Đền Cao Sơn là ngôi đền trấn giữ phía Nam trong tứ trấn của kinh thành Thăng Long xưa, bao gồm bốn ngôi đền: Đền Quán Thánh (trấn giữ phía Bắc của kinh thành); Phía Đông kinh thành do Đền Bạch Mã trấn giữ; Đền Voi Phục mang trọng trách trấn giữ phía Tây; Còn lại là trấn giữ phía Nam của kinh thành do đền Kim Liên, còn được biết đến với tên gọi là đền Cao Sơn, đảm nhận. So với ba ngôi đền kia, đền Cao Sơn được xây dựng muộn hơn, từ khoảng thế kỉ 16 đến thế kỉ 17.
Lễ hội tại đình Cao Sơn - Một phần của văn hóa đẹp của Hà Nội. Hình ảnh: Tổng cục Du lịch Việt Nam
Đình Cao Sơn được gắn liền với uy danh của thần Cao Sơn, vì thế Lễ hội tại đình Cao Sơn phải diễn ra trong không khí trang trọng, sôi động. Truyền thống cho biết, Lễ hội tại đình Cao Sơn thường diễn ra từ ngày 11/3 đến 16/3 âm lịch hàng năm, nhưng sau này đã rút ngắn lại chỉ trong hai ngày từ ngày 15/3 đến ngày 16/3 âm lịch, với ngày quan trọng nhất là ngày 16 tháng 3 âm lịch (vì đây là ngày Thần sinh ra) và lễ hội này được tổ chức sau Lễ giỗ tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch).
Phần rước kiệu quan trọng trong ngày Lễ hội tại đình Cao Sơn. Hình ảnh: Tổng cục Du lịch Việt Nam
Theo truyền thống tín ngưỡng của dân gian trong khu vực này từ xa xưa, đền Cao Sơn được xây dựng để thờ Cao Sơn Đại Vương - một trong 100 người con của cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ. Theo các tư liệu ghi chép tại đền, công trình này bắt đầu được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tổ, ngay sau khi Hoàng đế dời đô về Thăng Long, nhằm mục đích bảo vệ kinh thành mới ở hướng Nam.
Truyền thuyết kể rằng thần Cao Sơn Đại Vương đã giúp vua Lê Tương Dực dẹp loạn quân xâm lược ở Đông Đô (tên gọi của Thăng Long từ năm 1397 dưới thời vua Trần Phế Đế tới năm 1430 dưới thời vua Lê Thái Tổ - vua Lê Lợi), và cũng giúp vua Lê Thái Tổ khôi phục cơ nghiệp. Năm 1509, vua đã cho xây dựng một đền thờ to lớn tại phường Kim Hoa gần Thăng Long thời bấy giờ, nay thuộc phường Phương Liên, quận Đống Đa, Hà Nội.
Lễ hội đình Cao Sơn được tổ chức nhằm bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống địa phương, giáo dục lòng yêu quê hương, yêu đất nước và truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, cũng như lưu truyền những phong tục tập quán của người dân phường Phương Liên cho thế hệ sau. Nếu bạn có cơ hội tham dự Lễ giỗ tổ tại Phú Thọ, hãy dành thời gian đến Hà Nội để tham gia vào các lễ hội đặc sắc, như Lễ hội tại đình Cao Sơn, một trải nghiệm đáng nhớ.
Hình ảnh chụp tại Lễ hội tại đình Cao Sơn
Hướng dẫn đường đi đến địa điểm tổ chức Lễ hội tại đình Cao Sơn
Lễ hội tại đình Cao Sơn sẽ diễn ra tại phường Phương Liên, quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội. Đình Cao Sơn nằm khá gần Trung tâm thành phố, nên bạn có thể di chuyển bằng nhiều cách, nhiều phương tiện để đến đây. Mất khoảng 10 phút và trải qua gần 5km để đến khu vực tổ chức Lễ hội tại đình Cao Sơn. Bạn có thể tham khảo bản đồ dưới đây để tìm hướng đi phù hợp và tiết kiệm thời gian nhất.
Khám phá đặc điểm đặc sắc của Lễ hội tại đình Cao Sơn
Lịch sử của đình - đền Cao Sơn
Đền Cao Sơn, nơi tổ chức Lễ hội đình Cao Sơn, được xây dựng dưới thời vua Lý Thái Tổ, trong thời kỳ vua Lê Tương Dực dẹp loạn, khôi phục cơ nghiệp của vua Lê Thái Tổ. Ba vị đại thần Nguyễn Bá Lân, Nguyễn Hoàng Dụ và Nguyễn Văn Lữ cùng mang quân đi chinh phạt, cầm cờ tiết mao, vác búa hoàng kim. Khi đến địa phận huyện Phụng Hóa (nay là Nho Quan, tỉnh Ninh Bình), họ nhìn thấy cảnh núi rừng rậm rạp và một ngôi đền cổ bên trong dựng một tảng đá ghi bốn chữ 'Cao Sơn Đại Vương'. Rất lạ, vua quan bèn khẩn cầu sự phù trợ của thần.
