Lễ hội “Bung Cháy” của dân tộc Dao

Lễ hội “Bung Cháy” của người Dao Họ là một trong những dịp lễ truyền thống thể hiện sự giàu có văn hóa lịch sử cùng sức mạnh đoàn kết cộng đồng mạnh mẽ. Theo dõi Mytour.vn để tìm hiểu thêm về lễ hội đặc biệt này nhé.

Đi sau hai thầy là hai người múa “vạn pù” cầm trên tay dải vải có tua để múa theo điệu “trừ tà”. Tiếp đến là người đeo mặt nạ gọi là ông “sán cô” tượng trưng cho người đã khai thiên lập địa ra vùng đất này, ông múa những điệu múa vui nhộn, mang đậm tính phồn thực như động tác giao lưu với đất trời. Đi ở giữa là một thầy cầm trên tay sách và kiếm phép, cùng “lệnh bài”, dẫn theo một vài học trò phía sau. Khi đến gần khu vực lán cúng, thầy sẽ làm lễ xua đuổi tà ma để lấy lán về làm lễ cầu mưa. 

3.2 Bắt đầu các nghi lễ cúng tế

Nghi lễ đầu tiên được gọi là màn cúng “Thào Phanh” (kết hợp cúng và múa mời tổ tiên). Màn cúng này được thực hiện trong nhà, ở bàn thờ ngay gian chính giữa. Mâm cúng được chuẩn bị tương đối đơn giản,  bao gồm mấy thẻ hương với chén nước chè. Thầy cúng sẽ dâng lên toàn bộ sớ được viết trong 6 ngày, đặt trên bàn thờ trong suốt thời gian diễn ra nghi lễ. Nội dung lời khấn là báo với các vị thần công, thổ địa, tam thanh, tam nguyên về việc gia chủ muốn tiến hành lễ hội cầu mưa tại nhà. Đoạn cúng kéo dài khoảng 2 tiếng rồi đến phần múa.

Đến cuối màn cúng “Thào Phanh” là sẽ là giai đoạn thăng hoa và hóa phép của thầy cúng. Thầy biến những ngọn nến tên mâm thành những viên ngọc với màu xanh, đỏ, trắng khác nhau và tặng lại gia chủ. Những viên ngọc này chỉ mang ý nghĩa tượng trưng, được những người có mặt tại đó tưởng tượng ra. Người Dao tương truyền rằng nếu gia đình nào tổ chức Lễ hội “Bung Lổ” của người Dao Họ mà khi thầy hóa phép thành ngọc thì năm đó không chỉ riêng gia đình này mà tất cả dân trong làng, trong xã sẽ được phù hộ để thuận buồm xuôi gió, mùa màng bội thu, thóc lúa đầy nhà.

3.3 Màn cúng vào lán (Pẹa Tàn)

Đến màn cúng thứ 3 là cúng vào lán hay còn gọi là cúng Pẹa Tàn. Để bắt đầu thầy đạo và thầy múa sẽ cùng nhau làm thủ tục cúng tế. Nội dung bài cúng này vẫn là báo cáo và mời thần linh, tổ tiên về dự lễ cầu mưa rồi giúp phù hộ cho con cháu có một mùa màng tươi tốt, mưa gió thuận hòa, người người no ấm. 

3.4 Lễ cúng ban đêm

Khi màn đêm buông xuống, lễ hội lại được tiếp tục với màn múa cao trào nhất. Các thầy sẽ dùng gậy, kiếm và đao để múa những điệu múa nhanh và mạnh cùng điệu múa gà độc đáo. Gà là gà sống, được mua về để múa lễ và dâng lên thần linh.

Theo quan niệm của Dao, họ sẽ dâng lên mỗi vị thần một con gà. Những con gà này đều sẽ được các thầy cầm múa. Các điệu múa là để nhặt hết xấu xa, xua đuổi tà ma. Đội hình múa sẽ xếp theo hình tròn, một vòng sẽ là những động tác múa khác nhau như múa dứ mổ, đặt gà trên đầu gối rồi nhảy lò cò, cầm gà ngang lưng, nâng gà lên cao... Kết thúc phần múa gà sẽ là điệu trống đổ hồi chín tiếng, tượng trưng cho hình ảnh gà vỗ cánh bay lên, mang hết những điều không tốt lành đổ ra sông ra biển.

Đây là màn cúng có ý nghĩa quan trọng nhất để đánh dấu ý nghĩa của Lễ hội “Bung Lổ” của người Dao Họ. Khi hai thầy ngồi ở trên đài, phía dưới sẽ là bà con dân bản đang lấy cỏ và cây đốt thành ngọn lửa. Hành động này có ngụ ý để hăm dọa, nếu không được con dòng về thì sẽ tiếp tục đốt lửa để thiêu cháy con dòng.

Màn đốt lửa kéo dài khoảng hai tiếng, thường sẽ kết thúc với mưa. Trong trường hợp không có mưa, người Dao sẽ tạo ra dòng nước giả để tưới khắp nơi như mưa. Sau đó, mọi người cùng hò reo “Có mưa rồi”, đánh dấu việc lễ hội đã khiến Ngọc Hoàng nghe thấy lời cầu khấn và sai thiên lôi tạo mưa giúp dân bản. Điều này chứng tỏ lễ hội đã đạt được mục đích mà dân làng mong muốn.

Đây là thông tin về Lễ hội “Bung Lổ” của người Dao Họ. Nếu bạn có cơ hội đến Yên Bái, Mytour.vn hy vọng bạn sẽ được trải nghiệm những cảnh đẹp tự nhiên như ruộng bậc thang Mù Cang Chải hay cánh đồng Mường Lò và cũng có dịp khám phá văn hóa đặc sắc của địa phương này.

Tuyết Trịnh

Nguồn: Tổng hợp