Lập trình là gì? 6 bước đơn giản để trở thành coder cho người mới bắt đầu

Nếu bạn đang theo học công nghệ thông tin, câu hỏi "lập trình là gì?" có lẽ không quá khó. Nhưng đối với những người ngoài ngành, đây là một khái niệm khá mơ hồ. Đừng lo, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuật ngữ này.

I. Lập trình là gì? Cốt lõi của việc lập trình

1. Ý nghĩa của cụm từ “lập trình là gì?”

Code là một chuỗi lệnh do con người viết ra, sử dụng trong ngành công nghệ thông tin. Nó được coi là một ngôn ngữ lập trình cơ bản, giúp lập trình viên giao tiếp với máy tính. Khi các lệnh này được nhập vào hệ thống, máy móc sẽ hiểu và thực thi các chỉ thị để xử lý và lưu trữ thông tin.

Đó chính là bản chất của mã code. Tuy nhiên, mã code không chỉ dừng lại ở đó. Lập trình viên có thể viết mã để phát triển phần mềm, xây dựng mạng lưới, và thực hiện rất nhiều ứng dụng khác.

2. Bản chất của quá trình lập trình

Vậy thực chất viết code là gì? Đối với những ai muốn phát triển sự nghiệp trong ngành công nghệ thông tin, việc nắm vững kỹ năng viết mã là rất quan trọng. Lập trình là quá trình học cách sử dụng các ngôn ngữ lập trình để tạo ra các dòng mã. Nhờ vào những dòng mã này, lập trình viên có thể làm việc trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Chính phần mềm ứng dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày cũng được tạo ra từ mã code. Đây là một kỹ năng cơ bản mà bất kỳ lập trình viên nào cũng phải thành thạo. Vì vậy, việc dùng ngôn ngữ lập trình để phát triển công nghệ thông tin chính là câu trả lời cho câu hỏi “viết code là gì?”

II. Các vị trí lập trình viên phổ biến hiện nay

Hiện nay, công việc lập trình được chia thành nhiều mảng khác nhau, vì thế các vai trò và nhiệm vụ của lập trình viên trong các công ty công nghệ cũng có sự khác biệt. Dưới đây là một số vị trí lập trình viên thường gặp trong ngành công nghệ thông tin:

• Chuyên gia phát triển front-end
• Chuyên gia phát triển back-end
• Lập trình viên ứng dụng di động
• Lập trình viên phát triển website
• Lập trình viên phát triển game
• Chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI)
• …

III. Tại sao việc lập trình lại quan trọng?

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin, mã code đã trở thành yếu tố thiết yếu trong nhiều lĩnh vực. Nhu cầu về lập trình viên giỏi, có kỹ năng cao, ngày càng tăng khi các công ty tiếp tục phát triển những sản phẩm “thông minh” hoặc nâng cao khả năng tự động hóa cho máy tính. Để đáp ứng xu hướng này, các nhà sản xuất cần những lập trình viên sáng tạo, chuyên sâu, có khả năng viết mã chất lượng để tạo ra sản phẩm mới. Kỹ năng lập trình không chỉ hữu ích mà còn là một yếu tố quan trọng để tăng giá trị cá nhân trong môi trường làm việc hoặc trong các dự án nhóm.

IV. Lợi ích khi học lập trình là gì?

1. Tiết kiệm thời gian và đạt thành công nhanh chóng

Học lập trình giúp bạn tối ưu hóa thời gian và làm việc hiệu quả hơn. Khi đã thành thạo các kỹ năng cơ bản, bạn có thể tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, tiết kiệm thời gian và nâng cao năng suất. Ngành IT hiện nay là một lựa chọn nghề nghiệp thực tế và đầy tiềm năng, vì nó kết hợp lý thuyết với thực hành và mở ra cơ hội lớn cho những ai muốn phát triển trong lĩnh vực lập trình web hay ứng dụng.

2. Phát triển khả năng tư duy

Một lợi ích khác khi học lập trình là việc phát triển khả năng tư duy. Học lập trình không phải là điều dễ dàng, nhưng chính sự tập trung và nghiên cứu sẽ kích thích các tế bào thần kinh, giúp cải thiện trí óc. Hơn nữa, việc viết mã code giúp bạn rèn luyện trí nhớ và nâng cao phản xạ, tạo nền tảng vững chắc cho các kỹ năng tư duy logic.

3. Tăng khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề hiệu quả hơn

Học lập trình giúp bạn phát triển khả năng giải quyết vấn đề. Trước khi bắt tay vào viết mã, bạn cần phân tích tình huống và trình bày ý tưởng của mình với khách hàng. Sau đó, bạn sẽ phải thuyết phục khách hàng về sự khả thi của ý tưởng đó. Trong quá trình lập trình, nhiều vấn đề có thể phát sinh, và bạn chính là người giải quyết chúng, dù là vấn đề kỹ thuật hay giao tiếp với khách hàng, nhằm hoàn thành dự án một cách tốt nhất.

