Lẽ ghét thương - những dòng thơ đầy tâm huyết về sự ghét bỏ và tình thương của Nguyễn Đình Chiểu

Đề bài: Lẽ ghét thương - những bài thơ tâm huyết về nỗi ghét, tình thương nhân bản của Nguyễn Đình Chiểu

Phân tích những dòng thơ chân thành về sự ghét bỏ và tình thương của Nguyễn Đình Chiểu trong bài Lẽ Ghét Thương

I. Dàn ý Lẽ ghét thương - những dòng thơ tận cùng tâm huyết về sự ghét bỏ, tình thương nhân bản của Nguyễn Đình Chiểu (Chuẩn)

1. Mở bài

Giới thiệu đoạn trích 'Lẽ ghét thương'.

2. Phần thân bài

- Nhà thơ chia sẻ về cảm xúc ghét:
+ Ghét những hành động vô nghĩa, thiếu ý nghĩa.
+ Đối tượng của sự ghét: Những người nắm giữ quyền lực, tranh giành quyền lực mà không quan tâm đến cuộc sống của nhân dân, đẩy mọi người vào cảnh khốn khổ vì binh đao, ghét những kẻ ăn chơi thất đức gây khổ đau cho nhân dân.
+ Minh họa: Vua Kiệt, Trụ, U, Lệ, thời Ngũ bá, thúc quý.
+ Thái độ ghét rõ ràng, kiên quyết...(Tiếp theo)

>> Xem chi tiết Dàn ý Lẽ ghét thương - những dòng thơ tận cùng tâm huyết về sự ghét bỏ, tình thương nhân bản của Nguyễn Đình Chiểu tại đây.

II. Bài văn mẫu Lẽ ghét thương - những dòng thơ tận cùng tâm huyết về sự ghét bỏ, tình thương nhân bản của Nguyễn Đình Chiểu (Chuẩn)

'Một nghệ sĩ chân chính cần phải là người nhân đạo từ trái tim' (Sê-khốp). Nguyễn Đình Chiểu không chỉ được biết đến với những bài thơ chân thực, giản dị mà ông còn là một nhà thơ mang tư tưởng nhân đạo lớn. Các sáng tác của ông thể hiện lòng thương dân sâu sắc, điển hình là đoạn trích từ 'Lẽ ghét thương'.

Đoạn thơ này xuất hiện từ câu 473 đến câu 504 trong 'Truyện Lục Vân Tiên' mô tả cuộc trò chuyện giữa ông Quán và Vân Tiên, Tử Trực, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, đồng thời thể hiện rõ tình cảm yêu ghét của tác giả. Ông Quán, mặc dù không phải là nhân vật chính, nhưng thu hút sự quan tâm của độc giả bởi ông là người đại diện cho tư duy, tâm hồn của Nguyễn Đình Chiểu. Ông là người có tri thức, tầm hiểu biết sâu rộng nhưng vẫn giữ vẻ của một nhà nho giản dị:

'Quán nói: Kinh sử đã ghi chép,
Xem lại vẫn đau lòng xót xa.
Hỏi về thời đại nay này,
Yêu hay ghét, đều là thương thay'.

Có lẽ trước kia, ông đã tham gia thi cử, cũng có ước mơ làm quan để giúp dân, giúp nước. Tính cách của ông là biểu tượng cho sự bộc trực, thẳng thắn của những người dân Nam Bộ. Họ thể hiện tình cảm yêu ghét một cách rõ ràng, thẳng thắn. Ông Quán cũng như vậy, nhưng cuối cùng, với ông, mọi nỗi ghét đều bắt nguồn từ lòng thương. Mặc dù thương và ghét là hai khía cạnh đối lập, nhưng chúng lại hoàn thành, hỗ trợ lẫn nhau trong khía cạnh ý nghĩa.

Bởi lòng thương dân, ông Quán tỏ 'khinh thường, căm phẫn, châm chọc đến tận trái tim':

'Quán cho rằng: Chán ghét sự lòe loẹt
Khinh thường, căm phẫn, xâm phạm đến tận tâm hồn.
Chán đời Kiệt, Trụ bạo tàn,
Để nhân dân chìm đắm trong bi kịch và hang đau.
Chán đời U, Lệ đa đoan,
Làm cho nhân dân phải gánh chịu đau khổ muôn phần.
Chán đời Ngũ bá phân phân,
Ưu ái bề dối trá khiến nhân dân vất vả.
Chán đời thúc quý phân băng,
Áp đặt ban mai, đêm trôi qua trong rối rắm cho nhân dân'.

Ông Quán không chấp nhận những câu chuyện không ý nghĩa, phi lợi ích, và hữu hạn. Ông căm ghét đời vua Kiệt và Trụ vì sự tàn nhẫn, thiếu nhân đạo trong lịch sử Trung Quốc. Hai vị vua đó thậm chí còn đào hầm, ao rượu, giết thịt để thoả mãn những trò dâm dục của mình, khiến nhân dân phải đau khổ. Đời vua U Vương và Lệ Vương đều độc ác, tạo ra nhiều rắc rối. Họ sai quân đốt lửa hiệu trên núi Li Sơn để khiến quân chư hầu tưởng rằng Kinh Đô đang trong tình trạng khẩn cấp, chỉ để làm Bao Tự cười và khiến người khác xé vải lụa cả ngày để Bao Tự nghe. Đến đời Ngũ bá, thúc quý khiến mọi thứ hỗn loạn, tan tác, chiến tranh liên miên khiến nhân dân gặp nhiều khó khăn. Thời kỳ Ngũ bá là thời kỳ nhiều vị quốc vương nổi lên tranh giành quyền lực. Họ dựa vào sức mạnh, hợp tác và xung đột, tạo ra tình hình rối bời, hỗn loạn. Điều này là minh chứng cho sự xa hoa, dối trá và độc ác của các vị vua Trung Quốc. Họ sống nhờ vào cảm hứng, mồ hôi, máu và nước mắt của những người dân vô tội. Thay vì quan tâm đến cuộc sống của nhân dân, họ chỉ biết ăn chơi và đưa nhân dân vào cảnh đau khổ, bi thương. 'Chua', 'cay' là những từ thể hiện sự khinh bỉ của nhà thơ đối với những kẻ không quan tâm đến cuộc sống của nhân dân.

Mặc dù có lòng 'ghét cay, ghét đắng' nhưng Nguyễn Đình Chiểu vẫn tràn đầy tình thương:

Với sự khám phá về bài phân tích Lẽ ghét thương - những dòng thơ đằng sau nỗi ghét, tình thương nhân bản của Nguyễn Đình Chiểu, chúng ta có thể hình dung một phần nào đó về góc nhìn của tác giả về tình yêu thương và sự căm ghét trong cuộc sống. Bước tiếp theo, để tìm hiểu thêm về phong cách và cái tôi phong trần, tràn đầy tình yêu của Nguyễn Đình Chiểu, bạn có thể tham khảo bài viết Soạn bài Lẽ ghét thương, Cảm nhận về đoạn trích Lẽ ghét thương, Nêu những bài học sâu sắc nhất về cuộc sống và thơ của Nguyễn Đình Chiểu, Dàn ý cảm nhận về đoạn trích Lẽ ghét thương,...