Ngoài Lễ hội Chôl Chnăm Thmây Sóc Trăng và Sene Đôn Ta, Ok Om Bok là ngày lễ truyền thống lớn nhất của cộng đồng người Khmer. Trong Hội đút cốm dẹp Ok Om Bok, có nhiều hoạt động văn hóa thú vị như Lễ Cúng Trăng, Lễ thả đèn nước và hấp dẫn nhất là Lễ hội đua ghe nước, thu hút người dân Khmer và người Kinh, Hoa tham gia đông đảo.
Giới thiệu về Lễ hội đua ghe nước Sóc Trăng
Ghe Nước là một thuyền truyền thống của người Khmer sử dụng để di chuyển trên các dòng sông, đặc biệt là trong các lễ hội truyền thống như Ok Om Bok.
Ghe Ngo trong tiếng Khmer được gọi là Tuk Ngô, là phương tiện truyền thống mà người dân sử dụng để tham gia đua nhau tại Lễ hội Ok Om Bok Sóc Trăng, nhằm cầu mong một năm mùa vụ đạt được năng suất cao. Ghe Ngo của người Khmer trước đây được làm từ gỗ cây sao, có khả năng chống nước tốt và giúp cho ghe Ngo lướt trên mặt nước một cách nhanh chóng. Ngày nay, do khan hiếm gỗ sao, hầu hết các ghe Ngo được làm từ gỗ cây sao cưa thành từng miếng ván.
Ghe Ngo có hình dạng giống như con rắn Naga trong đạo Hindu, có chiều dài từ 25 - 30m và chiều rộng lớn nhất khoảng 1,1m. Hai đầu của ghe được uốn cong lên tạo thành hình ảnh giống con rắn đang trườn trên mặt nước, vô cùng sinh động. Phần thân ghe được trang trí, chạm trổ bằng hình ảnh vảy rồng, con rắn Naga hoặc hoa lá để tạo sự nổi bật cho đội chơi. Ghe Ngo thường được bảo quản trong khuôn viên chùa với mái che và dàn đà cao để bảo vệ khỏi mưa nắng và mối mọt. Trước đây, nhà ghe được coi là nơi linh thiêng và phụ nữ không được phép tiếp cận. Tuy nhiên, trong thời đại hiện đại, Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng đã mở rộng để cho phép các đội ghe nữ tham gia tranh tài.
Lễ hội đua ghe nước Sóc Trăng là một ngày hội truyền thống quan trọng của cộng đồng người Khmer
1.2 Nguồn gốc của Lễ hội đua ghe nước Sóc Trăng
Lễ hội đua ghe nước Sóc Trăng diễn ra sau Lễ Cúng Trăng vào rằm tháng 10 âm lịch hàng năm. Đây là hoạt động truyền thống liên quan đến sản xuất nông nghiệp, người Khmer dùng đua ghe nhằm cầu mong một năm mùa vụ thuận lợi. Đua ghe Ngo của người Khmer có hai loại: đua trên cạn và đua dưới nước. Đua ghe trên cạn chủ yếu là mô phỏng cuộc đua dưới nước trong các lễ hội truyền thống.
Theo truyền thuyết, việc sử dụng ghe Ngo ban đầu để phục vụ cho chiến tranh trên biển và sông. Người Khmer đã chế tạo loại thuyền này với hình dáng thon dài, có thể chở nhiều binh lính, với đầu ghe cong lên phía trước để di chuyển dễ dàng trên mặt nước và tấn công kẻ thù. Nhờ ghe Ngo này mà người Khmer đã bảo vệ thành công đất nước của mình. Cho đến ngày nay, trong ngày lễ hội Ok Om Bok, người dân vẫn tổ chức đua ghe Ngo để ghi nhớ chiến công anh dũng của tổ tiên.
Ngoài ra, còn một lý do khác về việc ra đời của Lễ hội đua ghe nước Sóc Trăng là mô phỏng hình dáng con rắn Naga để đối đầu với các sinh vật thủy quái trong quá khứ khi vùng đất Nam Bộ được khai phá.
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng là một hoạt động thú vị được nhiều người mong đợi nhất trong dịp lễ Ok Om Bok
1.3 Ý nghĩa của Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng có ý nghĩa sâu sắc liên quan đến lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng Khmer. Đây là sự thể hiện của mong ước về cuộc sống bình yên, thịnh vượng thông qua việc cầu nguyện với vị thần Mặt Trăng và tổ chức đua ghe. Đồng thời, lễ hội cũng là cách thể hiện sự gắn bó chặt chẽ của con người với thiên nhiên, thể hiện lòng biết ơn và cầu xin sự bảo hộ của thần linh đối với môi trường xung quanh.
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng là một phần của lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng Khmer. Nó thể hiện sự khao khát cuộc sống bình an, phát đạt thông qua sự cầu nguyện với thần trăng và hoạt động đua ghe. Lễ hội cũng là cách thể hiện mối liên kết mật thiết giữa con người và thiên nhiên, thể hiện lòng biết ơn và cầu xin tha thứ từ thần linh về những tác động đến môi trường xung quanh.
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng đóng vai trò quan trọng trong đời sống cộng đồng, góp phần giáo dục về sự đoàn kết, tinh thần kỷ luật và rèn luyện khả năng chịu đựng, giúp con người phát triển toàn diện về cả đức lẫn tài.
Thời gian diễn ra Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng bao gồm hai loại đua là trên cạn và dưới nước. Đua ghe Ngo dưới nước là hoạt động được mong chờ nhất sau Lễ thả đèn nước Lôi Prôtip vào rằm tháng 10 âm lịch hàng năm. Lễ hội được tổ chức dưới hai hình thức là Nghi thức hạ thủy và Hội đua ghe Ngo trên sông Maspéro ở trung tâm Thành phố Sóc Trăng.
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng diễn ra vào rằm tháng 10 âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo người dân đến tham gia
Các bước chuẩn bị cho Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng
3.1 Nghi thức hạ thủy ghe Ngo
Thường thì, Nghi thức hạ thủy ghe Ngo diễn ra trước cuộc đua chính thức khoảng một tuần. Trong buổi lễ, chiếc ghe Ngo được đặt giữa sân chùa hướng về phía mặt trời mọc, các vận động viên chắp tay cầu nguyện xung quanh. Các Achar tụng kinh chúc phúc, rải nước lành cho các đội viên để cầu bình an và thêm sức mạnh, niềm tin trước khi thi đấu.
Nghi thức hạ thủy được tổ chức trước cuộc đua chính thức khoảng một tuần
Mỗi đội ghe Ngo thường có từ 70 đến 80 người đảm nhận các vai trò khác nhau
Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng là dịp để rèn luyện thể lực và tinh thần đồng đội
Đông đảo người dân và nhà sư đến tham gia, cổ vũ cho Lễ hội đua ghe ngo Sóc Trăng
Rất đông người dân địa phương đến cổ vũ cho các đội đua ghe
Nhu Nguyễn
Nguồn: Tổng hợp | Ảnh: Huỳnh Phương (vnexpress)