Lễ hội Gầu Tào: Vẻ đẹp tinh tế của văn hóa dân tộc người Mông

Giới thiệu về Lễ hội Gầu Tào

Ngoài các điểm du lịch thiên nhiên như Bản Lác, Thác Mu, Đèo Đá Trắng..., Hòa Bình còn có nhiều lễ hội văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. Trong số đó, Lễ hội Gầu Tào nổi bật nhất.

Lễ hội này là biểu hiện của tín ngưỡng của người dân tộc Mông, thường được tổ chức vào mỗi mùa xuân, khi những bông hoa rừng nở rộ. Đây cũng là dịp mà những người con xa xứ trở về bản làng để sum vầy, hội ngộ trước khi bắt đầu mùa vụ mới.

Lễ hội Gầu Tào thể hiện vẻ đẹp văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng dân tộc Mông

Ý nghĩa sâu sắc của Lễ hội Gầu Tào

Lễ hội Gầu Tào là dịp mà dân tộc Mông tổ chức hàng năm để biểu dương lòng biết ơn đối với thiên nhiên, thần linh đã ban tặng sức khỏe và thịnh vượng. Nó cũng là lúc mọi người cầu mong cho một năm mới mùa màng bội thu, gia súc, gia cầm phồn thịnh để bản làng sum họp, hạnh phúc.

Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội Gầu Tào của người Mông

Lễ hội Gầu Tào thường diễn ra vào mùa xuân, cụ thể từ Mùng 1 Tết đến ngày 15 tháng Giêng. Nếu tổ chức mỗi năm một lần, lễ hội kéo dài 3 ngày liên tục. Trong trường hợp tổ chức mỗi 3 năm một lần, thời gian lễ hội sẽ là 9 ngày.

Về địa điểm, tùy thuộc vào từng khu vực, người dân tộc Mông chọn một khu đất đồi bằng phẳng lớn để tổ chức lễ hội. Tại Hòa Bình, Lễ hội Gầu Tào 2023 đã diễn ra tại Sân vận động xã Pà Cò - điểm giao lưu văn hóa quen thuộc của cộng đồng.

Lễ hội Gầu Tào của người dân tộc Mông thường diễn ra từ Mùng 1 Tết đến ngày 15 tháng Giêng hàng năm

Lễ hội Gầu Tào của người dân tộc Mông có những điều đặc sắc gì?

4.1 Nghi lễ trong Lễ hội Gầu Tào

Trước khi bắt đầu Lễ hội Gầu Tào, người trụ trì sẽ đặt một cây nêu (hoặc cây trúc, cây mai) tại vị trí trung tâm của khu đất, sau đó gắn giấy màu đỏ hoặc vàng lên thân cây và treo hình nhân trên đầu cây.

Bước vào phần lễ, người trụ trì sẽ sắp xếp một mâm cúng lớn. Trên mâm có chiếc đầu lợn và đôi gà trống mái đã được luộc chín, xung quanh là bát cơm, quả trứng, đĩa xôi… Mâm cúng còn có bó lúa, bắp ngô và hương để cúng thần linh, trời đất.

Người trụ trì lễ hội sẽ đặt một cây nêu tại vị trí trung tâm của khu đất đồi được chọn làm địa điểm tổ chức

Sau khi cúng mâm, người trụ trì sẽ rót rượu và đốt hương để thể hiện lòng biết ơn trời đất, thần linh

4.2 Phần hội

Sau khi hoàn thành nghi thức cúng bái, mọi người trong bản sẽ tụ họp lại để ăn uống và chúc mừng nhau. Phần hội bắt đầu chính thức từ lúc này.

Do là lễ hội của người Mông, phần hội có đủ các trò chơi mang tính bản sắc văn hóa dân tộc như đánh yến, chọi chim, đấu võ, đua ngựa, thi hát đối…

Sự hối hả của lễ hội tăng lên khi những chàng trai dân tộc Mông biểu diễn múa khèn cùng với các pha lộn xộn, nhảy trên cọc, trồng chuối và đặc biệt là chống đầu lên đòn gánh bắc ngang chảo thắng cố đang sôi sục.

Một trong những hoạt động thu hút đông người tham gia nhất trong Lễ hội Gầu Tào chính là màn thi hát đáp, hát ống của các cặp nam - nữ. Họ sẽ trình diễn đối đáp cho đến khi có một người thua cuộc. Người chiến thắng thường nhận được một cây sáo, cây khèn hoặc chiếc đàn môi làm phần thưởng, là sợi dây liên kết đôi lứa trong bản.

Phần hội tràn ngập các trò chơi truyền thống của người Mông như bắn chim, đánh yến, đấu võ, đua ngựa…

Múa khèn là một trong những hoạt động được yêu thích nhất trong phần hội, bên cạnh thi đối đáp giao duyên.