1. Văn cúng Tất niên Tết là gì?
Văn cúng Tất niên Tết, hay còn gọi là bài văn cúng giao thừa, là cách gia đình báo cáo với tổ tiên về một mùa Tết Nguyên Đán, thể hiện sự đoàn tụ và đón nhận lễ vật ngày Tết. Trước khi đọc văn khấn, gia đình cần chuẩn bị một mâm lễ, và thời điểm cúng giao thừa tốt nhất là từ 23:00 đến 0:00 ngày 30 Tết (hoặc đêm giao thừa vào ngày 29 Tết nếu năm nay không có ngày 30). Văn cúng giao thừa khác với văn khấn tất niên, do đó ý nghĩa và nội dung của các văn khấn trong dịp Tết cũng khác nhau.
2. Những gì cần có trong mâm cúng Tất niên?
Lễ vật và mâm cơm cúng Tất niên không chú trọng quá nhiều vào giá trị vật chất mà chủ yếu tùy thuộc vào điều kiện và tâm huyết của gia chủ. Thông thường, các lễ vật cúng Tất niên bao gồm:
- Gạo, muối
- Trà
- Rượu
- Trái cây
- Hoa
- Nhang rồng phụng
- Đèn cầy
- Nước lọc
- Giấy tiền vàng mã
- Bánh kẹo
- Trầu cau
- Heo sữa quay
- Bánh bao
- Bánh chưng/bánh tét
- Chả lụa
- Bình hoa, lư nhang
- Chè, xôi, cháo trắng
- Tam sên
- Gà ta
Mâm cúng Tất niên thường được chuẩn bị phong phú hơn so với các ngày thường, và có sự khác biệt tùy theo vùng miền. Ở miền Bắc, mâm cúng thường có canh giò hầm măng, miến xào lòng gà, xôi, bánh chưng, giò, nem. Trong khi đó, miền Trung và miền Nam thường chuẩn bị các món như bánh chưng, bánh tét, giò lụa, giò xào, nem. Mâm cúng được bày biện gọn gàng trên bàn thờ tổ tiên. Gia chủ sẽ thắp hương và đọc các bài văn khấn vào đêm 30 Tết, sau khi hương tàn, cả gia đình sẽ quây quần dùng bữa cùng nhau.
3. Mẫu bài cúng Tất niên ngoài trời cho Tết chuẩn nhất:
Mẫu số 1
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Nam Mô Đương Lai Hạ Sanh Di Lặc Tôn Phật
Nam Mô Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát
Nam Mô Đại Nguyện Địa Tạng Vương Bồ Tát
Con thành kính lễ bái Mười Phương Phật, Mười Phương Pháp, và Mười Phương Tăng
Hôm nay là ngày .... tháng Chạp năm 20....
Gia đình chúng con là: ……………
Hiện chúng con đang cư trú tại: ……………………………………………………………….
Thời khắc giao thừa chuyển giao năm mới
Năm cũ đã qua
Chúc mừng năm mới đã tới
Tam dương mở đầu sự thịnh vượng
Mọi thứ đều đổi mới
Chúng con thành tâm cầu nguyện:
Chúng con thành kính thờ cha hiền
Xin cho con được chứng kiến màu xanh của hòa bình
Mong thế giới thoát khỏi chiến tranh
Xóa tan hận thù để đón bình minh mới.
Chúng con cầu xin ánh sáng từ quang
Rọi sáng đất nước để ngày càng phát triển.
Mong mọi người sống hòa nhã
Hiểu sâu về nhân quả như các bậc thánh hiền.
Con thành tâm cầu nguyện hàng nghìn lần
Xin cho Phật pháp ngày càng hưng thịnh
Mong tu hành và giải thoát luôn được thực hiện
Xin chứng minh con đã đạt Phật quả, hết lòng giúp đỡ chúng sinh.
Chúng con cúi đầu đón nhận ánh sáng của bình minh.