Khi trở thành lập trình viên, bạn sẽ trở nên sáng tạo hơn nhờ vào việc lên kế hoạch, phác thảo ý tưởng và hiện thực hóa chúng qua mã code. Ngoài ra, quá trình học lập trình cũng cho phép bạn tự do sáng tạo và viết về những chủ đề mà bạn đam mê, sử dụng những kiến thức đã học được.

4. Thu nhập ổn định và cao hơn

Nếu như một sinh viên ở các ngành khác sau khi ra trường chỉ có mức lương từ 6-7 triệu đồng/tháng, thì nhân viên ngành IT có thể bắt đầu với mức lương từ 10 triệu đồng trở lên. Quan trọng hơn, hiện nay có một sự thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng, trong khi nhu cầu tuyển dụng lập trình viên lại vô cùng cao, giúp việc tìm kiếm việc làm trở nên dễ dàng hơn so với các ngành khác. Sau khoảng 3 năm làm việc, với các kỹ năng và kinh nghiệm tích lũy được, mức lương của lập trình viên có thể đạt từ 20 triệu đồng/tháng trở lên.

V. Hướng dẫn viết mã code cho người mới bắt đầu

1. Xác định mục tiêu

Trước khi bắt đầu hành trình học viết mã, bạn nên dành thời gian suy nghĩ về mục tiêu của mình. Bạn muốn tìm một công việc với mức lương hấp dẫn? Hay bạn muốn học một kỹ năng giá trị? Hoặc có thể bạn đang tìm kiếm cơ hội kiếm thêm thu nhập qua công việc freelancer? Mục tiêu của bạn sẽ định hình cách bạn tiếp cận và học viết mã.

2. Lựa chọn ngôn ngữ lập trình

Sau khi xác định được mục tiêu của mình, bước tiếp theo là lựa chọn ngôn ngữ lập trình phù hợp để học. Mỗi ngôn ngữ lập trình sẽ dạy bạn các nguyên tắc cơ bản quan trọng như cấu trúc lệnh và logic lập trình. Dù có thể bạn không sử dụng ngôn ngữ đầu tiên học được trong công việc, nhưng quá trình thành thạo ngôn ngữ này sẽ mang lại cho bạn nhiều kinh nghiệm quý báu.

Có hàng chục ngôn ngữ lập trình được sử dụng trong các dự án khác nhau. Nếu bạn muốn lập trình web, bạn nên bắt đầu với HTML, JavaScript hoặc CSS. Nếu mục tiêu của bạn là phát triển chương trình phân tích hoặc trí tuệ nhân tạo, Python sẽ là lựa chọn lý tưởng. Nếu bạn muốn tạo ra các ứng dụng cho máy tính cá nhân, C++ sẽ là một ngôn ngữ tuyệt vời để bắt đầu. Hãy thử nghiệm và nghiên cứu để tìm ra ngôn ngữ phù hợp nhất với mình.

3. Tìm kiếm tài nguyên học tập

Nếu bạn muốn học lập trình, có rất nhiều lựa chọn chất lượng để bắt đầu. Để đạt được công việc mơ ước trong lĩnh vực lập trình, bạn có thể lựa chọn học bằng cấp khoa học máy tính tại các trường đại học.

Bạn cũng có thể tìm kiếm các khóa học lập trình trực tuyến, các bài giảng trên YouTube hay các trang web học tập khác nếu muốn tự học tại nhà. Bên cạnh đó, việc tự học qua sách vở, tài liệu, bài giảng miễn phí từ thư viện cũng là một cách hiệu quả. Đầu tư thời gian và quyết tâm là yếu tố then chốt giúp bạn đạt được kết quả tốt trong quá trình học.

4. Cài đặt trình soạn thảo mã

Để viết mã trên máy tính cá nhân, bạn cần một trình soạn thảo văn bản. Cơ bản nhất, hầu hết các ngôn ngữ lập trình đều là văn bản thuần túy, vì vậy bạn có thể sử dụng bất kỳ trình soạn thảo văn bản nào để viết mã. Một số trình soạn thảo phổ biến hiện nay như TextWrangler, Notepad ++ và JEdit. Một số ngôn ngữ lập trình còn có các công cụ soạn thảo chuyên biệt được phát triển riêng, với nhiều tính năng hỗ trợ tải xuống dễ dàng.

5. Bắt tay vào thực hành

Một trong những cách hiệu quả nhất để học lập trình là chọn một dự án đơn giản mà bạn nghĩ có thể hoàn thành được. Bạn có thể bắt đầu bằng việc thiết kế một trang web HTML, xây dựng một hàm cơ sở dữ liệu trong PHP, hoặc lập trình một ứng dụng cơ bản với bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào mà bạn đã học.

Có hàng nghìn video và bài viết hướng dẫn giúp bạn hiểu cách hoàn thành các nhiệm vụ lập trình bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Hãy tận dụng tài nguyên này và thực hành viết mã cho dự án của mình cho đến khi bạn hoàn toàn làm chủ quy trình. Khi đã thành thạo, bạn có thể tiến tới các bài toán phức tạp hơn. Lập trình là một kỹ năng cần được luyện tập, và càng thực hành nhiều, bạn sẽ thấy nó trở nên dễ dàng hơn.

