thời gian và các hình ảnh được miêu tả: Các thôn xóm dần chìm trong sương khói, huyền ảo như trong mơ. Trong ánh chiều tà, lớp sương đọng như làn khói, tạo nên khung cảnh làng quê yên bình và đẹp đẽ.
Câu 3 (trang 44 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Hình ảnh ở hai câu thơ cuối đã mô tả cuộc sống như thế nào?
Trả lời:
Hình ảnh ở hai câu thơ cuối:
- Tiếng sáo của trẻ chăn trâu vọng lên
- Các cặp cò trắng liệng cánh đậu xuống đồng
=> Bức tranh trong hai câu thơ cuối tươi sáng với âm thanh và hoạt động sống động của thiên nhiên. Hình ảnh của 'cò trắng từng đôi liệng xuống đồng' mở ra một không gian rộng lớn, trong lành và yên bình, thể hiện sự hòa quyện giữa con người và tự nhiên, mang lại cảm giác gần gũi và ấm áp.
Câu 4 (trang 44 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong bài thơ, cảnh vật và cuộc sống con người được tái hiện ở nhiều không gian khác nhau. Hãy liệt kê những không gian đó theo thứ tự xuất hiện trong bài thơ.
Trả lời:
Các không gian tái hiện cảnh vật và cuộc sống con người trong bài thơ theo trình tự xuất hiện:
- Không gian thôn xóm: Thôn xóm ẩn dưới màn khói chiều
- Không gian quê hương:
+ Trẻ con chăn trâu đã biến mất sau những thôn trước, thôn sau
+ Các cánh cò trắng đang lượn lờ trên đồng rộng
→ Tác giả như thả mình vào cảnh vật, lòng mình như hòa mình vào non sông, tác giả mở lòng đón nhận vẻ đẹp giản dị, yên bình của cuộc sống.
Câu 5 (trang 44 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Theo em, từ bức tranh thiên nhiên và cuộc sống được tái hiện trong bài thơ, tác giả đã biểu lộ cảm xúc, tâm trạng gì?
Trả lời:
Qua bức tranh thiên nhiên và cuộc sống được phác họa trong bài thơ, tác giả đã tỏ ra chìm đắm trong cảnh vật. Ngắm nhìn, thưởng thức vẻ đẹp của thôn xóm mà vui mừng với cuộc sống không hối hả. Tình cảm của tác giả đối với quê hương được thể hiện một cách kín đáo: vua rất gần dân, yêu dân, yêu thanh bình.
Câu 6 (trang 45 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Câu kết trong bài thơ thường để lại ấn tượng sâu sắc. Theo em, câu kết trong Thiên Trường vãn vọng có thể gợi cho em những cảm xúc, suy nghĩ gì?
Trả lời:
Câu kết: Bạch lộ song song phi hạ điền (Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng).
Hình ảnh của “cò trắng từng đôi liệng xuống đồng” tạo nên vẻ đẹp yên bình, thể hiện đặc trưng của làng quê Việt Nam. Điều này mở ra không gian rộng lớn, thoáng đãng, trong lành, tạo cảm giác thân quen và gần gũi giữa con người và thiên nhiên.
Câu 7 (trang 45 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tác giả của Thiên Trường vãn vọng cũng là một vị vua. Điều này khiến em suy nghĩ gì khi đọc bài thơ?
Trả lời:
Tác giả của bài thơ là một vị vua có tâm hồn của một nhà thơ. Đọc bài thơ, ta cảm nhận không có sự chia cách nào giữa một người lãnh đạo hàng đầu của quốc gia và một người nông dân đơn giản (cảnh được mô tả gần gũi và thân thiện nhất). Điều này cho thấy tình cảm gần gũi của nhà vua với dân chúng, yêu thương dân, yêu chuộng sự thanh bình. Có lẽ vì các vị vua Trần rất thân dân, yêu dân như con của mình, mỗi khi đối diện với nguy cơ xâm lược (đặc biệt là trong ba lần quân Nguyên – Mông xâm lược nước ta), nhà Trần luôn lãnh đạo dân chúng chống lại kẻ xâm lược thành công.
Câu hỏi (trang 45 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày cảm nhận của em về nhan đề hoặc một hình ảnh đặc sắc trong bài thơ Thiên Trường vãn vọng.
Đoạn văn tham khảo
Trong văn học thời Trung đại, ngoài các tác phẩm thể hiện tình yêu đất nước, tự hào về truyền thống anh hùng của dân tộc, còn có những bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cảnh vật. Tình cảm này được thể hiện rõ trong hai câu đầu của bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra của Trần Nhân Tông.
Thôn sau thôn trước, bình dị tự tại
Mua bán vô hình, bao la như đại dương
Cảnh vật hiện ra mờ ảo, nửa thật nửa mơ, như đang lạc trong làn sương chiều muộn, thể hiện vẻ đẹp u tối, yên bình của quê hương. Đó là khung cảnh thực tế và cảm xúc riêng của tác giả. Phong cảnh vừa thực vừa mộng, như 'bán vô bán hữu' - tồn tại một cách không thể nắm bắt. Buổi chiều mang lại nỗi buồn u tối, cảnh quê êm đềm, yên bình. Điều này thể hiện sự nhạy cảm và tinh tế của tâm hồn trước vẻ đẹp bình dị của cuộc sống.
