Lễ hội Chùa Hương

Lễ hội Chùa Hương hay Trẩy hội Chùa Hương là một lễ hội nổi tiếng tại Việt Nam, nằm ở Mỹ Đức, Hà Nội. Nằm trong khu thắng cảnh Hương Sơn, lễ hội này thu hút đông đảo phật tử tham gia hành hương, để chiêm ngưỡng nét đẹp tâm linh tại đây.

Thời gian

Lễ hội kéo dài trong 3 tháng, từ mùng 6 tháng 1 đến tháng 3 âm lịch, với đỉnh cao từ rằm tháng giêng đến ngày 18 tháng hai âm lịch.

Địa hình các tuyến

Hệ thống các tuyến gồm tuyến Hương Tích, tuyến Tuyết Sơn và tuyến Long Vân, Thanh Sơn. Hội chùa đông nhất từ ngày 15 đến ngày 20 tháng 2 (ngày chính).

Các tuyến trong khu thắng cảnh Hương Sơn

• Tuyến Hương Tích: Đền Trình – Chùa Thiên Trù – Động Tiên Sơn – Chùa Giải Oan – Đền Trần Song – Động Hương Tích – Chùa Hinh Bồng.
• Tuyến Thanh Sơn: Chùa Thanh Sơn – Động Hương Đài
• Tuyến Long Vân: Chùa Long Vân – Động Long Vân – Hang Sũng Sàm
• Tuyến Tuyết Sơn: Chùa Bảo Đài – Động Chùa Cá – Động Tuyết Sơn

Khai hội chùa Hương

Mỗi khi xuân về, hoa mơ trắng nở khắp núi rừng Hương Sơn, thu hút hàng triệu phật tử cùng khách du lịch từ khắp nơi tới cúng bái và tham gia lễ hội Chùa Hương, một hành trình về với miền đất Phật. Đây là nơi thần quyết Bồ Tát Quán Thế Âm hiện thân và tu hành, nơi mà người ta dâng lên những nén tâm hương và lời nguyện, hoặc tha hồn mình bay bổng hòa mình vào thiên nhiên, trong một không gian còn in dấu tích của đạo Phật và văn hóa tâm linh.

Lễ hội Chùa Hương diễn ra tại xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội. Chùa Hương được Bộ Văn hóa (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích quốc gia từ ngày 8 tháng 4 năm 1962 theo Quyết định số 313 VH/VP. Người dân địa phương và du khách khi tham gia lễ hội thường gọi đơn giản là đi Chùa Hương, theo câu chuyện 'Truyện Phật Bà Chùa Hương', nơi đây là nơi tu trì và hiện thân của đức Phật Quán Thế Âm, được Việt hoá và gọi là Chùa Hương.

Ngày mùng 6 tháng giêng hàng năm là ngày khai hội Chùa Hương, ban đầu là ngày mở cửa chùa rừng, sau này trở thành ngày khai hội chính thức của lễ hội, kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch.

Chùa Hương là một danh thắng nổi tiếng, không chỉ bởi vẻ đẹp của cảnh quan mà còn vì nó là một biểu tượng văn hóa tín ngưỡng Phật giáo của người Việt Nam. Không giống với bất kỳ nơi nào khác, Chùa Hương là một tổ hợp gồm nhiều đền chùa và hang động nằm sát núi rừng, tạo thành một quần thể thắng cảnh rộng lớn, với kiến trúc hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Tạo hóa đã phối hợp tài tình để tạo nên những nét đẹp hiền hòa của núi sông và con người đã đưa hồn vào những điều kỳ diệu ấy, làm cho Chùa Hương trở nên lung linh, sinh động và phong phú. Điều đó đã góp phần tạo nên nét văn hóa tín ngưỡng Phật giáo của dân tộc, đã in sâu vào tâm thức mỗi người Việt khi đặt chân đến với Chùa Hương, nơi mà hàng năm, khách khắp bốn phương lại nô nức về để thắp sáng một nén tâm hương, để trì chú mọi ước nguyện của mình. Trước một danh thắng như vậy, các vị vua chúa và những nhà văn, nhà thơ đã không tiếc lời khen ngợi. Năm 1770, Chúa Trịnh Sâm đã khắc bốn chữ lên cửa động Hương Tích 'Nam Thiên Đệ Nhất Động, kỳ sơn tú thủy' (Động đẹp nhất dưới trời Nam), và rất nhiều nhà văn đã đến đây để sáng tác như Chu Mạnh Trinh, Cao Bá Quát, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Hồ Xuân Hương...

Chùa Hương không chỉ là một di tích quốc gia mà còn là biểu tượng văn hóa tâm linh của dân tộc Việt Nam, là kết quả của sự phát triển của văn hóa tín ngưỡng Phật giáo từ xa xưa cho đến nay.

Chùa Hương cách trung tâm thành phố Hà Nội 62 km về phía Tây Nam, nằm trong xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội. Hương Sơn nổi tiếng với các di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng.

- Từ Hà Nội đi Hà Đông, sau đó đi theo quốc lộ 21B tới thị trấn Tế Tiêu, rẽ trái đi khoảng 12 km là đến chùa Hương.

- Nếu đi từ phía Nam, qua thành phố Phủ Lý thuộc tỉnh Hà Nam, qua cầu Phủ Lý rồi rẽ trái, đi tới Thị trấn Quế và tiếp tục đến khu vực Chợ Dầu, rẽ trái đi khoảng 4 km là đến địa phận Chùa Hương.