6. Tiếp tục học hỏi và nâng cao kỹ năng

Khi kỹ năng của bạn phát triển, bạn sẽ có thể giới thiệu dịch vụ của mình, tìm kiếm cơ hội việc làm hoặc thậm chí theo đuổi chứng chỉ chuyên môn. Một khi bạn đã tìm ra những công cụ để áp dụng trong lập trình, điều quan trọng là phải không ngừng học hỏi.

Ngành công nghệ thông tin phát triển nhanh chóng, với các công cụ và kỹ thuật mới liên tục được sáng tạo và ứng dụng. Để giữ vững sự cạnh tranh và cập nhật với xu hướng, bạn cần luôn tìm cách nâng cao kỹ năng của mình. Các phương pháp lập trình sẽ không ngừng thay đổi, vì vậy bạn cũng phải phát triển kỹ năng của mình cùng với sự tiến bộ này.

VI. Những bước cần làm để trở thành Coder chuyên nghiệp

Để trở thành một coder hay một chuyên gia IT, bạn cần phải nỗ lực học hỏi và tích lũy cho bản thân không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn kỹ năng nghề nghiệp vững vàng. Việc này đòi hỏi sự kiên trì và sáng tạo trong suốt quá trình học tập và phát triển.

1. Xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc

Trong bất kỳ ngành nghề nào, kiến thức chuyên môn là yếu tố quan trọng để phát triển sự nghiệp. Đặc biệt, trong lĩnh vực công nghệ thông tin, việc sở hữu một nền tảng kiến thức vững vàng là điều kiện tiên quyết để bạn có thể tiến xa hơn và thành công trong nghề nghiệp này.

Trong ngành lập trình, trước khi có thể tạo ra phần mềm tự động, bạn phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn. Để vượt qua, việc ôn lại các kiến thức cơ bản là điều không thể thiếu. Do đó, việc liên tục học hỏi và làm mới kiến thức là điều rất quan trọng đối với mỗi lập trình viên.

Với những người mới bắt đầu, hãy chọn cho mình một ngôn ngữ lập trình dễ tiếp cận và nắm vững những nguyên tắc cơ bản. Chỉ khi đã xây dựng được nền tảng vững chắc, bạn mới có thể mở rộng kiến thức và khám phá thêm các ngôn ngữ lập trình khác.

2. Tư duy logic

Tư duy logic là một yêu cầu thiết yếu đối với lập trình viên. Khi viết mã, bạn phải tuân thủ các quy trình và lệnh rõ ràng. Lập trình viên cần khả năng phân tích và giải quyết vấn đề, tìm ra lỗi trong mã và sửa chữa chúng một cách hiệu quả.

Lập trình viên không chỉ viết phần mềm mà còn phải hiểu nhu cầu của khách hàng – những người thường không có kiến thức chuyên sâu về công nghệ. Bạn cần đặt mình vào vị trí của họ để có thể đưa ra những giải pháp đơn giản, dễ hiểu và tối ưu nhất.

3. Kỹ năng giải quyết, phân tích vấn đề

Việc phát triển phần mềm giống như một trò chơi ghép hình. Mỗi phần mã nhỏ chính là một mảnh ghép, và chỉ khi chúng được kết hợp lại, bạn mới có thể tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh. Khi xây dựng một hệ thống phần mềm lớn, lập trình viên cần phân tích kỹ lưỡng từng chức năng và cơ chế hoạt động của nó để đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng. Nhờ vào phân tích này, khách hàng sẽ hiểu rõ hơn những điểm cần cải thiện hoặc bổ sung trong phần mềm của họ.

VII. Một số câu hỏi thường gặp về việc viết code

1. Nên học ngôn ngữ lập trình nào?

2. Ai nên học viết code

Việc học lập trình không giới hạn độ tuổi hay nghề nghiệp, ai cũng có thể học cách viết mã. Dù bạn là học sinh, sinh viên hay người đi làm, chỉ cần có sự đam mê và quyết tâm, bạn hoàn toàn có thể bắt đầu học viết mã. Bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào cũng có thể trở nên dễ dàng nếu bạn kiên trì và không ngừng học hỏi.

3. Có những ngôn ngữ lập trình nào hiện nay

Ngôn ngữ lập trình là một tập hợp các quy tắc được chuẩn hóa, giúp lập trình viên mô tả các chương trình cho thiết bị điện tử sao cho cả máy móc và con người đều có thể hiểu. Hiện nay, có khoảng 15 ngôn ngữ lập trình phổ biến trên toàn thế giới, như JavaScript, Java, Python, Ruby, PHP, C++, C#, C, Go, Shell, Objective-C, Scala, Swift, TypeScript.

Trên đây là những kiến thức cơ bản giúp bạn hiểu rõ hơn về câu hỏi viết code là gì? Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về viết code và những lợi ích mà ngành lập trình mang lại. Đừng quên theo dõi Mytour để không bỏ lỡ những bài viết hữu ích nhé!

Ngôn ngữ lập trình nào nên học?