Mong được nhìn thấy hình bóng tổ tiên của con.
Ông bà ở nơi cõi linh thiêng cao cả.
Nay nhờ vào sức mạnh của Phật mà đến miền an lạc.
Chúng con thành kính tôn thờ đạo mầu.
Nguyện cho bạn hữu thấm nhuần đạo lý huyền bí.
Đời người như chiếc thuyền trôi dạt.
Trôi nổi giữa biển khơi, bị sóng gió đẩy ra xa.
Tội lỗi tạo ra không thể dễ dàng tha thứ.
Hiểu được luật ấy là điều hạnh phúc lớn lao.
Vào đầu xuân, sum vầy bên gia đình.
Nguyện cho mọi khổ đau sẽ được gỡ bỏ.
Cái tôi quyết tâm từ bỏ.
Tận tâm phục vụ và chia sẻ tất cả.
Kính lạy Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Chúng con và gia đình thành tâm chuẩn bị những phẩm vật hương hoa, cơm canh đơn giản, để dâng lên Mười Phương Tam Bảo, kính mời các vị Thiên Địa Tôn Thần chứng giám, phụng lạy Tổ Tiên, tưởng niệm các bậc Cao Tằng Tổ Khảo, ông bà nội ngoại cùng cửu huyền thất tổ và người thân. Kính xin các vị giáng lâm chứng giám, tiếp nhận lễ vật. Nguyện Mười Phương Chư Phật, Đại Bồ Tát, Hiền Thánh Tăng và các thiện thần từ bi gia hộ cho gia đình được an khang, thịnh vượng, hòa thuận, tử tôn hiếu thảo, tật bệnh tiêu tan, vô sự, tội nghiệp tiêu trừ, thiện lương trường tồn, đạo tâm sáng suốt. Nguyện đời đời nương nhờ Phật từ bi, thoát khỏi mê lạc, trở về bờ giác, muôn việc hanh thông, một lòng thực hiện Chánh pháp, báo đáp bốn ân, ba cõi đều hưởng, tất cả đều bình an tự tại, giới hương thơm lan tỏa mười phương, âm dương hòa hợp lợi lạc. Nguyện gia môn thịnh vượng, quyến thuộc bình an, tiên linh và cửu huyền thất tổ được giải thoát phiền não, một lòng từ bi, hóa Tam Bảo, tránh xa mê lạc, tin sâu Nhân quả, từ bỏ điều xấu, làm việc thiện, tinh tấn hướng thiện, tạo công đức vô lượng, nhờ Phật lực sớm vãng sanh về cõi an lạc, đời đời không thoái chuyển khỏi Chánh pháp. Nguyện tất cả chúng sanh sống trọn vẹn theo Phật đạo và chứng thành đạo quả.
Kính lạy Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Mẫu số 2
Kính lạy A Di Đà Phật!
Kính lạy Đức A Di Đà Phật!
Kính lạy Đức A Di Đà Phật!
Xin kính lễ:
Hoàng Thiên Hậu
Các vị Thổ Thần tôn kính.
Ngài Kim Niên Đương Cai
Đức Thái Tuế Tôn Thần chí đức.
Các vị Đại Vương Thành Hoàng bản cảnh.
Các Thần Linh Thổ Địa bản xứ.
Ngài Táo Quân Phúc Định.
Các vị Địa Chúa Long Mạch Tôn Thần và tất cả các Thần Linh cai quản khu vực này.
Hôm nay là ngày …….. tháng Chạp năm ………..
Chúng con là tín chủ: …………………………………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………….