Hình ảnh bên ngoài của đình Cao Sơn
Quả nhiên, sau mười ngày, chuyện đại sự đã thành công. Vì vậy, vua Lê Tương Dực quyết định xây dựng đền thờ để tôn vinh thần Cao Sơn Đại Vương ngay tại huyện Phụng Hóa. Khi nhà vua lên ngôi, nhớ đến ân huệ của thần Cao Sơn Đại Vương trong việc dẹp loạn, vào năm 1509, vua đã thỉnh Ngài về gần kinh thành và khởi công xây dựng lại đền thờ lớn hơn tại làng Kim Hoa gần Thăng Long lúc đó. Sau này, cư dân trong làng Kim Hoa đã tự mình xây thêm cổng tam quan ở phía trước đền, gần đầm Kim Liên và trang trí thêm một số kiến trúc mới để làm đẹp cảnh quan, tạo nên đình Cao Sơn. Bên trong đền Cao Sơn không chỉ thờ phụng thần Cao Sơn Đại Vương mà còn thờ Tam Phủ, Mẫu và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hiện nay, đình Cao Sơn giữ lại 39 đạo sắc phong mà nhà vua trao cho thần Cao Sơn Đại Vương, trong đó có 26 đạo sắc phong thuộc thời vua Lê Trung Hưng và 13 đạo sắc phong dưới thời nhà Nguyễn. Sắc phong sớm nhất là có niên đại Vĩnh Tộ năm thứ hai (1620).
Sau này, cư dân đã tạo thêm những điểm điêu khắc để làm cho đình trở nên sống động và uy nghiêm
3.2 Lịch trình của Lễ hội tại đình Cao Sơn
Vào sáng ngày 15/3 (âm lịch), diễn ra ngày hội cắt tóc với sự tham gia của các thợ cắt tóc trẻ tham gia vào cuộc thi trước sự giám sát cẩn thận và công bằng của hội đồng ban giám khảo, những người này đều là những “cây kéo vàng” trong nghề cắt tóc, có uy tín và tay nghề cao. Ba vòng thi, các thợ trẻ bắt đầu thi đấu. Do làng này lâu nay nổi tiếng với việc đào tạo những thợ cắt tóc chuyên nghiệp, nên đây cũng là dịp để quảng bá và phát triển nghề cũng như làng nghề truyền thống của thủ đô. Sau cuộc thi là các trò chơi như đẩy gậy, đập niêu... Buổi tối có liên hoan ca múa nhạc.
Phần thi cắt tóc diễn ra vào ngày đầu tiên của Lễ hội tại đình Cao Sơn
Vào ngày chính của Lễ hội tại đình Cao Sơn, từ 6:00 sáng, người dân trong làng tổ chức lễ Tế tại chính điện. Các bậc cao nhân trong đội tế nam của làng đứng trước sân đình Tế Cáo, cùng với đại thần Cao Sơn Đại Vương, 'mở lối đi linh thiêng' để mọi người bước vào ngày chính hội 16/3 âm lịch, cùng với những lễ bái bài bản của đội tế, mũ mão cân đai chỉnh tề. Tiếp theo là lễ dâng hương thành kính, sau đó là các dòng tộc dâng mâm cao cỗ đầy, thể hiện ẩm thực của người Hà Nội. Tiếp sau đó là Lễ rước với 4 kiệu: kiệu Long đình, kiệu ông, kiệu bà và kiệu võng, mọi người theo khu vực của làng đi rước kiệu từ phố Kim Hoa đến phố Đào Duy Anh, rồi trở về đình Cao Sơn.
Các cụ làng sẽ tập trung ở sân đình Cao Sơn từ sớm để chuẩn bị thực hiện lễ
Người dân sẽ tham gia rước kiệu sau phần làm lễ ở đình Cao Sơn. Ảnh: Tổng cục Du lịch Việt Nam
Có thêm phần biểu diễn nghệ thuật công phu độc đáo tại Lễ hội đình Cao Sơn
Lễ hội đình Cao Sơn là một trong những lễ hội thường niên ở Hà Nội. Qua lễ hội, mong muốn truyền bá nét đẹp văn hóa truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam đến bạn bè quốc tế khi đến Hà Nội và cũng muốn giữ gìn truyền thống này với tất cả người dân Việt Nam. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với bạn. Chúc bạn có chuyến đi vui vẻ và hãy chia sẻ lại khoảnh khắc đó với Mytour.vn nhé !
Kiều Oanh
Nguồn: Tổng Hợp