Các tuyến tham quan.

Dựa trên sự phân bố các điểm thắng cảnh, hình thành ba tuyến tham quan.

• Tuyến đầu tiên: Tuyến chính - Tuyến Hương Tích

Đền Trình – Chùa Thiên Trù – Động Tiên Sơn – Chùa Giải Oan - Đền Cửa Võng

- Động Hương Tích – Động Hinh Bồng – Động Đại Binh

• Tuyến thứ hai: Tuyến Thanh Sơn Hương Đài

- Hang Sơn Thủy Hữu Tình - Chùa Thanh Sơn – Động Hương Đài - Chùa Long Vân Động Long Vân – Chùa Cây Khế

• Tuyến ba: Tuyến Tuyết Sơn

Đền Trình Chùa Tuyết Sơn – Chùa Bảo Đài - Động Ngọc Long – Chùa Cá

Trước ngày mở hội, tất cả các đền chùa, đình miếu đều khói hương nghi ngút, không khí lễ hội bao trùm xã Hương Sơn. Đội múa lân mở màn chào mừng du khách và các Phật tử từ khắp nơi.

Lễ thực hiện rất đơn giản, hướng đến thiền. Tuy nhiên, các chùa ngoài thờ các vị sơn thần thượng đẳng, đầy màu sắc của đạo giáo. Đền Cửa Võng là 'chân long linh từ' thờ bà chúa Thượng Ngàn, người cai quản vùng rừng núi xung quanh, có tên là 'tì nữ tuý Hồng' của sơn thần tối cao. Chùa Bắc Đài, chùa Tuyết Sơn, chùa Cả và đình Quân thờ ngũ hổ và tín ngưỡng cá thần.

Chùa Trong tổ chức lễ dâng hương, bao gồm hương, hoa, đèn, nến, hoa quả và thực phẩm chay. Trong lúc cúng, hai tăng ni mặc áo cà sa mang đồ lễ chay đánh đàn trước khi đem đồ lễ lên bàn thờ. Khi đang đánh đàn, hai tăng ni múa múa một cách mượt mà và đẹp mắt. Từ ngày khai hội đến khi kết thúc hội, chỉ đôi khi có các sư từ các chùa khác đến cúng kinh khoảng nửa giờ tại các chùa, miếu, đền. Hương khói không bao giờ ngừng.

Phần hội chùa Hương

Nét thanh tịnh của đất Phật đã tạo nên cảnh đẹp cho con người và thiên nhiên hòa quyện vào không gian của hội chùa. Đường vào chùa Hương luôn tấp nập với hàng trăm thuyền, cộng với niềm vui của những người đi thuyền tham quan, được lạc vào nơi thiên đường của Phật. Con người được hòa nhập vào thiên nhiên núi rừng và cảnh đẹp của chùa chiền, bắt đầu một hành trình leo núi mới. Leo núi, khám phá hang động mang lại trong lòng con người niềm hy vọng, mong muốn khám phá cái đẹp. Sự kỳ vọng vào cái đẹp chắc chắn sẽ làm cho con người thêm sảng khoái và yêu cuộc sống hơn. Đường núi từ chùa Ngoài vào chùa Trong luôn đông đúc.

Một số vấn đề khi đi lễ hội

• Rác thải: Du khách khi tham gia hội thường vứt rác một cách bừa bãi, trên bờ và dưới suối Yến. Ban quản lý đã đặt nhiều biển báo cấm vứt rác và cài đặt các thùng rác. Tuy nhiên, số lượng thùng rác ít và thùng nhỏ khiến cho rác thải vượt quá khả năng chứa. Mặc dù vậy, hành động của du khách vẫn chưa thực sự chủ động.
• Đò chở khách: Các chuyến đò thường chở quá tải, vượt quy định số người, dẫn đến tắc đò xảy ra thường xuyên. Một số trường hợp, chủ đò lừa đảo tiền vé trước, khiến khách phải chờ đợi mà không thấy chủ đò quay lại.
• Nhà vệ sinh: Hầu hết không được quy hoạch chặt chẽ, nên các hộ gia đình tự xây dựng để phục vụ du khách, đôi khi có thu phí. Các nhà vệ sinh này thường cũ kỹ và bẩn thỉu, nhiều du khách ngại sử dụng vì vấn đề vệ sinh.
• Đường đi: Do lượng người tham gia lễ hội đông đúc, nhiều người tự ý mở đường rút ngắn, dẫn đến các con đường tắt không được quản lý chặt chẽ. Có người tự ý thu phí điều hành con đường mà họ tạo ra, mà không có sự can thiệp xử phạt từ bất kỳ tổ chức nào.

Liên kết bên ngoài

• Lễ hội Chùa Hương
• Lễ hội Chùa Hương (năm 1927 và 1955) Lưu trữ 2009-01-29 tại Wayback Machine
• Giữ một Lễ hội chùa Hương chân-thiện-mỹ Lưu trữ 2009-02-12 tại Wayback Machine
• Khai hội chùa Hương: Kẹt đò hàng giờ trên suối Yến
• Chùa Hương kẹt cứng người trong ngày khai hội
• Lễ hội đang bị lạm dụng để kiếm tiền...
• Sư thầy phát lộc ở chùa Hương bị phạt
• Lễ hội chùa Hương - Những thông tin cần biết khi đi du xuân đầu năm

Theo: VTC14,.....