Hôm nay, ngày …...... tháng …........ năm ….... (âm lịch), chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các món cúng dâng để bày trước án, kính mời Ngài Thần Tài và các vị Tôn Thần. Chúng con và gia đình thành tâm sắp xếp phẩm vật hương hoa, cơm canh đơn giản, để dâng lên Mười Phương Tam Bảo, thỉnh các Thiên Địa Tôn Thần chứng giám, phụng lạy Tổ Tiên, tưởng niệm các bậc Cao Tằng Tổ Khảo, ông bà nội ngoại cùng cửu huyền thất tổ và người thân. Kính xin các vị giáng lâm chứng giám và tiếp nhận lễ vật. Nguyện Mười Phương Chư Phật, Đại Bồ Tát, Hiền Thánh Tăng và các thiện thần từ bi gia hộ cho gia đình được an khang, thịnh vượng, hòa thuận, tử tôn hiếu thảo, tật bệnh tiêu tan, vô sự, tội nghiệp tiêu trừ, thiện lương trường tồn, đạo tâm sáng suốt. Nguyện đời đời nương nhờ Phật từ bi, thoát khỏi mê lạc, trở về bờ giác, muôn việc hanh thông, một lòng thực hiện Chánh pháp, báo đáp bốn ân, ba cõi đều hưởng, tất cả đều bình an tự tại, giới hương thơm lan tỏa mười phương, âm dương hòa hợp lợi lạc. Theo lệ thường tuế trừ cáo tế, xin các vị Tôn Thần, gia tiên, bản xứ tiền hậu các hương linh giáng lâm án tọa, chứng giám và thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, mọi sự như ý, vạn sự tốt lành, sức khỏe dồi dào, gia đình hòa thuận. Nguyện gia môn thịnh vượng, quyến thuộc bình an, nội ngoại tiên linh cùng cửu huyền thất tổ nhiều đời vứt bỏ phiền não, một lòng từ bi, hóa Tam Bảo, ra khỏi mê lạc, tin sâu Nhân quả, từ bỏ điều xấu, làm việc thiện, tinh tấn hướng thiện, tạo công đức vô lượng, nhờ Phật lực sớm vãng sanh về cõi an lạc, đời đời không thối chuyển khỏi Chánh pháp. Nguyện tất cả chúng sanh sống trọn vẹn theo Phật đạo và chứng thành đạo quả. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Kính lạy Đức A Di Đà Phật!
Kính lạy Đức A Di Đà Phật!
Kính lạy Đức A Di Đà Phật!
Mẫu số 3
Kính lạy Đức A Di Đà Phật
Kính lạy Đức A Di Đà Phật
Kính lạy Đức A Di Đà Phật
Chúng con thành kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ và các vị Tôn Thần.
Chúng con thành kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Quân.
Chúng con thành kính lạy Ngài Bản Gia Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần.
Chúng con thành kính hướng về các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần.
Chúng con cung kính dâng lễ ngài Địa chủ Tài Thần, tiền hậu.
Chúng con cung kính hướng về các Tôn Thần cai quản khu vực này.
Tên tín chủ (chúng) con là: …………………………………
Năm sinh: ……………………......................................……
Nơi cư trú: ……........................................................……
Hôm nay ngày .......... tháng ..... năm ....., tín chủ chúng con thành tâm dâng lễ với hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và thắp nén nhang thơm trước án. Nhân dịp năm mới, chúng con xin chân thành cảm tạ ơn trên đã phù hộ cho gia đình chúng con mọi sự tốt đẹp và may mắn. Chúng con thành tâm mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Tài chính Thần và các vị Tôn Thần cai quản khu vực này. Cúi mong các Ngài lắng nghe lời khẩn cầu, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho chúng con, gia đình được an lạc, công việc thuận lợi. Mong mọi người được bình an, lộc tài hanh thông, tâm đạo rộng mở, mọi mong cầu đều ứng nghiệm, mọi nguyện vọng đều được thấu hiểu. Kính mong các Ngài chứng giám lòng thành, đáp lễ và thụ hưởng lễ vật, phù trì cho toàn gia an lạc, công việc suôn sẻ và thành công. Chúng con xin thành tâm lễ bạc trước án.
Cẩn cáo!