Lễ hội Lồng Tồng là một truyền thống văn hóa đặc sắc của người Tày, nhằm cầu mong trời đất ban tặng mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cây cối xanh tươi và cuộc sống ấm no. Lễ hội thường được tổ chức tại những cánh đồng tốt nhất, rộng lớn nhất.
Thời gian tổ chức
Ngày tổ chức lễ hội có thể thay đổi tùy vào từng địa phương và địa hình. Các vùng gần nhau có thể thỏa thuận chọn ngày khác nhau để thuận tiện giao lưu. Ví dụ, tại Chiêm Hóa, lễ hội thường diễn ra vào mùng 8 tháng Giêng.
Các hoạt động trong lễ hội
Trước ngày hội, các gia đình chuẩn bị chu đáo bằng cách dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ và chuẩn bị lương thực để tiếp đón khách. Vào ngày lễ, mỗi gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cỗ tại ruộng của Bản, với sự chăm sóc tỉ mỉ thể hiện qua các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh giầy, chè lam, bánh bỏng. Trên mỗi mâm cỗ đều có một đĩa xôi ngũ sắc và hai đôi quả làm bằng vải, nhồi cát và bông, với tua rua nhiều màu sắc. Lễ cầu cho mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu được thực hiện bởi các thầy tào.
Ghi danh di sản
Lễ hội Lồng Tồng tại một số khu vực đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam, bao gồm: Tuyên Quang, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, và huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai.